به گزارش یزدفردا ،" علیرضا دهقان" در اين يادداشت آورده است:

سه امتیاز برجسته اينترنت تعاملی بودن، فرامتنی بودن و چندرسانه­ای بودن است. نتایج این امتیازات برای روابط عمومي توجه بیشتر به آگاه­سازی به جای اقناع، فعالیت و کنترل بیشتر از سوی شهروندان و خوانندگان، برقراری ارتباط به صورت دوسویه و جایگزینی آن با ارتباط یک­سویه، و انعطاف­­پذیری بیشتر در زمان استفاده از محتوای اينترنتی است. اینها بیشتر معطوف به جنبه­های فنی تکنولوژی دیجیتال است که فرصت­هایی را مخصوصاً برای مخاطبان و مشتریان فراهم می­کند. اين پتانسيل براي ترويج روابط عمومي مبتني بر الگوي همسنگ چه نتايج نظري دارد؟ از جهت ارتباطات درون سازماني و ارتباطات سازمان با گروههاي مخاطب خود كمك زيادي به تحقق الگوي دوسویه و متعدل و منصفانه است. اما مهمتر از اين نكته تحولي است كه در كيفيت و كميت اطلاعات قابل عرضه براي عموم مردم در مورد سازمانها و امكان ارزيابي عملكرد آنها فراهم مي شود. بازخورد اين وضعيت به سازمانها مي تواند مسوليت پذيري بيشتر از پيش آنها و نزديك شدن بيشتر به الگوي دوسویه و مردم مدار باشد. اشكال مختلف روزنامه نگاري آن لاين در اين راستا داراي اهميت هستند. اين اشكال نيازمند توضيح است.

دسته ای از پژوهشها روزنامه­نگاری آن لاين را به چهار نوع تقسیم می کنند : سایت­­­های خبری جریان اصلی، سایت­های نمایه­ای؛ سایت­های تفسیری و فراسایتی، و سایت­های مرابطه و مباحثه. این چهار نوع در گستره­ای قرار دارند که یک سر آن وب سایت­های با محتوای تحریریه­ای است (از جمله بنرهای تبلیغاتی، اطاق­های گفتگو، مقاله­های پژوهشی و غیره). محتوای تحریریه­ای متونی از نوع کلمات نوشتاری یا صوتی است که روزنامه­نگاران تولید کرده­اند. سر دیگر اين پيوستار پیوند مردمی است. سایت­های نوع اول نزدیک به سر اول و سایت­های نوع چهارم بیشتر نزدیک به سر دوّم قرار می­گیرند و دو دسته سایت دیگر وسط این دو قرار می­گیرند. پیوند مردمی به معنی روزنامه­نگاری گفتگویی است یعنی نوعی روزنامه­نگاری که مقصودش ارتقا بحث عمومی و وارد کردن ساکنان محلی در تولید گزارش­های خبری است.

گسترده­ترین شکل تولید رسانه­های خبری آن لاین سایت­های خبری جریان اصلی است که عموماً منتخبی از محتوای تحریریه­ای و حداقلی از ارتباط مشارکتی را عرضه می­کنند. این محتوا يا محتوای اصیل یعنی اصالتاً تولید شده برای وب است یا محتوای جمع شده از رسانه­های ماخذ که با آنها پیوند برقرار شده است. اين شكل چندان نمي تواند به تحول روابط عمومي دوسویه همسنگ كمك كند. گرچه با روابط عمومي دوسويه ناهمسنگ تناسب زيادي پيدا مي كند.

سایت­های نمایه­ای و مقوله­ای به سایت­های خبری موجود در شبکه گسترده جهانی پیوند می­دهند. این فرامتن­ها گاهی دسته­بندی شده­اند و حتی ممکن است از سوي گروه سردبیری حاشیه­نگاری شده باشند.. این نوع سایت­ها عموماً محتوای تحریریه­ای "اصیلی" عرضه نمی­کنند، یعنی محتوایی که انحصاراً یا اختصاصاً برای انتشار در وب تولید شده باشد ولی گاهی فضاهایی برای چت یا مبادله خبر. توصیه­ها و پیوندهايي براي عموم مردم فراهم می­کنند. به طور مثال ممکن است نوعی نظام اعلانات و اطلاعیه­ها را فراهم ساخته و از آن حمایت کنند. اين اشكال نيز براي روابط عمومي دو سويه همسنگ تحول زيادي به وجود نمي اورند. البته امتيازاتي نسبت به سايت هاي خبري جريان اصلي دارند.

سایت­های تفسیری و فراسایتی نوع سوم روزنامه­نگاری آن لاین را تشکیل می­دهند. این دسته شامل سایت­هایی راجع به رسانه­های خبری و مسایل رسانه­ای در کل می­شوند. گاهی مقصود از این سایت­ها نقد رسانه­ای و دیده­بانی رسانه­ای است. در این نوع روزنامه­نگاری آن لاین که وجه انتقادی یا صداهای رسانه­ای جایگزین دارد محتوای تحریریه­ای را شمار متنوعی از روزنامه­نگارن تولید می­کنند و اصولاً محتوایی را که در جای دیگر در اینترنت یافت شده است مورد بحث قرار می­دهند. چنین محتوایی از نظر درست بودن و قابل اطمینان بودن فرایندهای تولید مورد بحث قرار می­گیرند. این نوع "روزنامه­نگاری درباره روزنامه­نگاری" یا فرارسانه­ یا فراروزنامه­نگاری به ویژه به صورت آن لاین رونق پیدا کرده است..

 یکی از وجوه مهم این نوع روزنامه­نگاری آن لاین ظهور گسترده سایت­های خبری به اصطلاح "جایگزین" است. سایت­های خبری جایگزین خود را بر حسب آنچه که سازمان­های خبری جریان اصلی فاقد آن هستند تعریف می­کنند. این نوع سایت­ها نه تنها خبرهای خود را به صورت آن لاین عرضه می­کنند بلکه خبرهای عرضه شده در شبکه­های رسانه­ای موجود را نقد می­کنند و کاربران را به منابعي غیر از مجموعه عرضه شده از سوی رسانه­های جریان اصلی به صورت آن لاین هدایت می­کنند بسیاری از این سایت­ها به عنوان روزنامه­نگاری آن لاین حضور دارند به گونه­ای که منابع خبری را در وب جمع­آوری کرده يا بر آنها حاشیه و تفسیر نوشته و به مسایل و زاویه­هایی از رویدادها و موضوعات توجه می­کنند که فکر می­کنند "روزنامه­نگاری جریان اصلی" پوشش نداده یا نحوه پوشش رضایت­بخشی نداشته­اند. از آنجایی که در بیشتر این سایت­ها افراد می­توانند مطالب و نظرهای خود را وارد نمایند می­توان آنها را فراسایت­هایی در نظر گرفت که تقریبا­ً به صورت "مشارکتی" عمل می­کنند. اين سايت ها مي توانند فرصتي براي نقد و ارزيابي عملكرد سازمانها فراهم كنند و روابط عمومي با الگوي دو سويه همسنگ را ارتقا بخشند.

دسته چهارم از انواع روزنامه­نگاری آن لاین سایت­های مرابطه و مباحثه است. این سایت­ها به خصلت اصلی اینترنت یعنی تسهیل ارتباط مردم دنیا با یکدیگر بدون مانع و در زمان واقعی نزدیک­ترند. این نوع سایت­ها با استفاده از امکانات فراهم شده با تکنولوژی جدید اینترنت مبادله افکار و گزارش­ها را فراهم می­سازند. اغلب این نوع صفحات حول موضوع خاصی مثل فعالیت علیه جهانی شدن، توجه به کالاها و محصولات ملی و یا انواع آودگی های محیط زیستی و ارتباط آنها با صنایع مختلف سازمان­دهی شده­اند. این نوع روزنامه­نگاری که تحت عنوان "وب لاگ­های گروهی" نیز شناخته­ شده­اند نظرات و ارزیابی­های شخصی افراد راجع به تجاربشان را در اینترنت عرضه می­کند.

هدف هر يك از چهار نوع سایت­ خبری مذکور فراهم ساختن اطلاعات برای شهروندان است. اطلاعاتی که به آزاد بودن و حکمرانی بر خود به آن نیاز دارند. در مورد روزنامه­نگاری آن لاین می­توان هدف ديگري را اضافه كرد. آن هدف عرضه "ميدان هايي" براي شهروندان شبکه­ای و فراهم سازی ابزراهایی برای مبادله عقاید و اطلاعات مورد نیاز برای تحقق آزادی و حکومت بر خود است. با در نظر گرفتن این توضیح، شکل چهارم روزنامه­نگاری آن لاین یعنی مرابطه و مباحثه از نظر ارتباط و گفتگوی مردم با مردم بارز و برجسته است. بنابراين اين دسته نيز مي توانند فرصتي براي نقد و ارزيابي عملكرد سازمانها فراهم كنند و روابط عمومي با الگوي دو سويه همسنگ را ارتقا بخشند.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا