یزدفردا | نسخه چاپی | رسانه هاي جديد و تحول روابط عمومي

به گزارش یزدفردا ،" علیرضا دهقان" در اين يادداشت آورده است:

سه امتیاز برجسته اينترنت تعاملی بودن، فرامتنی بودن و چندرسانهای بودن است. نتایج این امتیازات برای روابط عمومي توجه بیشتر به آگاهسازی به جای اقناع، فعالیت و کنترل بیشتر از سوی شهروندان و خوانندگان، برقراری ارتباط به صورت دوسویه و جایگزینی آن با ارتباط یکسویه، و انعطافپذیری بیشتر در زمان استفاده از محتوای اينترنتی است. اینها بیشتر معطوف به جنبههای فنی تکنولوژی دیجیتال است که فرصتهایی را مخصوصاً برای مخاطبان و مشتریان فراهم میکند. اين پتانسيل براي ترويج روابط عمومي مبتني بر الگوي همسنگ چه نتايج نظري دارد؟ از جهت ارتباطات درون سازماني و ارتباطات سازمان با گروههاي مخاطب خود كمك زيادي به تحقق الگوي دوسویه و متعدل و منصفانه است. اما مهمتر از اين نكته تحولي است كه در كيفيت و كميت اطلاعات قابل عرضه براي عموم مردم در مورد سازمانها و امكان ارزيابي عملكرد آنها فراهم مي شود. بازخورد اين وضعيت به سازمانها مي تواند مسوليت پذيري بيشتر از پيش آنها و نزديك شدن بيشتر به الگوي دوسویه و مردم مدار باشد. اشكال مختلف روزنامه نگاري آن لاين در اين راستا داراي اهميت هستند. اين اشكال نيازمند توضيح است.

دسته ای از پژوهشها روزنامهنگاری آن لاين را به چهار نوع تقسیم می کنند : سایتهای خبری جریان اصلی، سایتهای نمایهای؛ سایتهای تفسیری و فراسایتی، و سایتهای مرابطه و مباحثه. این چهار نوع در گسترهای قرار دارند که یک سر آن وب سایتهای با محتوای تحریریهای است (از جمله بنرهای تبلیغاتی، اطاقهای گفتگو، مقالههای پژوهشی و غیره). محتوای تحریریهای متونی از نوع کلمات نوشتاری یا صوتی است که روزنامهنگاران تولید کردهاند. سر دیگر اين پيوستار پیوند مردمی است. سایتهای نوع اول نزدیک به سر اول و سایتهای نوع چهارم بیشتر نزدیک به سر دوّم قرار میگیرند و دو دسته سایت دیگر وسط این دو قرار میگیرند. پیوند مردمی به معنی روزنامهنگاری گفتگویی است یعنی نوعی روزنامهنگاری که مقصودش ارتقا بحث عمومی و وارد کردن ساکنان محلی در تولید گزارشهای خبری است.

گستردهترین شکل تولید رسانههای خبری آن لاین سایتهای خبری جریان اصلی است که عموماً منتخبی از محتوای تحریریهای و حداقلی از ارتباط مشارکتی را عرضه میکنند. این محتوا يا محتوای اصیل یعنی اصالتاً تولید شده برای وب است یا محتوای جمع شده از رسانههای ماخذ که با آنها پیوند برقرار شده است. اين شكل چندان نمي تواند به تحول روابط عمومي دوسویه همسنگ كمك كند. گرچه با روابط عمومي دوسويه ناهمسنگ تناسب زيادي پيدا مي كند.

سایتهای نمایهای و مقولهای به سایتهای خبری موجود در شبکه گسترده جهانی پیوند میدهند. این فرامتنها گاهی دستهبندی شدهاند و حتی ممکن است از سوي گروه سردبیری حاشیهنگاری شده باشند.. این نوع سایتها عموماً محتوای تحریریهای "اصیلی" عرضه نمیکنند، یعنی محتوایی که انحصاراً یا اختصاصاً برای انتشار در وب تولید شده باشد ولی گاهی فضاهایی برای چت یا مبادله خبر. توصیهها و پیوندهايي براي عموم مردم فراهم میکنند. به طور مثال ممکن است نوعی نظام اعلانات و اطلاعیهها را فراهم ساخته و از آن حمایت کنند. اين اشكال نيز براي روابط عمومي دو سويه همسنگ تحول زيادي به وجود نمي اورند. البته امتيازاتي نسبت به سايت هاي خبري جريان اصلي دارند.

سایتهای تفسیری و فراسایتی نوع سوم روزنامهنگاری آن لاین را تشکیل میدهند. این دسته شامل سایتهایی راجع به رسانههای خبری و مسایل رسانهای در کل میشوند. گاهی مقصود از این سایتها نقد رسانهای و دیدهبانی رسانهای است. در این نوع روزنامهنگاری آن لاین که وجه انتقادی یا صداهای رسانهای جایگزین دارد محتوای تحریریهای را شمار متنوعی از روزنامهنگارن تولید میکنند و اصولاً محتوایی را که در جای دیگر در اینترنت یافت شده است مورد بحث قرار میدهند. چنین محتوایی از نظر درست بودن و قابل اطمینان بودن فرایندهای تولید مورد بحث قرار میگیرند. این نوع "روزنامهنگاری درباره روزنامهنگاری" یا فرارسانه یا فراروزنامهنگاری به ویژه به صورت آن لاین رونق پیدا کرده است..

یکی از وجوه مهم این نوع روزنامهنگاری آن لاین ظهور گسترده سایتهای خبری به اصطلاح "جایگزین" است. سایتهای خبری جایگزین خود را بر حسب آنچه که سازمانهای خبری جریان اصلی فاقد آن هستند تعریف میکنند. این نوع سایتها نه تنها خبرهای خود را به صورت آن لاین عرضه میکنند بلکه خبرهای عرضه شده در شبکههای رسانهای موجود را نقد میکنند و کاربران را به منابعي غیر از مجموعه عرضه شده از سوی رسانههای جریان اصلی به صورت آن لاین هدایت میکنند بسیاری از این سایتها به عنوان روزنامهنگاری آن لاین حضور دارند به گونهای که منابع خبری را در وب جمعآوری کرده يا بر آنها حاشیه و تفسیر نوشته و به مسایل و زاویههایی از رویدادها و موضوعات توجه میکنند که فکر میکنند "روزنامهنگاری جریان اصلی" پوشش نداده یا نحوه پوشش رضایتبخشی نداشتهاند. از آنجایی که در بیشتر این سایتها افراد میتوانند مطالب و نظرهای خود را وارد نمایند میتوان آنها را فراسایتهایی در نظر گرفت که تقریباً به صورت "مشارکتی" عمل میکنند. اين سايت ها مي توانند فرصتي براي نقد و ارزيابي عملكرد سازمانها فراهم كنند و روابط عمومي با الگوي دو سويه همسنگ را ارتقا بخشند.

دسته چهارم از انواع روزنامهنگاری آن لاین سایتهای مرابطه و مباحثه است. این سایتها به خصلت اصلی اینترنت یعنی تسهیل ارتباط مردم دنیا با یکدیگر بدون مانع و در زمان واقعی نزدیکترند. این نوع سایتها با استفاده از امکانات فراهم شده با تکنولوژی جدید اینترنت مبادله افکار و گزارشها را فراهم میسازند. اغلب این نوع صفحات حول موضوع خاصی مثل فعالیت علیه جهانی شدن، توجه به کالاها و محصولات ملی و یا انواع آودگی های محیط زیستی و ارتباط آنها با صنایع مختلف سازماندهی شدهاند. این نوع روزنامهنگاری که تحت عنوان "وب لاگهای گروهی" نیز شناخته شدهاند نظرات و ارزیابیهای شخصی افراد راجع به تجاربشان را در اینترنت عرضه میکند.

هدف هر يك از چهار نوع سایت خبری مذکور فراهم ساختن اطلاعات برای شهروندان است. اطلاعاتی که به آزاد بودن و حکمرانی بر خود به آن نیاز دارند. در مورد روزنامهنگاری آن لاین میتوان هدف ديگري را اضافه كرد. آن هدف عرضه "ميدان هايي" براي شهروندان شبکهای و فراهم سازی ابزراهایی برای مبادله عقاید و اطلاعات مورد نیاز برای تحقق آزادی و حکومت بر خود است. با در نظر گرفتن این توضیح، شکل چهارم روزنامهنگاری آن لاین یعنی مرابطه و مباحثه از نظر ارتباط و گفتگوی مردم با مردم بارز و برجسته است. بنابراين اين دسته نيز مي توانند فرصتي براي نقد و ارزيابي عملكرد سازمانها فراهم كنند و روابط عمومي با الگوي دو سويه همسنگ را ارتقا بخشند.