اشنایی بیشتر باحزب اعتدال و توسعه

به نام خدا

بعد از انکه رییس جمهور منتخب در پیام خود بیان کرد من در این راه دست همه اعتدال‌گرایان، اصلاح‌طلبان و اصول‌گرایان را به گرمی می‌فشارم این سوال برای خیلی ها پیش امد که منظور از اعتدالگرایان در ابتدا چه کسانی است البته افراد اگاه خوب می دانند که حسن روحانی نماینده اصلی حزب اعتدال و توسعه بود بهتر است با مطالعه مقاله زیر نوشته محمد علی زند با این حزب بیشتر اشنا شوید 


حزب اعتدال و توسعه در آستانه­ی انتخابات مجلس ششم[1] در تاريخ 6/9/1378 با انتشار بيانيه‌اي، توسط برخي از مقامات ارشد دولتي علي­الخصوص كارشناسان ارشد اقتصادي دولت هاشمي رفسنجاني، موجوديت خود را اعلام نمودند[2] و در تاريخ 28/7/1380 از وزارت كشور پروانه­ی فعاليت دريافت نمودند.[3] اعضاي هيئت موسس اين حزب عبارتند از:
مرتضي محمدخان (وزير اسبق امور اقتصادي و دارائي)، محمدباقر نوبخت (نماينده­ي مردم رشت)، زهرا پيشگامي­فرد، علي موسي­الرضا (رئيس اسبق بيمه­ي ايران) سيدحامد زرهاني (معاونت وزارت آموزش و پرورش)، اكبر تركان (وزير اسبق دفاع و وزارت راه و ترابري)، مجيد قاسمي (رئيس اسبق بانك مركزي).[4]
برخي ديگر از اعضاي فعال اين حزب عبارتند از:
محمدجواد ايرواني (رئيس اسبق بانك مركزي)، محمدرضا نعمت‌زاده (وزير اسبق صنايع)، محمود واعظي (معاون اسبق اروپا- امريكاي وزارت­خارجه)، فاطمه هاشمي بهرماني (مسئول بنياد خيريه بيماري‌هاي خاص)، حسين موسويان (سفير ايران در آلمان)، مشکینی، محمد اشرفي اصفهاني، مرتضي بانك، نهاونديان، ميرباقري و...[5]
بر اساس آخرین انتخابات صورت گرفته در کنگره­ی سراسری این تشکل سیاسی، در حال حاضر اعضای شورای مرکزی این حزب به شرح ذیل می­باشند: محمدباقر نوبخت، فاطمه هاشمی رفسنجانی، اکبر ترکان، محمود واعظی، محمدرضا نعمت­زاده، مرتضی بانک، علی­اکبر آقایی، محمدعلی نجفی، مرتضی محمدخان، مسعود شفیعی، حمید رضایی­قلعه، محمدحسن تولایی، محمدعلی محمدی، خسرو رحمانی، عبدالغفار شجاع، صلاح­الدین دلشاد، امیرعلی نعمت­الهی، حسین محلوجی، ابوالقاسم بختیار، زهرا پیشگاهی­فرد، مجید آخوندزاده، غلامعلی دهقان، نادر شیرکوند، محمدرضا شعبانی، محمد خدادادی، سیدنجیب حسینی، گرشاسب مددی، فیروز فاضلی، علی عبدالله­زاده، اعظم ناصری­پور، محمد دهستانی.
 
مرامنامه­ي حزب اعتدال و توسعه[6]
الف: مباني اعتقادي و فكري:
1.      اعتقاد راسخ به قانون اساسي با عنايت به اصول خدامحوري و مردم­سالاري.
2.      اعتقاد بر مشي اعتدال در ابعاد سياسي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي كشور.
ب: اهداف:
1- ايجاد بستري در جهت اعتلا بخشيدن به جنبه‌هاي سياسي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي جامعه.
2- بسترسازي در جهت مشاركت عمومي اقشار مختلف جامعه به منظور استيفاي حقوق سياسي، اجتماعي فرهنگي و اقتصادي خود و تعيين سرنوشت.
ج: سياست‌ها و خط‌مشي‌ها:
1- فرهنگي:
·          پيروي از انديشه‌هاي پوياي بنيان‌گذار انقلاب اسلامي ايران حضرت امام خميني(ره).
·          گسترش اخلاق و آموزه‌هاي ديني و تقويت عناصر و اجزاء فرهنگ ملي.
·          تبيين و تكريم منزلت انساني و اجتماعي اهل فرهنگ و اصحاب قلم و هنر.
·          تلاش در جهت ايجاد وحدت و وفاق ملي با محوريت فرهنگ ملي و بسترسازي در جهت رشد فرهنگ و ادبيات قومي اقوام مختلف ايران.
·          تلاش در جهت رشد و توسعه نوآوري و خلاقيت در ابعاد علمي، فرهنگي و هنري جامعه.
2- اقتصادي:
·          تلاش در جهت توسعه­ي اقتصادي غيردولتي و احترام به مالكيت‌هاي قانوني.
·          تلاش در جهت ايجاد قانونمندي، به منظور پاسخ‌گويي رفتارهاي اقتصادي دولت.
·          تلاش در جهت افزايش ثبات اقتصادي، با به كارگيري بهينه­ی منافع اقتصادي كشور و برقراري امنيت سرمايه‌گذاري.
·          تلاش در جهت ايجاد اشتغال و جذب متخصصان و حفظ منزلت اجتماعي آن به منظور جلوگيري از فرار مغزها.
·          تلاش در جهت كاهش فعاليت‌هاي تصدي‌گري دولت و افزايش فعاليت‌هاي مربوط به اعمال حاكميت.
·          تلاش در جهت ايجاد رقابت و رفع انحصار در فعاليت‌هاي اقتصادي با حفظ حاكميت دولت در امر تولي‌گري در چهارچوب قانون اساسي.
·          تلاش در جهت ارتقاء توان صادرات غيرنفتي، به منظور كسب جايگاه مناسب در بازارهاي جهاني.
·          تلاش در جهت تحقق عدالت اقتصادي با تكيه بر رفاه عمومي و ايجاد عدالت اجتماعي.
3- سياسي:
·          دفاع از حقوق سياسي مردم و آزادي‌هاي مطرح در قانون اساسي.
·          ايجاد بستري مناسب در مشاركت‌پذيري مردم و ايجاد فضاي رقابتي در فعاليت‌هاي سياسي.
·          تلاش در جهت تقويت وفاق ملي.
·          تلاش در جهت نقش پيشرو و موثر در منطقه و كشورهي اسلامي و جهان سوم و بسط روابط همه­جانبه و دوستانه با كشورهاي همسايه در چارچوب منافع ملي.
·          تأكيد بر حضور فعال ايران در عرصه­ی جهاني و همكاري با سازمان‌هاي بين­المللي و احزاب و مجامع غيردولتي.
·          ارتباط موثر و فعال با احزاب و مجامع سياسي بين­المللي و اسلامي در جهت معرفي جايگاه واقعي تمدن ايران اسلامي با حفظ منافع و مصالح ملي.
·          مقابله با هرگونه انحصارگرايي و زورمداري سياسي.
4- اجتماعي:
·        تبيين و ترويج و حقوق بشر اسلامي و رعايت آن در حضور آحاد جامعه.
·        بسط آزادي‌هاي فردي و اجتماعي در چهارچوب قانون اساسي و از طريق احترام به انديشه و دفاع از آزادي‌هاي قلم و بيان.
·        مشاركت فعال آحاد جامعه در عرصه‌هاي اجتماعي.
·        تحكيم مباني خانواده و ارتقاء اصول اخلاقي حاكم بر آن.
·        تقويت تشكل‌هاي اجتماعي و صنفي.
·        حمايت از نخبگان و فرهنگيان جامعه فارغ از وابستگي‌هاي گروهي و سياسي.
·        اصل تحمل و بردباري متقابل در تعاملات اجتماعي.
·        لحاظ نمودن حقوق جوانان با رفع موانع تحصيلي، ورزشي، اشتغال، ازدواج، مسكن.
·        تأكيد بر ترويج رفتار سياسي- اجتماعي، مبتني بر اخلاق اسلامي و پرهيز از هتك حرمت اشخاص و گروه­ها در برخوردهاي اجتماعي و سياسي.
·        تلاش در جهت هم­گرايي اجتماعي بين طوايف و اقوام مختلف با محوريت فرهنگ ديني و ملي كشور.
5- سازمان و مديريت:
·          اصلاح ساختار نظام اداري كشور با تكيه بر تقويت بخش دولت در امر اعمال حاكميت و سياست­گذاري و كاهش فعاليت تصدي‌گري. 
·          اصل شايسته­سالاري و انتخاب فرهيختگان.
·          جايگزيني مديريت علمي با مديريت سنتي.
·          اصل عدم تمركز و تقويت اختيارات مديران استاني و منطقه‌اي.
 
عملكرد و گرايش سياسي حزب حزب اعتدال و توسعه
حزب اعتدال و توسعه يك حزب ميانه‌رو و معتدل مي‌باشد. اين حزب از لحاظ سياسي و اقتصادي كاملا يك حزب با گرايش راست[7] به­شمار مي‌رود، اما كاملا مستقل از جناح راست سنتي، به­عبارت بهتر اين حزب يك راست ميانه‌رو و تا حدودي نزديك به راست مدرن [8]مي‌باشد، كه داراي ديدگاه­هاي نزديك به احزاب ديگر طيف جناح راست، مثل كارگزاران سازندگي[9] و چكاد آزادانديشان[10] مي‌باشد.[11]
حزب اعتدال و توسعه در انتخابات مجلس ششم با شعار، مي‌خواهيم شاد، سرافراز، مهربان، اميدوار و آرام زندگي كنيم. همچين شعار آرام در سايه­ی اعتدال سياسي، اميدوار در سايه­ی توسعه­ی پايدار، شاد در سايه­ی اقتدار ملي، مهربان در سايه­ی وفاق ملي وارد صحنه­ی انتخابات شد. اما فقط 4 نفر از ليست 26 نفري اين حزب از حوزه­ی انتخابيه­ی تهران كه متمايل به جناح چپ بودند توانستند آراء لازم براي ورود به مجلس را كسب كند. در اين ليست 26 نفره­ی انتخاباتي، افراد منتسب به هر دو جناح چپ و راست حضور داشتند در ليست حوزه­ی انتخابيه­ی تهران از 26 نفر پيشنهادي اين حزب، 15 نفر از منتسبين معندل جناح راست سنتي، 12 نفر مشترك با ليست حزب كارگزاران سازندگي (بعضا با جناح راست سنتي و حزب اسلامي كار مشترك هستند) و 3 نفر از حزب اسلامي كار (چپ) و 2 نفر از اعضاي خود اين گروه به چشم مي‌خورد كه در اين ليست به­خوبي گرايش‌هاي سياسي اين حزب به جناح راست اعم از راست سنتي و راست مدرن مشخص است.[12]
بيشتر فعاليت اين حزب در تهران متمركز است. اين حزب تاكنون نشريه­ی رسمي به­عنوان ارگان حزب منتشر ننموده است، اما روزنامه‌هاي داراي گرايش راست مدرن و راست معتدل ديدگاه­هاي اين حزب را تاكنون منتشر ساخته‌اند از جمله روزنامه‌هاي ايران و انتخاب[13] و همچنین سایت خبری آفتاب www.aftabnews.com دیدگاه­ها و نظریات این حزب را منعکس می­کند.
حزب اعتدال و توسعه در انتخابات ریاست جمهوری دوره­ی نهم از هاشمی رفسنجانی، و در دوره­ی دهم از میرحسین موسوی حمایت نمود اما پس از حوادث بعد از انتخابات، دفتر مرکزی­اش را تعطیل نمود و جلسات شورای مرکزی آن برگزار نشد.
 
ديدگاه­ها و مواضع اقتصادي حزب اعتدال و توسعه
اين حزب چون ديگر احزاب جناح راست سنتي و مدرن داراي ديدگاه­هاي راست اقتصادي از جمله اعتقاد به بازار آزاد، خصوصي‌سازي، پيوستن به مجامع اقتصادي جهاني، توليدمحوري و كوچك كردن دولت و حذف دخالت‌هاي بي‌مورد دولت در اموار اقتصادي مي‌باشد.[14]
در بيانيه­ی اعلام موجوديت اين حزب در مورد مسائل اقتصادي چنين آمده است: «با تكيه بر مواهب الهي و ظريفت‌هاي موجود كشور، مهيا كردن بسترهاي مناسب براي سرمايه‌گذاري، حفظ امنيت سرمايه و سرمايه‌گذار، توسعه­ی اقتصادي مردم‌گرا و جوان­محور به بسط منابع توليد اقتصادي ياري مي‌رساند و كاهش بيكاري را به دنبال خواهد داشت اين عمل تحول اقتصادي و استقلال ملي را از شعار به­عمل تبديل خواهد كرد و از تصدي‌گري دولت مي‌كاهد و بخش خصوصي را پر نشاط خواهد كرد.»[15]
مجيد قاسمي از اعضاي برجسته­ی اين حزب در مورد مسائل اقتصادي معتقد است: «حزب اعتدال و توسعه ضمن پي­گيري تحقق پايدار، اصلاحات اقتصادي را در الويت برنامه‌هاي خود قرار داده است. حمايت از سرمايه‌گذاري بخش خصوصي براي سرمايه‌گذاري وسيع به ويژه در حلقه‌هاي مفقوده­ي اقتصاد كشور و تأمين اشتغال جوانان و حمايت از توليد ملي به اصلاح ساختار توليد، ارتقاي دانش و فن‌آوري، واگذاري واحدهاي موجود به مردم، حمايت از صادرات كالا و خدمات مهندسي براي دستيابي به موازنه­ي تجاري بدون وابستگي به نفت و تنظيم نرخ ارز براي پشتيباني از اين سياست‌ها از جمله اقدامات اساسي بخش توليد براي خروج از ركود فعلي مي‌باشد...»[16]
برخي ديگر از مواضع اقتصادي اين حزب در بيانيه‌اي با عنوان اصلاحات به شرح زير تبيين گرديده است:
«كاهش حجم دولت از طريق كاهش تصدي‌گري آن و واگذاري فعاليت‌هاي اجرايي كشور به بخش خصوصي، يك راهبرد اجتناب‌ناپذير در اصلاحات اداري است. تامين اجتماعي همگاني و بازنگري در نظام تأمين اجتماعي كشور، مهم تلقي نمودن اصل بيست و هشتم قانون اساسي كه زمينه­ي كارآفريني را برعهده دولت قرار داده...»[17]
 
ديدگاه­ها و مواضع فرهنگي حزب اعتدال و توسعه
اين حزب معتقد به آزادي بيان در عرصه­ی فرهنگي و اعمال كنترل متعادل دولت در اين زمينه است. در بيانيه­ی اعلام موجوديت حزب بر موارد زير تأكيد شده است:
1.      تلاش در جهت تقويت و تحكيم اخلاق خانواده به­عنوان نخستين نهاد اجتماعي.
2.      تقويت نقش زنان، اين نيروي كارآمد در عرصه‌هاي سياسي، اجتماعي و اقتصادي.
3.      حمايت از حقوق جوانان و پياده‌سازي طرح‌هاي كاربردي در جهت رفع موانع شغلي، ورزشي، تحصيلي و ازدواج و مسكن جوانان.[18]
برخي ديگر از ديدگاه­هاي فرهنگي اين حزب در بيانيه‌اي با عنوان اصلاحات به شرح زير آمده است:
1.      پالايش دروني و اصلاح دائمي از جمله ويژگي‌هايي است كه هم در مفاهيم اسلامي تحت عنوان امر به معروف و نهي از منكر و هم در مباني نظام جمهوري اسلامي در قالب اصل هشتم قانون اساسي به­دقت مورد توجه واقع شده و مطبوعات يكي از كارآمدترين ابزارهاي نوين براي انجام اين مهم است.
2.      اصلاحات فرهنگي از دو بعد قابل توجه و تأمل است نخست از بُعد تطبيق دائمي مظاهر زندگي نوين با مباني اعتقادات اسلامي و ساختارهاي فرهنگي ملي و دوم از بُعد سطح­سازي فرهنگ به ابزارهاي نوين اشاعه­ی آن مانند رسانه‌هاي جمعي.
3.      بازنگري در نظام آموزش و تطبيق آن با نيازهاي عمومي كشور، علاوه­بر جلوگيري از بحران‌هاي اجتماعي، با فراهم نمودن نرم‌افزار مورد نياز جامعه، به بالندگي و پويايي نظام كمك‌هاي شايان توجهي خواهد نمود.[19]
 
ديدگاه­ها و مواضع سياسيي حزب اعتدال و توسعه
حزب اعتدال و توسعه يك حزب راست ميانه‌رو است از اين رو مي‌توان مهم­ترين ديدگاه­هاي سياسي اين حزب را احترام به نهادهاي قانوني و شرعي نظام چون ولايت فقيه و رهبري و اعتقاد به ايجاد بك نوع فضاي متكثر سياسي در كشور به دور از جنجال و خشونت و ايجاد رقابت سالم بين گروه­هاي سياسي در فضاي آرام به­منظور رشد و توسعه اقتصادي دانست.[20]
در بيانيه­ي اعلام موجوديت حزب ديدگاه­هاي سياسي اين­طور بيان شده است:
1.           استقلال سياسي، حاكميت ملي، تماميت ارضي، رشد و توسعه­ی كشور و وفاق ملي و اعتدال همه­‌جانبه را سرلوحه برنامه‌هاي خود قرار داده.
2.      در سياست خارجي، بر همكاري­هاي سازنده­ی بين­المللي، حضور فعال ايرن در عرصه­ی جهاني و همكاري با سازمان­هاي منطقه‌اي و بين­المللي تاكيد دارد و به سهم خود ارتباط و گفتگو با احزاب و مجامع سياسي و بين­المللي را در جهت معرفي جايگاه واقعي ملت ايران دنبال خواهد كرد.
3.      پرهيز از هرگونه تندروي براي دستيابي به هدف­هاي توسعه­ی سياسي.[21]
در بيانيه‌اي با عنوان اصلاحات، حزب بر موارد زير تأكيد مي‌كند:
1- حزب از همه دعوت مي‌نمايد تا با گردآوري و تبیين راهبردهاي سازننده­ی همكاري ميان همه­ی ملل و تمدن‌ها، براي هموار شدن مسير تحقق عدالت جهاني و توسعه انساني بكوشند.
2- حزب با تأكيد بر اصل بيست و ششم قانون اساسي، احزاب را ابزار كارآمدي براي ارتقاء توقعات پراكنده­ی فردي به خواسته‌هاي هدفمند جمعي و بهبود نظام پاسخگويي دولت به اقشار ذي­نفع ملت شمرده و شكل‌گيري نهادهاي سياسي مردم را به­عنوان اولويت حقيقي در توسعه­ي سياسي قلمداد مي‌نمايد.
3- انجام اصلاحات در قوه­ی قضائيه در جهت احقاق هر چه بهتر و سريع­تر حقوق آحاد مردم.
4- تقويت و تشديد نظارت بر عملكرد كارگزاران نظام در ايفاي مسئوليت­هايشان.[22]
 
 

[1] . رك. فوزي، يحيي؛ تحولات سياسي احتماعي ايران بعد از انقلاب اسلامي ايران، تهران، موسسه­ی چاپ نشر عروج، 1384، چاپ اول، جلد دوم، صص 331- 324 و نيز شادلو، عباس؛ تكثرگرايي در جريان اسلامي، تهران، وزرا، 1386، چاپ اول، ص 552.
[2] . روزنامه ايران، 7/9/1378.
[3] . دارابي، علي؛ جريان­شناسي سیاسی در ايران، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و انديشه­ی اسلامي، 1388، چاپ چهارم، ص 622.
[4] . دارابي، علي؛ سياستمداران اهل فيضيه بررسي و نقد پيشينه و عملكرد جامعه­ی روحانيت مبارز، تهران، سياست، 1379، چاپ اول، صص 299- 202.
[5] . شادلو، عباس؛ اطلاعاتي درباره­ی احزاب و جناح‌هاي سياسي ايران امروز، تهران، گستره، 1379، چاپ اول، ص 523.
[6] . همان، صص 526- 524.
[7] . رك. ظريفي‌نيا، حميدرضا؛ كالبدشكافي جناح‌هاي سياسي ايران، تهران، آزادي انديشه، 1378، چاپ اول، صص 101- 83 و نيز دارابي، علي؛ جريان­شناسي سیاسی در ايران، پيشين، صص 130- 122.
[8] . رك. ظريفي‌نيا، حميدرضا؛ پيشين، صص 112- 102.
[9] . رك. مرتجي، حجت؛ جناح‌هاي سياسي در ايران امروز، تهران، نقش و نگار، 1378، چاپ پنجم، صص 43- 39 و نيز نوذري، عزت­الله؛ تاريخ احزاب سياسي در ايران، شيراز، نويد شيراز، 1380، چاپ اول، صص 290- 277 و نيز مظفري، آيت؛ جريان­شناسي سياسي ايران معاصر، قم، زمزم هدايت، 1387، چاپ سوم، ص 141.
[10] . رك. شادلو، عباس؛ پيشين، صص 374- 357.
[11] . همان، ص 527.
[12] . همان، ص 528.
[13] . همان، ص 557.
[14] . همان، ص 534.
[15] . روزنامه ايران، 7/9/78.
[16] . شادلو، عباس؛ پيشين، ص 535.
[17] . بيانيه­ی اصلاحات حزب اعتدال و توسعه، 5/6/79.
[18] . روزنامه ايران، 7/9/78.
[19] . بيانيه­ی اصلاحات حزب اعتدال و توسعه، 5/6/79.
[20]  . شادلو، عباس؛ پیشین، ص 529.
[21] . روزنامه ايران، 7/9/78.
[22] . بيانيه­ی اصلاحات حزب اعتدال و توسعه، 5/6/79.


  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا