«استيضاح» كلمه‌اي كه هفته گذشته صدها بار در رسانه‌ها تكرار شد. اين كلمه ريشه در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران دارد. اصل 89 به صراحت از حق نمايندگان براي نظارت بر كار وزرا چنين گفته است: « نمايندگان‏ مجلس‏ شوراي‏ اسلامي‏ مي‏توانند در مواردي‏ كه‏ لازم‏ مي‏دانند هيات وزيران‏ يا هر يك‏ از وزرا را استيضاح‏ كنند...». طرح استيضاح وزير علوم با 51 امضا 21 مرداد تقديم هيات رئيسه شد. استيضاح كنندگان «به علت عدم پايبندي ايشان به رويه‌هاي قانوني، مصالح كشور، مشي اعتدال و وعده‌هاي داده شده در زمان راي اعتماد مجلس و به تبع آن ايجاد و فراهم‌سازي بستر و ترويج افراطي‌گري در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالي» خواهان احضار وي به مجلس شدند. همچنان كه به چهار مورد از دلايل خود هم اشاره كردند: 1- موضوع بورسيه و بازگرداندن اساتيد و دانشجويان اخراجي، 2- اعزام گروه‌هاي سياسي جهت تعيين رييس دانشگاه و تغيير شيوه انتخاب رييس برخلاف نظر رييس جمهور و شوراي عالي انقلاب فرهنگي، 3- منصوب نمودن عناصر فتنه 88 در مسئوليت‌هاي مهم، 4- عدم مواجهه درست با فضاي سياسي دانشگاه‌ها
وزير علوم چهارشنبه به مجلس رفت و ساعتها از خود دفاع كرد اما نتوانست نمايندگان را قانع كند و يا آنها نخواستند قانع شوند. با كارت قرمز نمايندگان به وزير علوم به هرحال امروز فرجي دانا وزارت علوم را به نجفي سپرده و ديگر وزير نيست و در كسوت مشاور رييس جمهور به مردم خدمت مي‌كند.
وزير علوم با دفاعي متين، استوار و قابل قبول از خود، وزارت علوم، دانشگاهيان، اساتيد و دانشجويان دفاع كرد. به تمامي دغدغه‌هاي نمايندگان همچنان كه قول داده بود پاسخ داد. وزير علوم از رشد علمي دانشگاه‌ها بنابر آمار رسمي و قابل استناد سخن گفت. از احياي قانون خاك خورده شركت‌هاي دانش‌بنيان در دولت يازدهم گفت. از جهش عجيب تعداد موسسات آموزش عالي در سالهاي گذشته و كمبود بودجه انتقاد كرد. فرجي دانا در پاسخ به فضاي ملتهب دانشگاه سخنان وزير كشور مبني بر امن‌ترين و آرام‌ترين شرايط را گواه آورد و گفت: «دانشجويان ما به مباني نظام اعتقاد دارند، ولي وقتي در سن 22 سالگي حكم سنگين انضباطي مي‌گيرند از حيّز انتفاع ساقط مي‌شوند و به دليل كم سن و سال بودن رفتارهاي احساسي نشان مي‌دهند.» وزير علوم به تاكيد مقام معظم رهبري بر فضاي باز دانشگاه‌ها اشاره كرد و به نمايندگان يادآوري كرد در زمان دولت قبلي دانشجويان بسيجي هم از فضاي بسته دانشگاه‌ها انتقاد داشتند و براي نمونه بخشي از نامه‌هاي بسيج دانشجويي دانشگاه علامه طباطبايي و دانشگاه تهران را خواند.
وزير علوم از تعطيلي فعاليت‌هاي وزارتخانه در اين ده روز گفت و كلام امام خميني(ره) را به نمايندگان يادآور شد كه وحدت كلمه رمز پيروزي است. فرجي دانا اضافه كرد: ميزان تغييرات روسا نسبت به دولت نهم كمتر بوده و راي و نظر شوراي عالي انقلاب فرهنگي براي ما حجت است. وي با اشاره به تخلفات وزير علوم، تحقيقات و فناوري دولت احمدي‌نژاد گفت: رييس دانشگاه داشتيم كه از هفت تا 90 ماه حكم سرپرستي داشتند، بنده اين پرونده‌ها را در حال رسيدگي دارم.آيا كسي به وزيري كه اينگونه از ادامه رفتار خلاف قانون جلوگيري مي‌كند سوال مي‌پرسد؟
فرجي‌دانا با اشاره به انتقاد استيضاح‌كنندگان به انتصاب توفيقي و ميلي‌منفرد به عنوان معاون و مشاور وزير علوم، تحقيقات و فناوري، گفت: با صحبت با استيضاح‌كنندگان توافق كرديم در خصوص موقعيت شغلي اين افراد مجددا استعلام شود ولي حالا اينگونه با بنده رفتار مي‌شود، روز سه‌شنبه اعلام كردم كه صلاحيت اين افراد تاييد شده است اما گويا استيضاح‌كنندگان انتظار شنيدن اين سخنان را از بنده نداشتند.
وزير علوم، در ادامه سخنان خود به موضوع بازگشت به‌حق برخي دانشجويان ستاره‌دار دفاع كرد و گفت: با نامه وزير اطلاعات 126 نفر از آنها به دانشگاه بازگشتند.
فرجي‌دانا در پاسخ به انتقادي كه توسط زاكاني مطرح شد، گفت: بحث ايميل ارسال شده به 400 نفر را مطرح كردند و محتواي آن را توزيع مي‌كنند، فكر مي‌كنند اين محتوا مورد تاييد بوده و موضع رسمي وزارت علوم و فرجي‌دانا بوده در حاليكه اين ايميل را يك فرد ضدانقلابي ارسال كرده و پرونده اين فرد نيز به وزارت علوم آمد و آن فرد اخراج شد، ما با كسي شوخي نداريم و به ضد انقلاب باج نمي‌دهيم.
وزير علوم درباره بازگشت استادان اخراجي كه فضاسازي‌هاي زيادي پيرامون آن شده و تعداد آنها به تعداد انگشتان دو دست هم نرسيده توضيح داد كه تمام آنها با حكم ديوان عدالت اداري بوده است.
وي ادامه داد: اين پرونده برگشت استادان اخراجي به صورت وسيع مطرح شد حتي من در نماز جمعه بودم و خطيب گفت شكي نيست كه وزارت علوم دارد اين افراد را برمي‌گرداند البته من بعدا توضيحاتي را براي خطيب فرستادم، عده‌اي تكليف شرعي مي‌بينند كه وزارت علوم را مشوه جلوه دهند از اين كار چه سودي مي‌برند؟ براي بنده افتخار نيست كه بگويم حكم قوه قضاييه را اجرا نمي‌كنيم.
فرجي دانا در دفاع از خود پيرامون مسائل بورسيه گفت:
222 نفر با معدل پايين‌تر از حد لازم ليسانس بورسيه شدند، 222 نفر نيز معدل ارشدشان كم بوده و اگر فرمول‌هاي الحاقي را در نظر بگيريم 314 نفر فاقد معدل لازم هستند و 506 نفر شرايط سني كافي ندارند و از اين تعداد برخي همپوشاني دارد و در مجموع 703 نفر فاقد شرايط لازم هستند. در آذر ماه اطلاعي از اين مورد نداشتم اما اولين نامه از ديوان محاسبات به من رسيد و آقاي رحماني فضلي به من گفتند به عنوان رئيس وقت ديوان محاسبات اين پرونده را پيگيري كردند و عدم تطابق مقررات در موارد بورس ذكر شد. اگر افرادي كه از طريق بورسيه‌هاي غيرمجاز تحصيل كرده جذب دانشگاه بشوند در آينده باعث ركود خواهد شد البته ما نمي‌گوييم تحصيلشان را قطع كنيم بلكه با هزينه شخصي باشد و كساني كه اطلاعات كذب دادند تحصيلشان قطع شود؛ كساني كه قانوني جذب شدند ادامه تحصيل بدهند.
كسي را براي خارج ثبت نام مي‌كنند اما مي‌گويند پول نداشتيم. 1074 از 1860 نفر، علوم انساني بوده اند، اگر به رشته‌ها نگاه كنيد اعزام به خارج ندارد، آيا ادبيات فارسي و فقه و حديث را بايد به خارج اعزام كنيم؟ اين‌ها از سه مزيت برخوردار شدند. هم به دوره دكترا وارد شدند، شهريه را ما ميدهيم، براي يك جايي هم جايابي مي‌شوند. مي‌گويند وزارت خانه از اين مطلع نبوده است، اين نامه‌اي بوده است كه در درون سازمان بوده و به كميسون هم آمده است.
پس از اين سخنان راي‌گيري انجام شد. از مجموع 270 نماينده 145 راي موافق استيضاح، 110 راي مخالف و 15 راي ممتنع به صندوق انداخته شد. فرجي دانا درپايان در نمازخانه نمايندگان نماز ظهر و عصر خود را اقامه كرد و پس از آن هم در محل نهارخوري نمايندگان وعده غذايي نهار خود را صرف كرد. به اين ترتيب پرونده وزارت فرجي دانا بسته شد.
در اين نوشته در ابتدا روي سخن با برخي رسانه‌ها، سپس با يكي از موافقان استيضاح و در آخر هم با رييس‌جمهور است.
همه رسانه‌ها در روزهاي قبل و بعد از استيضاح به انعكاس اخبار مرتبط با آن پرداختند. رسانه‌ها به پيروي از خط مشي خود مستقل يا وابسته به حزب و جناح خبرهاي پيرامون استيضاح را منتشر كردند اما در اين ميان عملكرد برخي رسانه‌ها علامت سوالي بزرگ در ذهن خوانندگان پديدار ساخته است.
يكي از اين رسانه‌ها روزنامه كيهان است. يكشنبه 26 مرداد تيتر يك روزنامه كيهان با اندازه بزرگ چنين بود: «دولت اعتدال براي نمايندگان مردم خط و نشان كشيد!» و در همان روز در صفحه نخست خود نوشت: «اتفاق نظر اكثريت مجلس بر استيضاح وزير علوم». دوشنبه 27 مرداد تيتر يك خود را به گزارشي از مديريت يك ساله در وزارت علوم اختصاص داد و نوشت: «سقوط رتبه علمي ايران دانشگاه‌ها به كدام سو مي‌روند؟!» در ذيل اين مطلب هم از قول نايب رئيس كميسيون آموزش مجلس يادآور شد «150 نماينده موافق استيضاح وزير علوم هستند». سه‌شنبه 28 مرداد باز تيتر يك خود را با اين عنوان منتشر كرد: « برچسب جناحي به استيضاح آدرس غلط براي فرار از پاسخگويي». و ستون «يادداشت روز» را به مقاله‌اي با عنوان «كارنامه يكساله باسوادها!» و محتواي انتقاد شديد از عملكرد وزارت علوم اختصاص داد. چهارشنبه 29 مرداد روزي كه اولين استيضاح دولت يازدهم رقم خورد در صفحه نخست خود درشت تيتر زد: «پايان ركود علمي يكساله يا ادامه سياست بازي در دانشگاه‌ها؟!». روز پنج‌شنبه هم كه نتيجه استيضاح مشخص شده بود و فرجي دانا از وزارت علوم رفته بود روزنامه كيهان اين جمله را با خطي درشت چاپ كرد: «مجلس شاخ فتنه را شكست» و اين اقدام را حمايت مجلس از دولت دانست. كيهان در اين چند روز قبل از چهارشنبه در صفحات داخلي خود هم به استيضاح وزير علوم به طور مفصل پرداخته و سخناني از سياسيون كه موافق استيضاح و بركناري فرجي دانا بوده‌اند را انعكاس داد.
بررسي برگ نخست روزنامه كيهان در روزهاي منتهي به استيضاح وزير علوم نشان مي‌دهد نه تنها اين روزنامه جانب بي‌طرفي را رعايت نكرده بلكه مشخصا به دنبال بركناري وزير علوم بوده است ضمن اينكه نمايندگان را به‌نحوي تشويق به دادن راي عدم اعتماد به وزير علوم مي‌كند. شايد رسانه‌هايي ديگر هم مطلقا موافق يا مخالف استيضاح بوده و همين روش را در روزهاي قبل از استيضاح پيش گرفته‌اند اما نمي‌توان برآنان خرده گرفت چون خط مشي روزنامه تابع نظر گردانندگان روزنامه است و مسئوليت خط به خط هر نشريه را مديرمسئول برعهده دارد. اما صاحب امتياز روزنامه كيهان «موسسه كيهان» مي‌باشد ضمنا مديرمسئول روزنامه را ولي فقيه تعيين مي‌كند. بد نيست حسين شريعتمداري مديرمسئول روزنامه كيهان به بايگاني روزنامه تحت مديريت خود مراجعه كند و نگاهي به اولين حكم سرپرستي روزنامه كيهان بياندازد. امام خميني(ره) در حكمي سيدمحمد خاتمي را «به خاطر شايستگي و لياقتي كه در اداره اينگونه امور دارد» به سرپرستي روزنامه كيهان گمارده و اين چنين وظيفه خطير اين مسئوليت را گوشزد مي‌كنند: «متوجه هستيد كه مطبوعات بايد هميشه در خدمت اسلام عزيز و مردم و كشور باشند؛ و آزادي‌ها در حدود قوانين مقدس اسلام و قانون اساسي به بهترين وجه تامين شود و بيطرفي حفظ گردد».
آيا كيهان در استيضاح وزير علوم بي‌طرفي خود را حفظ كرده است؟
مقام معظم رهبري هم در حكم خود به حسين شريعتمداري چنين مرقوم نمودند: «با حسن‌ عمل‌ و صدق‌ گفتار و شجاعت‌ ادبي‌ و به‌‌كارگيري‌ زبان‌ استوار فارسي‌ و اتقان‌ مطالب‌ و روح‌ اين‌ همه‌، حفظ جهت‌گيري‌ اسلام‌ ناب‌ محمدي‌ صلي‌ا...‌عليه‌وآله‌ و اصول‌ انقلاب‌ اسلامي‌، اعتماد مردم‌ را جلب‌ كنيد و تلاش‌ خود را در معرض‌ تعداد هر چه‌ بيشتري‌ از اذهان‌ اين‌ ملت‌ با استعداد و برجسته‌ و با عظمت‌ بگذاريد».
آيا حسن عمل و جهت گيري اسلام ناب اين چنين است؟
يكي ديگر از رسانه‌ها كه هرروز چند خبر از استيضاح وزير علوم منتشر كرد «خبرگزاري مهر» بود. صاحب امتياز «خبرگزاري مهر» سازمان تبليغات اسلامي است. سازمان تبليغات اسلامي در معرفي اين خبرگزاري در پايگاه رسمي خود مي‌نويسد: «خبرگزاري مهر مي‌خواهد تريبوني از نيروهاي فراگير جبهه انقلاب با سليقه‌هاي مختلف باشد و سازگاري را شايسته آنان معرفي كند... از ويژگي‌هاي خبرگزاري مهر پرهيز از تصدي‌گري در حوزه توليد خبر و جايگزيني مديريت خبر است تا مجال انعكاس فعاليت‌هاي فرهنگي در پهنه پهناور كشور وسعت تازه‌اي يابد... با تاسيس موسسه فرهنگي- هنري تبيان و خبرگزاري مهر در كنار تهران‌تايمز ترتيبي اتخاذ گرديد تا به جهت انعكاس اخبار و معرفي مبادي مختلف ديني، طيف وسيعي از ايران و حتي فراتر از مرزهاي كشور اسلاميمان را پوشش داده، به معرفي آثار برجسته و يا اخبار ديني- مذهبي پرداخته پوششي تازه را در دنياي رايانه و ماهواره و ارتباطات بوجود بياورد.»
خبرگزاري مهر دوشنبه 27 مرداد خبري با اين عنوان منتشر كرد: «برنامه فرجي‌دانا در صورت راي آوردن استيضاحش/ از ايران مي‌روم». در متن اين خبر نوشته بود «شنيده‌هاي خبرنگار مهر از برخي كاركنان وزارت علوم حاكي از آن است كه وزير علوم در روزهاي اخير با حضور در نمازخانه وزارت علوم، تحقيقات و فناوري اعلام كرده كه در صورت راي آوردن استيضاح، بار ديگر چمدانش را مي‌بندد و از ايران خارج مي‌شود و به كانادا باز مي‌گردد.» خبري كه هم وزارت علوم و هم فرجي دانا آن را به صراحت تكذيب كردند.
سه‌شنبه 28 مرداد يك روز قبل از استيضاح خبرگزاري وابسته به سازمان تبليغات اسلامي خبر ديگري منتشر كرد با عنوان «اقدام سياسي وزارت علوم درشب استيضاح». در متن اين خبر آمده بود: «وزير علوم قصد دارد در شب منتهي به روز استيضاح متن استعفاي دو تن از معاونان خود را در خروجي سايت اين وزارتخانه قرار دهد.» تا امروز كه يك هفته از استيضاح گذشته از استعفاي هيچ يك از معاونين خبري نيست.
چرا خبرگزاري مهر كه با پول بيت‌المال اداره شده و بنا به اذعان صاحب امتياز آن براي رسالت‌هاي مذهبي، فرهنگي و اطلاع‌رساني تاسيس شده و مي‌خواهد تريبوني با سليقه‌هاي مختلف باشد اخبار نادرست و بي‌پايه و اساس منتشر مي‌كند؟ چرا بايد مبدا خبر كذب خروج فرجي دانا از ايران در صورت راي عدم اعتماد «خبرگزاري مهر» باشد؟

***

محمدمهدي زاهدي نماينده كرمان و رييس كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس و وزير علوم دولت اول محمود احمدي‌نژاد از موافقان استيضاح بود. اين نماينده مجلس در آبان سال پيش به وزير علوم گفته بود: «برو به اين مرتيكه [...] بگيا اين چند نفر را عزل مي‌كند يا با اردنگي از وزارتخانه بيرونش مي‌كنم.» اما وزير علوم نه‌تنها از اين موضوع ناراحت نشد بلكه از حق خود براي پيگيري قانوني آن هم گذشت.
سايت «جهان نيوز» (متعلق به زاكاني از امضاكنندگان استيضاح وزيرعلوم) پنج سال پيش در خبري از ديدار محرمانه وزير ايراني و وزير رژيم صهيونيستي مي‌نويسد. در آن زمان زمزمه سفير شدن وزير علوم دولت نهم شنيده مي‌شد. سايت «جهان نيوز» با انتشار تصاوير ديدار وزير علوم دولت نهم در سال 2008 با وزير وقت رژيم صهيونيستي از پست گرفتن احتمالي «محمدمهدي زاهدي» ابراز نگراني مي‌كند.
بياييد فرض كنيم جاي دو وزير علوم دولت نهم و يازدهم عوض مي‌شد. يعني فرجي دانا به زاهدي ناسزا مي‌گفت و سايتي هم از ديدار فرجي دانا با وزير وقت رژيم صهيونيستي خبر مي‌داد. واكنش زاهدي چه بود؟ جاسوس خواندن فرجي دانا و حكم اعدام او كمترين چيزي بود كه وزير علوم دولت نهم مطالبه مي‌كرد.

***

و اما گله‌اي از رييس جمهور، رييس جمهوري كه فرجي دانا را وزيري «دانشمند»، «مودب» و «خدوم» ناميد و گفت: «مديريت دكتر فرجي دانا در دوره كوتاه 9ماهه توانسته است فضاي كم سابقه‌اي از آرامش و نشاط را در دانشگاه‌ها ايجاد كند.»
روحاني براي دفاع از وزير خود در مجلس حاضر نشد. رفتاري كه مي‌توانست گفتارهاي پسنديده وي را كامل كند. چه اتفاقي مي‌افتاد كه سفر به اردبيل با كمي تاخير انجام مي‌شد. تاخيري كه در سفرهاي مقامات عالي رتبه مرسوم و در برخي موارد اجتناب ناپذير است. مگر نه اين بود كه در نخستين سفر استاني خود به مردم خوزستان گفتيد: «در آغاز مايلم به خاطر تأخير در ورود به اهواز عزيز، به دليل مشكل مه‌گرفتگي و پروازي از شما عذرخواهي كنم كه از صبح اول وقت تا الان در مصلا و در خيابان‌ها و در فرودگاه اجتماع كرده بوديد.» اگر در روز استيضاح وزير علوم چند دقيقه براي دفاع از يكي از ياران خود حاضر مي‌شديد و پس از آن به اردبيل سفر مي‌كرديد و دليل تاخير خود را همراهي با «فرجي دانا» وزيري كه با تمام وجود از وزارتخانه، اساتيد و دانشجويان دفاع كرد عنوان مي‌كرديد مشكلي پيش مي‌آمد؟ بگذاريد از دفاعياتي كه براي خطاي شما منتشر شده قانع نشويم و به خودمان و ديگران يادآوري كنيم راي به روحاني به معني دفاع تمام قد از همه‌ي رفتار و گفتار او نيست.

مديرمسئول

پي نوشت:
در اين نوشته از خبرهاي خبرگزاري خانه ملت، خبرگزاري مهر، روزنامه كيهان، روزنامه قانون، سايت رسمي تبليغات اسلامي، سايت جهان نيوز، سايت رياست جمهوري و قانون اساسي جمهوري اسلامي استفاده شده است.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا