در شماره گذشته طي مقاله‌اي تحت عنوان «لغو مراسم سخنراني، با رفتاري غيرقانوني» يادآوري گرديد در صورتيكه احزاب و گروههاي مورد تائيد نظام جمهوري اسلامي از مقامات ذي صلاح اجازه تشكيل گردهمايي و همايش داشته باشند نبايد عده‌اي‌به خود حق بدهند با تجمع و يا به هر طريق ديگر جلسه را بهم زده يا در برگزاري آن اخلال نمايند. در اين ستون مناسب ديدم درباره آزادي انتقاد و حق نظارت با نقل مواردي از بزرگان دين و ائمه اطهار(ع) و به دنبال آن دو نمونه از رويدادهايي كه در اوايل انقلاب در يزد اتفاق افتاده جهت اطلاع خوانندگان آيينه درج گردد.
«يكي از حقوقي كه حضرت علي(ع) در سخنان خويش به آن اشاره مي‌كند، حق نصيحت و خيرخواهي است. از اين حق به عنوان اولين حق ياد مي‌كنيم زيرا شايد بتوان گفت تا حاكمي خيرخواه مردم نباشد هرگز نمي‌تواند ساير حقوق مردم را رعايت كند. اگر حاكمي همچنان شاهد اشتباه مردمانش باشد و اصلاح دين و دنياي آنها براي او ارزش و ماهيتي نداشته و سعي و تلاش براي آنها نكند، مطمئناً اين فرد، فردي است كه به مردم جامعه فقط به ديد ابزار نگاه مي‌كند كه او را به هدف خويش مي‌رسانند... لذا حاكم اسلامي با توجه به مسئوليت خطير و بزرگي كه بر عهده دارد، لازم است به سان پدري مهربان نسبت به فرزند دلبند خود خيرخواه جامعه اسلامي باشد و با اشرافي كه به مسائل سياسي و اجتماعي دارد، آنان را به صراط مستقيم هدايت نمايد و خير و صلاح جامعه را بيان كند. حضرت علي(ع) در خطبه 34 به عنوان نخستين حق مردم به خود به عنوان حاكم جامعه اسلامي مي‌فرمايد:«فأمّا حقّكم عَلَيَّ فالنَّصيحةُ لَكُم»: اما حق شما بر من آن است كه از نصيحت و خيرخواهي شما دريغ نورزم...او هميشه سياست‌هاي خود را براي مردم تشريح مي‌كرد تا مردم با آگاهي كامل آن را تأييد كرده و اظهارنظر كنند. آزادي انتقاد و رفتار حضرت با مخالفان سياسي: حقوق مردم تنها در انتخاب حكومت و حاكم و تشكيل حكومت ديني منحصر نيست. مردم صاحب امانت و حق شمرده مي‌شوند؛ از حق نظارت و انتقاد برخوردارند و مي‌توانند در صورت تخلف حكمرانان از موازين تعيين شده و سودمند نيفتادن نظارت و انتقاد در مسير بركناري حاكم گام بردارند... مشورت در اداره امور و پرهيز از خودرأيي، از موكدترين كارها در راه و رسم مديريتي امام علي(ع) است. آن حضرت همچون رسول خدا(ص) با وجود برخورداري از مقام عصمت و طهارت، و با آنكه از نظر علم و دانش و عقل و خردمندي و تدبير و سياستمداري در مرتبه‌اي قرار داشت كه او را از آرا و نظريات ديگران بي‌نياز مي‌ساخت اما پيوسته مشورت مي‌كرد و به كارگزاران خود مي‌آموخت كه چنين كنند.»1
شهيد آيت ا... دكتر سيد محمد بهشتي با انتقاد از كساني كه حتي در برخوردهاي اوليه، ديگران را از خود دور مي‌كنند مي‌گويد:« اكنون من با صراحت و قاطعيت مي‌گويم هر كس دنباله رو علي(ع) است، نجات پيدا مي‌كند، هيچ شكي هم در اين ندارم. همچنين كلمه ولايت يعني هم پيماني، هر كس هم پيمان علي(ع) و حسين(ع) است نجات پيدا مي‌كند، من شكي در اين ندارم... عاشوراي حسين(ع) را زنده نگه داريد، زنده‌اي كه تحريف نشده باشد، در برخوردمان با مردمي كه با خلوص نيت اما بدون هوشياري كارهايي مي‌كنند، با محبت برخورد كنيم، بيدارشان كنيم، بگوييم، برادر و خواهر مسلمان! اي برادرِ حسين(ع) دوست! اي خواهرِ حسين(ع) دوست! اگردوست حسين(ع) هستي درست دوستي كن، اين دوستي را با هم پيماني با ولايت همراه كن، با دنباله روي و تشيع همراه كن تا براي خودت و جامعه‌ات سرچشمه سعادت شود... عصر ما عصر روشنگري است، نمي‌گويم عصر كارهاي ديگر و تلاش‌هاي ديگر نيست، ولي روشنگري، در مراحل نخستين و اساسي كوشش‌هاي يك مسلمان قرار دارد. من گاهي حتي از بعضي رفقاي خيلي دوست داشتني خودم ديده‌ام كه كيفيت برخوردشان با كساني كه با آنها هم عقيده نيستند، در همان مرحله اول آنها را زده كرده است، اشتباه نكنيد! شما بايد در برخورد اوليه منطقي باشيد تا آنها را به حسين(ع)، به مولا(ع) نزديك تر كنيد. آنها را به خدا نزديك تر كنيد. نزديكي به حسين(ع) واقعي و علي(ع) واقعي، خود به خود نزديكي به خدا است. چون اين‌ها راهي جز راه خدا ندارند. بكوشيد تا اسلام، دين، تشيع، ولايت، حسين دوستي، عزاداري، همه اين ها، به راستي «راه» باشد، تعهد بياورد، مسير مشخص كند تا ديگر از آنها به عنوان افيون جامعه نام برده نشود.»2
آيت ا... شهيد صدوقي به عنوان عضو «مجلس بررسي نهايي قانون اساسي» از يزد انتخاب شدند روز 19 آبان ماه 1358ه ش برابر با 19ذيحجه 1399 ه ق در جلسه شصت و سوم كه به رياست مرحوم آيت ا... حسينعلي منتظري تشكيل گرديد شهيدصدوقي در بيانات قبل از دستور در مخالفت با انتخاب زنان به عنوان نخست وزير و رييس جمهور سخناني ايراد نموده و از جمله گفتند:
«يكي از رفقا مي‌گفت كه همانطور كه زن مي‌تواند ولي صغيرش بشود پس مي‌تواند رئيس جمهور هم بشود... آقاي محترم از اولي كه خشت دنيا را برپا گذاشتند اين همه ساختمان و اين همه قنات، اين همه اختراعات تمامش به دست مرد بوده، در يزد ما قناتي است كه يكصد و هفتاد متر طناب مي‌خورد تا برسد به آب، تمام اين قنوات كه در حدود بيست و چهار هزار قنات در يزد وجود دارد آيا كلنگ كداميك از اين قناتها را زن زده است كداميك از اين ساختمانها را زن درست كرده؟ حالا چطور شد كه پشت ميز نشستن را حق داشته باشد ولي كارهاي سنگين را حق نداشته باشد يعني چه؟ اگر مي‌خواهند دوش بدوش ما كار كنند بيايند همراه ما بنائي كنند و همراه ما قنات درست كنند و همراه ما كارهاي ديگري بكنند، چطور كارهاي سنگين براي ماست ولي نشستن پشت ميز از آن آنها باشد،. .. پرورش مطالب جناب آقاي صدوقي در مورد خواهران اگر چه يك بخشش درست بود ولي خيلي در آن موارد مورد تأييد همگان نيست به هر حال به اينصورت كه اينجا صحبت كردند در مورد اين خواهراني كه سهم بزرگي در انقلاب داشتند، صحيح نبود. رئيس (منتظري) - آقاي صدوقي كه فرمايشاتي فرمودند از هيچكدام از آقايان تصديق نخواستند كه شما حرفشان را تصديق بكنيد يا نه، ايشان مطالبي به نظرشان رسيده بود و فرمودند در عين حال ما همگي احترام به زنان قائل هستيم و اگر چنانچه گفته شد كه در بعضي از مناصب زنها دخالت نكنند نه از باب اين است كه حقي از زن گرفته شود بلكه از جهت اينكه مسئوليت آن زياد است و بار سنگين است و نمي‌خواهند كه بار سنگين بر دوش خانم‌ها گذاشته شود والا حرمت زنها محفوظ است و اصلا اگر زنها نبودند مردها نبودند.»3
به دنبال اين سخنراني از طريق بعضي از رسانه‌ها انتقاداتي به عمل آمد و در مسجد حظيره يزد در جلسه‌اي كه تشكيل شد عده‌اي از خانم‌ها كه بيشتر دانش آموز و يا دانشجو بودند سئوالاتي مطرح و خواهان پاسخگويي آيت ا... صدوقي در اين زمينه شدند. نويسنده اين سطور در آن موقع در سمت مدير كل آموزش و پرورش يزد خدمت مي‌كرد، تلفني اطلاع دادند كه چند نفر اطراف كوچه منتهي به خانه يكي از معلمان مستقر شده و براي ساكنان كوچه و عابران مزاحمت ايجاد نموده‌اند چون مسائل مطرح شده در حظيره و طرح بعضي از سئوالات را از جانب خانم معلمي كه ساكن در آن كوچه بود مي‌دانند بلافاصله به بيت شهيد صدوقي رفته و ماجرا را بازگو كردم. ايشان با صراحت فرمودند: خودت برو و با كساني كه در آنجا تجمع نموده‌اند بگو: فورا محل را ترك نمايند راضي نيستم فرد يا افرادي براي هيچ يك از مردم به علت سئوال كردن از من چه در مسجد و چه درج در روزنامه و يا هر جاي ديگري نگراني به وجود بياورند. نگارنده وظيفه‌اي را كه به عهده‌ام گذاشته بودند انجام دادم و تا آنجا كه مطلع هستم معلم مورد بحث سال‌ها با آرامش خاطر در دارالعباده يزد به زندگي خود ادامه داد.
روزي گفتند: آيت ا... سيدمحمود طالقاني قهر كردند و از تهران بيرون رفته‌اند دو دستگي به وجود آمد. عده‌اي به طرفداري و گروهي در مخالفت در تهران و ديگر شهرها راهپيمايي‌هايي ترتيب دادند در يزد از دبيرستانها و هنرستان‌هاي يزد عده‌اي با داشتن شعارها و دست نوشته‌‌ها و عكس مرحوم طالقاني به طرفداري از ايشان به حركت درآمده و به طرف كميته انقلاب اسلامي يزد واقع در بلوار شهيد صدوقي به راه افتادند. آقاي مهندس احمد دوست‌حسيني كه در آن موقع در كميته انجام وظيفه مي‌نمود و سال‌ها مقام معاونت و قائم مقامي وزارت صنايع و صنعت و معدن را عهده‌دار بودند، قبل از رسيدن جوانان با دوستان حاضر در كميته مذاكره نموده و چنين انديشيدند كه اگر در كميته را به روي تظاهر كنندگان ببندند خواه ناخواه آنها عكس العمل نشان داده و سنگ و چوبي به سمت كميته پرتاب خواهند كرد و ماموران نيز اقداماتي انجام خواهند داد كه نتيجه آن به نفع مردم انقلابي و دوستدار نظام در دارالعباده نخواهد بود. بنابراين دوست حسيني گفت در را باز كنيد عده‌اي كه آمده بودند، وارد شدند و نشستند و آقاي دكترحسين مهرپور دادستان دادگاه انقلاب يزد براي حاضران صحبت كرد و در واقع با گفتگو و بدون درگيري و با اطلاع از نظريات يكديگر موضوع فيصله يافت. در پيش آمد اوليه با سعه صدر و بزرگواري شهيد بزرگوار آيت ا... شيخ محمدصدوقي و در واقعه دومي با درايت و متانت دلسوزان انقلاب برخورد شد و از اين بابت نيز هر يك به سهم خود نام نيكي به يادگار گذاشتند و به منتقدان و معترضان فرصت داده شد كه خواسته‌هاي خود را به طريق مسالمت آميز بيان كنند.
مدير مسئول
پي نوشت ها:
1- «حقوق متقابل مردم و حكومت از ديدگاه حضرت علي(ع)»، آيت‌ا... سيدمحمد موسوي بجنوردي، روزنامه آرمان مورخ 22/10/92
2- از سخنان شهيد آيت ا... دكترسيد محمد بهشتي، روزنامه ايران، مورخ 21/8/92
3- « مشروح مذاكرات مجلس بررسي نهايي قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران»، صفحات 1723 و 1724
مطلب این صفحه را به زبان دلخواه خود ترجمه کنید
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
جمعه 03,ژانویه,2025