تبعات بهره برداری بی رویه از منابع طبیعی، به طور گسترده زندگی و معیشت افراد را مستقیم و غیرمستقیم تحت تأثیر قرار می‌دهد. به دنبال آن، جامعه با شرایط پیچیده‌ای برای بازگرداندن روند معیشت خود به حالت عادی مواجه می‌شود و این اوضاع زمانی پیچیده‌تر می‌شود که جامعه دچار مسائل کمتر توسعه یافتگی و فقر باشد. روند روبه‌تزاید معضلات زیست‌محیطی امروز، ادامه زندگی میلیون‌ها انسان در مناطق مختلف جهان از جمله کشور ما، ایران، را با دشواری مواجه خواهد کرد.

امروزه بسیاری فقر را عاملی عمده و تأثیرگذار بر مشکلات مدیریت منابع طبیعی قلمداد می‌کنند. طرفداران این دیدگاه، عمدتاً معتقدند که فقرا در تلاش‌‌ برای بقاء، بیش از حد از منابع طبیعی استفاده می‌کنند و در نتیجه، فشار زیادی بر این منابع وارد می‌آورند. در رویکردهای جدیدتر درباره فقر و محیط‌ زیست، بر تأثیر شرایط زیست‌محیطی و اقلیمی بر وخیم‌تر شدن وضعیت زیست فقرا تأکید می‌شود. زیرا امروزه بسیاری از اقشار آسیب‌پذیر و فقیر، در مناطق حاشیه‌ای شهرها یا نواحی دورافتاده روستایی سکونت دارند که معمولاً با مسائلی از جمله آلودگی، خاک نامرغوب، کمبود زمین، شرایط آب و هوایی ناپایدار و غیره روبرو هستند. در این میان روستاییان به لحاظ معیشتی، به طور مستقیم به منابع طبیعی وابسته هستند.

علی رغم اهمیت محیط زیست، بهره برداری غیر اصولی از عرصه های مختلف آن، امروزه تهدید بزرگی برای آینده انسانها محسوب می شود. از آنجایی كه كشور ما جز كشورهای در حال توسعه است  ومردم به میزان زیادی به محیط زیست خود وابسته اند، بین تخریب محیط زیست و فقر جوامع روستایی ارتباط وجود دارد. از طرف دیگر چون روستائیان وابسته به محیط زیست هستند با تخریب آن منبع تامین مالی آنها نیز كاهش می یابد. فقر و محیط زیست با هم رابطه مستقیم دارند به طوری كه با افزایش فقر روستایی، تخریب محیط زیست نیز افزایش می یابد و این رابطه به صورت یك چرخه عمل می كند.

از آنجائیکه بخش عمده ای از معیشت روستائیان و بهره برداران محلی از محل فعالیتهای کشاورزی، دامپروری، بهره برداری از محصولات فرعی جنگل و مرتع ، صنایع تبدیلی و تکمیلی و غیره است، بدیهی است بهره برداری اصولی از این منابع ذی قیمت، ضامن تداوم و پایداری منابع بوده و سبب پیشگیری از تخریب و کاهش حاصلخیزی اراضی می شود.

پروژه بین المللی " تقویت و انسجام سازمانی برای مدیریت یکپارچه منابع طبیعی-"منارید"، یك پروژه مشترك ما بین سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری كشور به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران و برنامه توسعه ملل متحد( UNDP) و صندوق تسهیلات جهانی محیط زیست (GEF) است كه با هدف شناسایی و رفع خلا ها و موانع به منظور تحقق مدیریت یكپارچه منابع طبیعی، در استانهای کرمانشاه، سیستان و باوچستان و یزد اجرا می شود.

 شهرستان بهاباد باجمعیتی بالغ بر 27800 نفر دارای 190 روستا و آبادی است كه 81 روستای آن دارای سكنه و 109 روستای آ‌ن خالی از سكنه است. شهرستان بهاباد یكی از سه پایلوت اجرای این پروژه در كشور است كه از اواخر سال 2010 میلادی تا كنون نشست های بسیاری با مردم ، مدیران و كارشناسان سازمانها  در سطوح ملی و استانی صورت گرفته است.

 رضا باقری، مدیر اجرایی استانی پروژه بین المللی منارید در استان یزد افزود: پروژه بین المللی "منارید" در این شهرستان  در 4 پایلوت روستاهای آسفیج، بنستان، كمكوئیه و كریم آباد در حال اجرا است.

 وی ادامه داد: آموزش های هدفمند و کاربردی مطابق با خواست و نیاز بهره برداران با هدف ارتقاء سطح سطح معیشت و آگاهی آنان در پایلوت های منارید در شهرستان بهاباد یکی از محورهای اساسی اقدامات انجام شده در سال 2013 میلادی است.

  باقری عنوان كرد: در این پروژه در ارتباط با تخریب سرزمین، مدیریت پایدار كشاورزی و مراتع، تعادل بخشی بین آبهای زیرزمینی و آب های بین المللی، تغییرات اقلیم و حفاظت از تنوع زیستی اقداماتی در حال انجام است.

وی از برنامه های مهم در سال 92 را آموزش های كاربردی و هدفمند به منظور ارتقاء سطح معیشت روستائیان به خواست دفاتر توسعه محلی با گزارش جامع و توجه به حفظ آب و خاك و تولید محصولات سالم و ارگانیك بیان كرد و افزود: در این راستا در سطح پایلوت های منارید در شهرستان بهاباد با  آگاهی كامل مردم محلی و اعضای كمیته مدیریت حوزه تا اكنون 5 طرح معیشتی را به عنوان الگو و تعیین نقش دستگاههای متولی امر معیشت جهت اجرا به تصویب رسانده است.

 كارشناس استانی معیشت پایدار پروژه بین المللی منارید- پایلوت بهاباد با اشاره به گزیده ای از اقدامات صورت گرفته در خصوص معیشت پایدار اظهاركرد: در این راستا زیرساخت های لازم جهت اجرایی شدن طرح های معیشتی ازیك  سال پیش تا اكنون انجام شده است.

«زهرا زحمتکش » عنوان کرد: اقدامات صورت گرفته در روستاهای هدف پروژ ه منارید (کمکوئیه، آسفیج، بنستان، کریم آباد) حوزه معیشت پایدار، تاکنون عبارتند از:

 1-   پتانسیل یابی و معرفی مشاغل معیشتی (بهره گیری از اطلاعات موجود سمن) در روستاهای پایلوت و تکمیل آنها و تهیه بانک اطلاعات از متقاضیان مشاركت در فعالیت های معیشتی ساکن روستاهای هدف منارید.

2-   شناسایی افراد مستعد جهت پیشبرد اهداف معیشتی (عمومی و تخصصی): در سطح ادارات، بانک ها، دانشگاه ها، مراکز پژوهشی و تحقیقات وبخش خصوصی(متولیان و دست اندرکاران حمایت از اشتغال) در سطح استان یزد و شهرستان بهاباد.

3-   شناسایی و معرفی پروژه های موفق در استان و خارج استان جهت ارتقاء سطح دانش جوامع محلی جهت معیشت پایدار با هدف برگزاری جلسات هم اندیشی و مشاوره ای، کارگاه های آموزشی، بازدید و ... جهت ارتقاء سطح آگاهی مردم محلی روستاهای هدف پروژه بین المللی منارید.

 4-   تحلیل بازار (درآمد، هزینه) و شناسایی محل های تامین اعتبار (قرض از بانک و کمیته امداد، خیریه، و سایر ) بر اساس هر پیشنهاد معیشتی روستاهای هدف منارید و به تصویب رساندن آن در کمیته مدیریت حوزه به مسئولیت فرماندار شهرستان بهاباد..

5-       ترویج راهکارهای افزایش بهره وری در تولیدات و محصولات معیشتی موجود در روستاهای هدف منارید

 6-       ترویج و آموزش بهره گیری از انرژی های پاک در فراوری و محصولات و تولیدات روستاهای هدف منارید

 7-       راه اندازی واحدهای معیشتی در سطح روستاهای هدف منارید

  8-      نظارت و ارزیابی واحدهای معیشتی در سطح روستاهای هدف منارید

 9- امضاء تفاهم نامه همكاری در سطح ملی با شركت داروسازی باریج اسانس كاشان جهت آموزش، توسعه، كشت و فراوری گیاهان دارویی در سطح روستاهای پایلوت شهرستان بهاباد.

 زهرا زحمتکش اعلام کرد: در این راستا 5 طرح معیشتی اعم از زنبورداری، تولید نان محلی به روش سنتی، تولید ورمی كمپوست، عرق گیری و بسته بندی گیاهان دارویی و کاشت گیاه دارویی مرزنگوش (تغییر الگوی كشت) در كمیته مدیریت حوزه بهباد

به  تصویب رسیده و در حال اجرایی شدن است.

 وی خاطرنشان کرد: طرح های معیشتی صنایع دستی، فرآوری گیاهان زراعی- باغی و دامی، پرورش مرغ بومی، كاشت گل محمدی از جمله برنامه های آتی این پروژه بین المللی در بهاباد است كه در حال مطالعه و بررسی است.

مطلب این صفحه را به زبان دلخواه خود ترجمه کنید

 

  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا