در باره یزد    
معرفی شهرباستانی یزد
 
 استان يزد، در بخش مرکزی فلات ايران قرار دارد.در اين منطقه نوسان شديد درجه حرارت نيز وجود دارد. از نظر جغرافيايی بين 29 درجه و 48 دقيقه تا 33 درجه و 30 دقيقه پهنای شمالی و 52 درجه و 45 دقيقه تا 56 درجه و 30 دقيقه درازای خاوری از نصف النهار مبدا واقع شده است. اين استان از شمال خاوری به استان خراسان از شمال و باختر به استان اصفهان، ازجنوب باختری به استان فارس و از جنوب خاوری به استان كرمان محدود می شود. به دليل دور بودن از مرزهای ايران، در درازای تاريخ از بحران ها و فشارهای فرهنگی و نژادی مصون مانده است. استان يزد براساس سرشماري سراسري سال 1375 جمعيتي در حدود 828401 نفرجمعيت داشته و شهرستان هاي آن عبارتنداز: ابركوه، اردكان، بافق، تفت، خاتم,صدوق, طبس, مهريز، ميبد و يزد.
دشت رسوبی يزد، در فلات مركزی ايران، از حوزه های مهم جغرافيايی است كه از دامنه شيركوه در جنوب آغاز می شود و با شيب ملايمی تا كوير سياه كوه در شمال ادامه می يابد. با توجه به موقعيت جغرافيايی، اين استان در بر گيرنده نامناسب ترين عوامل طبيعی چيره بر فلات مرکزی ايران است. استان يزد گذشته از جايگاه ‌‌‌ويژه طبيعی - جغرافيايی‌ ودارا بودن منابع زيرزمينی،از لحاظ
تاريخی و فرهنگی نيز از كهن ترين مناطق ايران به شمار می رود و از گذشته های دور دارای فرهنگی درخشان بوده است. كوه های اين استان جزو رشته كوه های مركزی ايران به شمار می روند. دشت های كويری آن، همانندی زيادی با دشت كوير و دشت لوت دارند. بلندترين ناحيه استان يعنی رشته كوه های شيركوه (4075 متر) در بخش جنوب باختری استان قرار گرفته و پست ترين ناحيه، شمال تا شمال خاوری را در بر می گيرد كه همراه با باتلاق های نمك است. راه هاي دست رسي به اين استان عبارتند از:راه ری ـ اصفهان ـ يزد:‌ اين راه از ری به سوی جنوب رفته از قم و کاشان گذشته به شهر گبای ( اصفهان کنونی ) رسيده از آن جا شعبه ای از آن، از راه يزد به کرمان و از کرمان باز شعبه ای به سيستان، سند و کرانه های دريای مکران ( دريای عمان ) می پيوست.راه يزد ـ سيستان: از سيستان تا يزد، راهی وجود داشته، که کوير را در دور افتاده ترين بخش هايش، يعنی بين « ده سلم » و گدارباروت، ميان بر می کرده است.
راه يزد به خراسان:‌ اين راه كه دارای ايستگاه های بسياری است، از يزد به سوی آنجيره و خزانه رفته از تل سياه و ساغند وپشت بادام گذشته به رباط محمّد رسيده از آن جا به ريگ و مهلب و رباط حوران، ... رفته، سر انجام به ترشيز ( کاشمر ) و از آن جا به نيشابور می پيوسته است.در حال حاضر استان يزد دارای راه های زمينی و هوايی است. راه های زمينی آن، از گونه شوسه، آسفالته و راه آهن، عبارتند از: 1- راه های اصلی، فرعی، روستايی: اين راه ها، شامل راه های اصلی، فرعی، روستايی و مال رو است. راه های اصلی، استان را با استان های اصفهان، فارس، کرمان و خراسان پيوند می دهد و از راه های مهم ارتباطی شمال به جنوب و باختر به خاور ايران است.استان يزد، در سال 1375 هـ. ش، دارای بيش از دو هزار کيلومتر راه اصلی آسفالته و راه های فرعی و روستايی بوده است. محور اصلی ارتباطی استان يزد، سرشناس به جاده سنتو، يکی از پر رفت و آمدترين شبکه های ارتباطی ايران، به ويژه در حمل و نقل بار با وسايط نقليه سنگين به شمار می رود. بندر های مهم هرمزگان و هم چنين بندر استراتژيک چابهار در استان سيستان و بلوچستان نيز تأثير زيادی در رونق اين راه ارتباطی داشته اند.
راه های فرعی، شهرستان های استان را به يک ديگر و يا شهرستان ها را به شهر يزد پيوند می دهند. راه های روستايی نيزکه درسال های اخير ايجاد شده، روستاها، دهستان ها و مراکز بخش ها را به يک ديگر پيوند می دهند و نقش ارزنده ای در زندگی اجتماعی روستاييان و کشاورزان منطقه ار لحاظ اقتصادی، ارتباطی و حمل بار دارند.
2- راه آهن: راه آهن استان يزد؛ سبب پيوند اين استان با استان های اصفهان و کرمان و سبب ارتباط مراکز معدنی و صنعتی ايران است. راه آهن سراسری ايران، از تهران شروع و شاخه جنوب خاوری آن، پس از گذر از شهر قم، به دو بخش شده، يکی از طريق کاشان و اصفهان به يزد رسيده و ديگری پس از گذشتن از بافق به زرند و شهر کرمان می پيوندد.
3- راه های هوايی: استان يزد از طريق راه های هوايی به بيش تر نقاط و مراکز استان های ديگر، مانند : تهران، شيراز، اصفهان، کرمان، بندر عباس، زاهدان، مشهد، ... بستگی دارد. فرودگاه شهيد صدوقی يزد دارای امکان های کافی برای پذيرش هواپيماهای مختلف بوده و می تواند خدمات فرودگاهی بايسته را برای پرواز های داخلی و خارجی تأمين کند. علاوه بر پرواز های هر روزه تهران – يزد و برعکس، پرواز های ديگری به‌اصفهان، مشهد،‌زاهدان، بندر عباس، شيراز، کرمان،...دراين فرودگاه انجام‌می شود. اخيراً پرواز های حج و زيارت سوريه نيز به طور مستقيم از فرودگاه شهيد صدوقی يزد انجام می شود
 استان يزد دربردارنده مجموعه بسيار با ارزش ازميراث فرهنگی ايران زمين، درسده های گوناگون تاريخی است. عناصر مادی و معنوی فرهنگی موجود در استان يزد، به گونه‎ای است كه بررسی تاريخی را از روزگاران پيش تا کنون كاملاً فراهم كرده است. صدها مسجد، آب انبار، بازار، کاروان سرا، ساباط، قلعه، کاخ، آرامگاه، خانه، سرداب، خانقاه، حسينيه، کاريز و ده ها مکان مقدس تاريخی نزد زرتشتيان در گوشه و کنار اين استان؛ مجموعه‎ای کامل را به وجود آورده است. استان يزد؛ با قرار گرفتن در بخش مرکزی فلات ايران در برگيرنده نا مناسب ترين عوامل طبيعی چيره بر فلات مرکزی ايران نيز است. استان يزد از دير باز منطقه ای صنعتی بوده و اکنون نيز دارای کارخانه های توليدی بزرگ و کوچک است. اين منطقه از جاذبه هاي پرشمار طبيعي, تاريخي, معماري, فرهنگي و اجتماعي برخوردار بوده و يكي از مهم ترين مناطق جهانگردي ايران به شمار مي آيد.
 
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
    يزد، يعنی آفريننده خوبی ها، پاكی ها و شهر خداست. نام گذاری اين شهر با واژه «يزش» به معنای ستايش و نيايش در زبان پارسی ميانه و با واژه يزدان يا يزتان به معنی پاك، مقدس، فرخنده و همچنين به معنی ذات خدا در ارتباط است. يزد در دوران هخامنشی و شايد پيش از آن «ايستاتيس» ناميده می شده که «هرفته» (فرافر) و «سريزد» كنونی، در 30 كيلومتری خاور شهر يزد بازمانده اين شهر است. استان يزد از تاريخی كهن برخوردار است، تا جايی كه بنای شماری از شهرهای آن، مانند: ميبد را به سليمان پيامبر، يزد را به ضحاک و اسکندر مقدونی و ابر کوه را به ابراهيم پيامبر نسبت داده‎اند. مجموعه آثار باستانی پراکنده موجود دراستان يزد به سهم خود، بازمانده شايان توجهی از تاريخ و فرهنگ کهن ايران است. کشاورزی و مدنيت يزد، در چهار کانون بزرگ مهريز و فهرج، يزد، رستاق و ميبد و اردکان، پا گرفته است. اين منطقه با قرار گرفتن در مسير شاه راه های باستانی ری ـ کرمان و پارس ـ خراسان، در ميانه هزاره نخست پيش از ميلاد، نقش مرزبانی ايالت ها و نگه بانی راه های بسياری را که به چهار سوی ايران می رفته، ايفا می‎کرده است.
منطقه يزد بی گمان، در دوران هخامنشی دارای راه های بزرگ و معتبر، راه داری و مراکز پستی و چاپاری بوده است. زيرا علاوه بر راه های شناخته شده باستانی، از روی مدارک پيشين، راه‎های فراموش شده‎ای نيز که در روزگار باستان به مرکز اقتصادی و فرهنگی ايران باستان می‎پيوسته‎اند به تازه‎ گی شناسايی شده‎اند.
منطقه يزد، در دوران ساسانی، به ويژه در روزگار قباد، انوشيروان و يزدگرد اوّل، ... از جايگاه اجتماعی و اقتصادی ويژه ای بر خوردار بوده و به عمران و آبادی آن، توجه بسيار شده است. در نخستين سده اسلامی، سرزمين يزد به دست مسلمانان افتاده قبايل عرب به سوی ايران سرازير شدند. گروهی نيز از قبيله های بنی تميم و بنی عامر، درکوی عرب ها ی يزد، استقرار يافتند. در سده 4 هـ. ق، که ديلميان بر بخش های باختر و جنوب ايران و عراق چيره گرديدند، جمعی از علويان هم به يزد آمده در کوی حسنيان سکونت گزيدند. بنيان گذار اين خاندان علاء الدوله ابوجعفر بود كه در 398 هـ. ق، از سوی سيّده خاتون، دختر عمه خود ( مادر مجدالدوله ديلمی ) به حکومت مستقل اصفهان و پيرامون آن منسوب گرديد. در سال 443 هـ. ق طغرل سلجوقی، شمس الملوک ظهير الدين ابومنصور فرامرز را به حکومت مستقل يزد و ابر کوه منصوب کرد. از سرشناس ترين افراد اين خاندان امام زاده سيّد جعفر ( ع ) است، که از سيّدهای عريضی بوده در سال 424 هـ. ق، در يزد در گذشت و مزارش هم چنان زيارتگاه مردم است.
حکم رانی ابومنصور فرامرز در روزگار فرمان روايی طغرل، آلب ارسلان و ملک شاه سلجوقی بوده نزد آنان احترام ويژه ای داشت. پس از وی به ترتيب فرزندش مؤيد الدوله ابومنصور علی بن فرامرز، علاءالدوله کاليجار و پسرش امير فرامرز، بر يزد حكومت كردند. اينان در نزد سلجوقيان، دارای احترام و اعتبار بودند. چون امير فرامرز پسر نداشت، حکومت يزد به دو دخترش واگذار و رکن الدين سام بن وردان روز، به اتابکی آنان گماشته شد. بدين ترتيب حکومت يزد، از آل کاکويه به اتابکان يزد انتقال يافت.
رکن الدين سام، پس از اندک زمانی، در سال 584 هـ. ق، از کار اتابکی دختران امير فرامرز کنار رفت و برادرش عزالدين، به اتابکی رسيد. اتابکان يزد با ايجاد پيوند های زناشويی، روابط دوستانه‎ای با سلجوقيان بر قرار کردند و مورد احترام و مشورت آنان بودند. پس از عزالدين ( در گذشته 615 هـ. ق )، وردان روز، اسفهسالار ابومنصور ( قطب الدين ) ( در گذشته 637 هـ. ق )، قطب الدين محمود، رکن الدين علاءالدوله ( در گذشته 662 هـ. ق )، طغان شاه، علاءالدوله ( در گذشته 673 هـ. ق )، رکن الدين يوسف شاه، و حاجی شاه بن يوسف شاه يكی پس از ديگری به اتابکی رسيده بر يزد و پيرامون آن حکومت کردند. اتابکان در آبادی و عمران يزد کوشش های بسياری کردند و بناهای زيادی از خود به يادگار گذاشتند. رکن الدين سام در نزديکی دروازه مهريز مدرسه اتابک را ساخت. وردان روز در بازار دلالان، مدرسه وردان روز را بنا کرد. محمود شاه در گسترش شهر کوشيد و کوی‎های بيرون شهر را درون حصار آورده ميدانی بزرگ نيز در شهر ساخت. مادرش مريم ترکان نيز روستای مريم آباد را بنا نهاد. در روزگار حمله چنگيز به ايران سلطان ابومنصور اتابک ( قطب الدين )، چيره گی مغولان را پذيرفت و جانشينان‎اش به عنوان دست نشانده‎ گان مغول، در حکومت يزد پايدار شدند و با کفايت و زيرکی، يزد را از سپاه مغول مصون داشتند.
در اين دوره به دليل امنيت و آرامش نسبی در يزد، بازرگانی و پيشرفت شهر ها و آبادی ها و مبادله کالاهای گوناگون، رونق يافت و کالاهای يزدی تا آن سوی آب های جنوبی ايران، به ويژه هندوستان راه يافت. راه داری و نگه داری راه ها، در دوران مغول و ايل خانان مورد توجه قرار گرفت و نگاه داری راه‎ها را به بزرگان و امرا واگذار کردند. در اوايل سده 8 هـ. ق، امنيت و نيز راه هايی که از منطقه يزد می‎گذشتند؛ گسترش يافت. اين مسأله نقش به سزايی در رونق بازرگانی و هم چنين شکوفايی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی ايالت يزد داشت. حکومت حاجی شاه بن يوسف آخرين اتابک خاندان اتابکان يزد، در 718 هـ. ق به دست امير مبارزالدين محمّد بن مظفر از ميان رفت.
امير مظفر، بزرگ خاندان مظفر، از نواده گان غياث الدين خراسانی بود، که در دربار ايلخانان مغول وارد خدمت شد و به حکومت ميبد رسيد. پس از مرگ او، پسرش امير مبارزالدين محمّد در اوايل حکومت ابوسعيد بهادر خان ( 716 – 736 هـ. ق ) ايل خان مغول به حکومت ميبد و راه داری يزد انتخاب شد. در سال 718 هـ. ق، حاجی شاه بن يوسف، اتابک يزد را، در نبردی شکست داده وضمن پايان دادن به حکومت اتابکان يزد از سوی ابوسعيد بهادر خان، به حکومت يزد رسيد.
مبارزالدين محمّد، پس ازدرگذشت ابوسعيد بهادر خان، دم از استقلال زد و بر کرمان، شيراز و قلمرو حکومت ملوک شبان کاره، در جنوب ايران چيره شده در سال 723 هـ. ق، حکومت آل مظفر را تشکيل داد. يزد، در روزگار حکومت امير مبارزالدين، از نظر سياسی و اقتصادی دارای اهميت و اعتبار شد. اين جايگاه، نه تنها به خاطر تلاش مظفريان در يزد پديد آمد، بلکه شرايطی که در دوره مغول بر کشور حاکم شد، شهر های دور افتاده و به دور از هياهوی سياسی، چون يزد را مورد توجه نام داران قرار داد. طی يک سده حکم رانی مغول بر ايران، ناحيه يزد بيش از دو برابر گسترش يافت و با مديريت و تدبير امير مبارزالدين محمّد، به مرکز فعاليت های سياسی و اقتصادی تبديل يافت.
قلمرو امير مبارزالدين محمّد با در گذشت وی به سال 765 هـ. ق بين پسران‎اش بخش شد، به طوری که سلطان احمد، در کرمان، شاه محمود، در اصفهان، شاه يحيی، در يزد و شاه شجاع، در فارس و بخشی از خوزستان به حکومت پرداختند. كه از اين ميان شاه يحيی نسبت به آبادانی سرزمين يزد، تلاش بسيار کرد. در حکومت 77 ساله آل مظفر ( 718 – 795 هـ. ق ) منطقه يزد به اوج شکوفايی و بزرگی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی رسيد. در مدرسه ها، مسجدها، دارالسياده ها و خانقاه ها، علوم گوناگون رايج زمان، درس داده می شد. ويژه گی ديگر دوره مظفريان رونق صوفی گری در يزد است. ايجاد خانقاه ها ويژه مرشدان و مريدان صوفيان نبود، بلکه شاهان و شاه زاده گان مظفری و بزرگان هم بدان
علاقه مند بوده صوفيان يزد، از احترام ويژه خاندان مظفری بر خوردار بودند. حکومت آل مظفر در سال 795هـ. ق به دست تيمور لنگ خاتمه يافت.
تيمور لنگ حکومت يزد را به يکی از نزديکان خود سپرد. اما پس از بازگشت تيمور به ماوراءالنهر، گروهی، از همدلی مردم نسبت به آل مظفر بهره برده به رهبری آبدار، يزد را از دست حاکم تيموری بيرون آوردند. سپس سلطان محمّد، پسر ابوسعيد طبسی، يزد را به دست آورده استقلال آن را اعلام نمود. با عدم توفيق حاکمان تيموری نايين، اصفهان و اردستان در برگرداندن نظم و امنيت به يزد، پير محمّد، پسر عمر شيخ و نوه تيمور لنگ حکم ران فارس، و نيز حاکم سيستان با سپاهی ره سپار يزد شده؛ يزد را محاصره و سرانجام گشودند. تيمور لنگ برای حفظ جايگاه هنری و اهميت يزد، دستور داد نسبت به مردم اين سامان نرمی نشان داده ماليات دو ساله را نگيرند. هم چنين فرمان داد تا برج و باروی شهر را بنا کرده دارالحکومه معروف به « دژ مبارکه نارين قلعه » را به طور شايسته ای بسازند.
ايالت يزد پس از مرگ تيمور، مدتی پهنه درگيری نوادگان تيمور، پير محمّد و اسکندر بود. شاهرخ پسر تيمور با پيروز شدن بر ديگران حکومت يزد را به امير جلال الدين، پسر چخماق سامی سپرد. وی با مردم يزد به خوبی رفتار کرد و برای عمران و آبادی اين سرزمين کوشش نمود و بناهای بسياری از خود بر جای نهاد، که برخی از آن ها هنوز برجای مانده از آثار تاريخی و ديدنی استان يزد به شمار می روند. پس از در گذشت امير جلال الدين، بيوه و فرزندانش دنباله کار را گرفته از خاندان خود، نام نيک به يادگار گذاشتند.
بازمانده گان تيمور، در همه جا دل گرم کننده هنرمندان، معماران و انديشمندان بودند و يزد نيز در اين زمان به شکوفايی اقتصادی، هنری و فرهنگی رسيد. کاشی کاری‎های مسجد جامع و ميدان امير چخماق و مسجد امير چخماق، مصلای عتيق، ... از آثار اين زمان است. مدرسه ها و کتاب خانه های بسياری چون مدرسه و کتاب خانه قطبيه سربلوک، مدرسه دارالصفا، مدرسه و کتاب خانه يوسف چهره، مدرسه و کتاب خانه اصيليّه سردهوک و کتاب خانه باورديه ايجاد شدند، که نويسنده گان، پژوهش گران و تاريخ نگارانی، چون شرف الدين علی يزدی، در آن ها پرورش يافتند.
با برآمدن ترکمانان قراقويونلو و آق قويونلو، يزد از دست تيموريان بيرون رفته اميران ترکمان، يکی پس از ديگری بر ايالت يزد حکومت کردند. حكومت طوايف گوناگون با تسلط شاه اسماعيل صفوی بر تمام ايران در 913 هـ. ق، خاتمه يافت. نعمت الله باقی، پسر ميرزا عبدالباقی، صوفی سرشناس، که در جنگ چالدران کشته شد، در زمان شاه تهماسب، دختر شاه اسماعيل را به زنی گرفته حاکم يزد شد. وی ديوان خانه عباسيه را ساخت و مسجد شاه تهماسب، در نزديکی ميدان بعثت کنونی از يادگارهای اوست. از ديگر آثار دوران صفوی مي‎توان به اين موارد نيز اشاره كرد : غياث آباد تفت که به دست مير ميران فرزند نعمت الله باقی ( ممدوح وحشی بافقی )، مدرسه شفيع ، مسجد شاه ولی تفت كه شاه ابوالوالی حاكم يزد آن را بنا نهاده است.
در هنگام حمله افغان ها، مردم رشيد و آزاده سرزمين يزد، به رهبری ميرزا عنايت سلطان، دلاوری های بسياری از خود نشان دادند؛ چنان كه محمود افغان، در گشودن يزد ناکام مانده راهی اصفهان گرديد. اشرف افغان، جانشين محمود، نيز پس از چهار سال نبرد توانست يزد را بگشايد. با روی کار آمدن نادرشاه افشار و بيرون راندن افغان ها از ايران، محمّد تقی خان، خواهر زاده عنايت سلطان به حکومت يزد منصوب شد. وی و فرزندانش، تا آخر دوره قاجار، در نقش حاکم يا مستوفی يزد خدمت های ارزنده ای به اين سرزمين کرده آثار تاريخی و بنا های ديدنی بسياری در يزد به يادگار گذاشتند. باغ دولت آباد، باغ ناصريه، مدرسه خان، ميدان خان، بازار خان، بازار قيصريه و... از آثار آنان است. اين منطقه در دوره قاجاريه و پس از آن در آرامش و آباداني به سر برده و هم اكنون نيز يكي از مهم ترين و ارزشمندترين مناطق ايران است.
استان يزد به خاطر اقليم آب و هوايي متنوع از جاذبه هاي طبيعي - گردشگري و به جهت داشتن تاريخ كهن داراي آثار ارزشمند ميراثي مي باشد  كه به برخي از آنها اشاره مي شود
مجموعه امیرچقماق
 استان یزد از جمله مناطق تاریخی کشور است که بناها و محوطه های تاریخی بسیاری را در برگرفته و در این میان مساجد و دیگر اماکن تاریخی استان نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و معرف فرهنگ و تمدن ایران زمین هستند .این بناها به دوره های مختلف زمانی تعلق دارند به طوری که  دوره هایی از قرن پنجم هجری تا قاجار را شامل می شوند .
 از 59 بنای مذهبی - تاریخی یزد ، که هر یک ویژگی معماری ، تاریخی و فرهنگی خاصی دارند ، مجموعه امیر چقماق که چخماق نیز گفته می شود ، از جایگاه  خاصی برخوردار است .این مجموعه ، مسجد امیر چقماق ، بقعه ستی فاطمه ، بازار حاجی قنبر ، آب انبار ستی فاطمه ، آب انبار تکیه ، نخل و تکیه امیر چقماق را در گرفته است .مسجد امیر چقماق ازقدیمی ترین بناهای موجود در مجموعه امیرچقماق  است ، که البته به دلیل  نمای  چشمگیر تکیه امیر چقماق که  در ضلع شرقی میدان قرار دارد ، بازدید کنندگان نا آشنا ، توجه چندانی به مسجد نداشته و حتی از تاریخی بودن آن نیز بی اطلاع هستند .
 مسجد" امیر چقماق " ، که به "مسجد جامع نو" معروف بوده است ، در سال 841 هجری قمری توسط " امیر جلال الدین چقماق شامی" و همسرش "ستی فاطمه" بنا شده است .جلال الدین چقماقی از سرداران مقرب دستگاه تیموری بود ، در سال 811 یا 8112 هجری قمری برای دومین بار و بصورت دائم از طرف شاهرخ میرزا ،  به حکومت یزد  منصوب وتا سال 850  هجری قمری بر یزد حکومت کرد . او و همسرش  سعی بسیاری  برای آبادانی  یزد داشتند و در نقاط مختلف این  شهر، بناهای  متعددی احداث کردند ، که مسجد امیر چقماق و مجموعه  همراه آن یکی ازبناهایی است که این زوج موجبات احداث آن را فراهم کردند .بنای مسجد بطورکلی شامل شبستان ، گرمخانه و صحن است . در برخی از قسمتهای مسجد نقوشی وجود دارد که هماهنگی آنها با بنا موجب شده ،  بیننده در نگاه اول آنها را اشکالی  تزئینی تلقی کند ،  اما با نگاهی عمیق تر در می یابیم که این اشکال و خطوط ، همگی آیاتی از قرآن کریم ، اسماء جلاله یا اسامی معصومین علیهم السلام هستند .
 اما تکیه یا حسینیه امیر چقماق ، این بنای عظیم که بسیاری یزد را به آن می شناسند،  به سبک  حسینه های یزد ساخته شده و بر خلاف  تصور رایج  و همینطور نام حسینیه (امیرچقماق ) ، این بنا توسط میر چقماق ساخته نشده است .بر کتیبه کوچکی که به خط نسخ نوشته و بر سقف غرفه وسط بنا نصب شده است ، سال 1296 هجری قمری ، تاریخ ساخت حسینیه اعلام و محمد حسین بنا و محمد حسن بنا نیز بعنوان معماران آن معرفی شده اند . اما بنا بر نقلی ، این بنا  در اواسط قرن 13 هجری قمری و با هزینه حاجی ابوالقاسم رشتی تاجر معروف  یزدی ساخته شده است .از ویژگی های بارز بنای فوق این است که در تمام طبقات و همچنین مناره ها و ستون های  این حسینیه ، آیات قرآنی ،  به رنگ سبز نقش بسته  است  و این ویژگی ها ، به خوبی بیانگر هویت مذهبی این محوطه هستند ،  هویتی که اغلب  میدان های تاریخی ایران در گذشته  از آن برخوردار بوده اند .به عقیده کارشناسان فرهنگی - تاریخی استان یزد ، ساختار و معماری بناهای قدیمی و به ویژه بناهای مذهبی به گونه ای بوده است  که به واسطه آن ، لازم نبود شخصی  در یک مسجد حضور پیدا کند تا حال وهوای معنوی به او تلقین شود ، بلکه رفت  و آمد درمعابر و میادین شهر به طور ناخود آگاه ،  این حال و هوا را به او القاء  می کرد ه است .
 مسجد امیر چقماق در سال 1341 هجری شمسی و با شماره 247  ،  تکیه امیر چقماق در سال 1330 با شماره مستقل 383 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیدند . همچنین این بناها و دیگر الحاقات به عنوان مجموعه امیرچقماق نیز با شماره 2416 به ثبت ملی رسیده است .مجموعه امیرچقماق در چهار راه شهداء ، میدان امیرچقماق قرار دارد .
باغ دولت آباد
 مجموعه باغ دولت آباد شامل عمارت بهشت آئين ، بادگير مرتفع ، سردرب ، زيرزمين ، هشتي ، آب انبار و باغ مشجري است كه از بناهاي محمد تقي خان يزدي معاصر ، شاهرخ ميرزاي افشار و كريم خان زند در يزد بوده است . جالب ترين بناي مجموعه را عمارت هشتي و بادگير تشكيل ميدهد كه تلفيق جريان هوا و آب به زيباترين شكل صورت ميگيرد.  بادگير باغ دولت آباد با 33 متر بلندي از سطح زمين ، شاهكار مهندسي و نشانه بلوغ و توا نمندي فكر و دست معماري يزدي است . و در نوع خود بلند ترين بادطير در خاورميانه است .اين مجموعه در انتهاي خيابان شهيد رجائي واقع مي باشد .

آتشكده زرتشتيان
 اين عمارت به همت زرتشتيان يزد و پارسيان هند در سال 1313 خورشيدي تحت نظارت و سرپرستي آقاي ارباب جمشيد امانت بنا شد .در مورد قدمت تاريخي آتش اين آتشكده گويند كه نزديك 1515 سال پيش اين آتش از آتشكده ناهيد پارس به روستاي هفتادر(نزديم عقدا) منتقل شد و از آنجا به ترك آباد در اردكان نقل مكان كرد و پس از سي سال نگهداري در غار اشكفت يزدان آن را در سال 1325 خورشيدي به شهريزد آوردند و در خانه دستور بزرگ شهر ، در محله دستوران جاي داده شدو از آنجا به گهنبار خانه و محل كنوني اين آتشكده انتقال يافت .
 اين بنا در خيابان آيت الله کاشانی واقع گرديده و شامل ساختمان مشجری است که در قرن اخير ساخته شده است. در اين محل آتش مقدس که برای زرتشتيان مقدس می باشد و دارای قدمتی چند ساله بوده و بايد هميشه روشن نگهداشته شود نگهداری و از آن مراقبت می شود. شايان ذکر است که قدمت آتش آتشکده به هزار وپانصد سال می رسد. ساختمان اصلی در و سط حياط و بر بلندی قرار دارد و آنرا درختانی هميشه سبز احاطه کرده اند. حوضی مدور و بزرگ در محور ورودی بنا به آن زيبايی خاصی بخشيده است. آتش در محفظه ای بلندتر از سطح زمين در اتاقی نسبتا وسيع و دور از تابش خورشيد قرار گرفته و اتاقهايی برای مراسم نيايش پيرامون آن طراحی شده است.
مسجدجامع كبير
 شاهكار نادرمعماري اسلامي وهنرمعماران كهن يزد است قديمي ترين بخش اين بنا در سال 513 هجري قمري ساخته شده گسترش بنا تا قرن هشتم هجري ادامه يافته و در ادوار مختلف نيز مرمت شده است .
 
 
 
دخمه زرتشتيان
 دخمه در فرهنگ فارسی به معنای گورخانه گيرا می باشد. دخمه در انتهای جنوبی شهريزد در حوالی منطقه صفائيه در بالای تپه ای نسبتا مرتفع وجود دارد که يکی از قديمی ترين بنام هانچکی هاتريا (زرتشتی هندی الاصل) و ديگری که جديدتر است بنامگلستان معروف است دروسط اين دو دخمه چاله ای سنگی وجود دارد که زرتشتيان مردگان خود را در آن می انداختند . اين اثر مربوط به دوره قاجار می باشد. دخمه گلستان دارای قطر 25 متر و ارتفاع ديوار از سطح تپه 6 متر است و دخمه ها نجکی دارای قطر 15 متر می باشند. دخمه در جنوب شرق شهر يزد واقع مي باشد .
آب انبار شش باد گيری
 برای شهرهای کويری همچون يزد ارزش آب بيش از هر جای ديگر احساس می شود. در اين شهر بيش از 75 آب انبار وجود دارد. اين آب انبار دارای شش بادگير می باشد و 180سال پيش در دوره قاجاره ساخته شده است. از ويژگيهای مهم اين اثر تاريخی دو دهانه بودن اين آب انبار است که دارای تزئينات مقرنس کاری می باشد و دارای 55 پله ورودی در قسمت جنوبی است که بين پله 25 و 26 از بالا يک هشتی با سنگ فرش آجری قرار دارد.
حمام خان
 حمام خان به گرمخانه نور نيز شهرت دارد. سابقه احداث حمام به سال 1212 هجری قمری برميگردد و در تاريخ 1242 هجری قمری مورد تجديد بنا و تزئينات قرار گرفت. تزئينات حمام خان بسيار ساده بوده است بطوريکه مهمترين تزئين آن نقاشيهای بخش شاه نشين می باشد. مساحت حمام1170 مترمربع و زير بنای آن 900 متر مربع می باشد. اين مجموعه در بلوار امامزاده جعفر خيابان مصلي واقع مي باشد .
 
خانه لاريها
 اين خانه در سال 1286 قمری ساخته شده مالک آن حاج محمد ابراهيم لاری بوده است. سابقا بعنوان خانقاه نعمت اللهی از آن استفاده می شد. مساحت آن حدود 1700متر وزير بنائی معادل 1200متر مربع را داراست. درها، پنجره ها ، ارسی ها و اتاقهای آئينه کاری و نقاشی شده آن يکی از نمونه های زيبا و عالی خانه های اعيانی قرن سيزدهم است.
 
مدرسه ضيائيه
 اين ساختمان مشهور به زندان اسکندر می باشد و متعلق به قرن 631 هجری قمری است وبانی آن شرف الدين علی رضی است اين مدرسه در محله نهادان و درمجاورت بقعه دوازده امام قرار دارد.
خانه ملک التجار
 خانه ملک التجار اين خانه نمونه در حدود يکصد و بيست سال قبل در يکی از بازارهای مهم شهر ساخته شده و متعلق به ملک التجار است. مدخل خانه به اسلوب روزگار خود دارای کوچه ای دراز و باريک و با ديوارهای بسيار بلند است. تزئينات داخلی اتاقهای آن دست کمی از خانه های قديمی ديگر ندارد. نقاشی اتاقهای اين خانه کار يک نقاش شيرازی است که از حيث اسلوب کاملا با نقاشيهای عمارت نارنجستان شيراز همسان است. اين خانه در حال حاضر تبديل به مهمانسرای سنتی شده است.
 
 
سايتهاي ادارات استان يزد
 
 
 
 
 
 
 
مطبوعات استان يزد
 
و.بلاك انجمن هاي رسمي و ستاد ها ونظام هاي صنفي    استان
 
مراكز آمو زشي استان يزد
 
 
 
سايتهاي تفريحي و سرگرمي استان يزد
 
بانكها و موسسات مال و اعتباري   استان يزد
سايت تشكل ها ،انجمن ها واحزاب
هيئت ها و كميته هاي ورزشي استان يزد

 
ستاد هاي نماز جمعه استان يزد






شهرداري هاي استان يزد
هتل ها و مسافرخانه  
وبلاك روابط عمومي هاي استان يزد 
سرويسهاي رايگان وبلاك نويسي
 
شركتهاي توليدي وخدماتي استان يزد
شركت حسابداري و خدمات مديريت چرتكه
وبلاك هاي آمزشي
 
وبلاك و سايت هاي هيئت هاي مذهبي استان يزد
 
وبلاكها و سايتهاي  مدارس و فرهنگيان  استان يزد



لينكهاي مفيد براي فردائيان
لينكهاي مفيد براي فردائيان
انجمن خلأ ايران The Iranian Vacuum Society
 
سايت افراد :ويژه يزدي ها وساكنين استان يزد
 
 
 
 
 
سايتهاي اطلاع رساني  استان يزد  
 
وبلاكستان يزد و يزدي هاي سراسر جهان
 

گروه هاي آموزشي وپژوهشي استان يزد

یزدفردا

  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا