تا یکی دو قرن اخیر حتی تا شروع قرن بیستم ارتباط منطقی و عقلانی و حتی طبیعی بین فعالیتهای انسانها و محیط زیست وجود داشت. چراکه اکوسیستم دارای دو ویژگی خاص میباشد : یکی پویایی و دیگری پایداری و ضمناً دارای یک نظام سیبرنتیک ، یعنی نظامی است که بر اساس اطلاعات و ارتباطات زندگی کند. بدین جهت این اکوسیستم میزان تغییراتی را که انسانها در محیط زیست ایجاد می‌کردند به کمک خود پالایی برطرف می‌ساخت. ولی از قرن نوزدهم و مخصوصاً از قرن بیستم بر اثر فعالیتهای انسان ساخت و آلودگی‌هایی که از این طریق بر عرصه محیط وارد ساخت ، دیگر اکوسیستم آن قدرت را نداشت تا این همه فشار وارده را تحمل کند در نتیجه باعث تغییرات زیادی در محیط زیست شد. از جمله فعالیتهای انسان میتوان به استفاده بیشتر از مواد سوختی فسیلی ایجاد گازهای گلخانه‌ای، استفاده و تغییرات زیاد از معادن، تخریب جنگلها جهت برآورد نیازهای مصرفی و استفاده و بکارگیری هر چه بیشتر محیط زیست جهت برآورد نیازهای این جمعیت بود که از نیازهای این جمعیت میتوان موارد گوناگون را ذکر کرد که یکی از آنها نیاز به سیستم حمل و نقل میباشد. بطوریکه اگر این سیستم در چارچوب خود برنامه‌ریزی اصولی و منطقی و سیستماتیک مورد توجه قرار نگیرد اثر مخرب و زیان‌آوی به محیط زیست تحمیل خواهد کرد.
از آنجائیکه حمل و نقل شهری یکی ازاجزای مهم و حیاتی در زمینه زیرساختهای شهری به حساب می‌آید و تشکیل دهنده فرم و شکل شهری است ، نقش بارزی در پویایی سیستم شهری ایفا می‌کند بشرطی که بتوان با ارائه خدمات شهری مناسب در زمینه حمل و نقل شهری شرایط لازم و کافی را در هماهنگی با شرایط زیست محیطی و توپوگرافی محیط و شهر فراهم نمود. امروزه شهرهایی در سیستم جهانی موفق عمل می‌کنند که بتوانند پویایی لازم را داشته باشند و این پویایی تحقق نخواهد یافت مگر با ارائه خدمات شهری پایدار و متناسب با نیازها و تغییرات نظام جهانی سیستم حمل و نقل چنانکه درسطح شهر از کارایی لازم برخوردار باشد که کاهش هزینه‌های زمانی و مالی شهروندان و بنگاههای اقتصادی را در پی خواهد داشت در غیرا ین صورت سیستم پویایی و کارایی لازم را نداشته و در نتیجه باعث بالا رفتن هزینه‌ها و کاهش سرمایه‌گذاری در بخشهای اقتصادی شهر را بدنبال خواهد داشت. از این رو ضروی است که عوامل تأثیرگذار بر روابط متقابل حمل و نقل و محیط زیست و انسان بررسی گردد و یا به سخن دیگر تأثیرات گوناگون حمل و نقل بر محیط زیست و انسان مورد کنکاش قرار گیرد تا بتوان با ایجاد شرایط لازم و برطرف نمودن نارسائیها به ارائه خدمات شهر پایدار در سیستم حمل و نقل شهری پرداخت.
از این رو مقاله حاضر در دو فصل به مقوله فوق پرداخته است. درفصل اول بسترهای حمل و نقل در محیط زیست و رابطه محیط زیست و طراحی ترافیک مورد بررسی قرار گرفته است . همچنین عوامل کاربردی زمین و عوامل ترافیکی مباحث تشکیل دهنده فصل دوم هستند. در عوامل کاربردی زمین طراحی مسیر، اثرات فرهنگی ـ اجتماعی و خلق شهرهای جدید مورد توجه بوده و در عوامل ترافیکی سر و صدا، آلودگی آب به تفصیل بیان گردیده‌اند در نهایت میتوان گفت که : محیط زیست یک سیستم پویا و پایداری است که اعضاء آن در نتیجه و روابط متقابل به فعالیت میپردازند اگر در این عرصه بدون توجه به ویژگیهای سیستماتیک محیط زیست تغییراتی در آن بوجود آوریم نه تنها باعث رفاه و پیشرفت جامعه نشده‌ایم، بلکه عامل تخریب و افزایش آلودگیها در محیط خود خواهیم بود. یکی از مهمترین موضوعاتی که باید به آن توجه کرد راه و شبکه حمل و نقل در محیط زیست است. اگر ما راه را جزء تکمیل کننده به حساب نیاوریم و دخل و تصرف در محیط زیست را جهت گسترش حمل و نقل را بدون توجه به ویژگیها و خصوصیات آن (محیط زیست) درنظر نگیریم باعث خرابیهای بسیاری در محیط زیست خواهیم شد که پیامد آن بعد از چند دهه مشاهده خواهد شد. همانطور که امروزه با معضل بسیار شدید آلودگی محیط زیست روبرو هستیم بنابراین باید قبل از این که یک اقدامی در جهت حمل و نقل صورت بگیرد باید اول اثرات آن بر روی محیط زیست مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد و بعد ازآن اقدام به عملی کردن طرح نماییم. نه اینکه بعد از اینکه عملیات تمام شد و با مشکل روبرو شدیم به فکر حل مسأله باشیم.
و در آخر اینکه ما به قدر توان و ظرفیت موجود از محیط بهره‌برداری کنیم چرا که استفاده بیش از حد و اندازه و خارج از ظرفیت محیط زیست ، مشکلات زیست محیطی زیادی را بوجود خواهد آورد که از آن جمله میتوان به آلودگی آب، هوا، سر و صدا، ارتعاش و زیانهای اجتماعی و اقتصادی زیادی که هم بر انسانها و هم بر جامعه تحمیل می‌شود نام برد.
> مطلب این صفحه را به زبان دلخواه خود ترجمه کنید
این خبر را با دوستان خود به اشتراک بگذارید
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
دوشنبه 03,فوریه,2025