یک بازی نجومی تازه! شکارچیان آسمان، این هفته می‌توانند شاهد نمایش از انواع و اقسام جانوران کیهانی باشند، از یک اسب افسانه‌ای گرفته تا چشم گاو.
مجید جویا: رخدادهای نجومی جالب این هفته را به روایت نشنال جئوگرافیک بخوانید.
ماه و اسب بالدار: بعد از غروب آفتاب، مردم نیمکره شمالی (البته به غیر از ایران که این روزها آسمانی ابری و پر از برف و باران دارد) می‌توانستند نظاره‌گر نظاره‌گر درخشش چهار ستاره اصلی صورت فلکی اسب بالدار (پگاسوس) باشند. این چهار ستاره که در یک گوشه جمع شده‌اند، الگوی چهار وجهی مشخص سینه این اسب افسانه ای را به نمایش می‌گذارند. شامگاه دوشنبه 14 بهمن در نیمه جنوب غربی آسمان هم، هلال مومی شکل ماه هم در سمت چپ این صورت فلکی ظاهر می‌شود و به سوی اسب افسانه‌ای ما حمله می‌کند و در شب‌های بعد از آن فاصله میگیرد.
به غیر از این چهار ضلعی زیبا، فهم و تشخیص بقیه صورت فلکی کمی چالش برانگیزتر است و نیاز به دوربین دو چشمی یا گشت و گذار در آسمان تیره و تار دارد، و باید از نور شهر دور شد تا همه ستاره‌هایش را مشاهده کرد.
پهنای این چهارگوش زیبا، که عمارت اصلی این خانه آسمانی است، معادل پهنای بیش از 30 ماه کامل است که پهلو به پهلوی هم قرار گرفته باشند. با اینکه روشنایی ستاره‌های هر راس این چهار ضلعی چندان زیاد نیست، از آنجا که ستاره درخشان دیگری در نزدیکی هیچ کدام از آنها قرار ندارد، تعیین موقعیت آنها نسبتا ساده است.
همسایه سبز غول آسا: یک صورت فلکی زیبای دیگر، غروب دوشنبه از راه رسیده بود که اگر جایی از ایران بودید که ابر و برف و باران نداشت، می‌توانستید به تماشای زیبایی آن بنشینید. ماه شما را به سمت هفتمین سیاره منظومه شمسی، یعنی اورانوس هدایت خواهد کرد. این سیاره که در آسمان شب با قدر 5 می‌درخشد، از لحاظ فنی با چشم غیر مسلح به عنوان یک ستاره کم رنگ سبز قابل مشاهده است، اما با دوربین چشمی و یا تلسکوپ، و اگر از مکانی کاملا تاریک بتوانید آسمان را مشاهده کنید، می‌توان براحتی موقعیت آن را تعیین کرد. این غول گازی در کمتر از دو درجه پایین و سمت چپ ماه آشکار می‌شود، یعنی با فاصله‌ای کمتر از پهنای انگشت شصت در فاصله یک بازو از چشمتان.
انعکاس نور خورشید از فراز ابرهای پوشاننده این غول سبز؛ که در فاصله 3.1 میلیارد کیلومتری زمین قرار دارد؛ 2 ساعت و 52 دقیقه طول می‌کشد تا به ما برسد.
دو سایه روی مشتری: در ساعت‌های اولیه صبح پنج شنبه، 17 بهمن، دو تا از بزرگ ترین ماه‌های مشتری به طور همزمان سایه‌هایشان را روی سطح بالایی عرشه ابری بزرگترین سیاره منظومه شمسی می‌اندازند. اگر می‌خواهید سایه این ماه‌ها را روی مشتری ببینید، به دنبال دو خال سیاه بگردید که از ساعت 3:22 تا ساعت 5:40 صبح به وقت غرب امریکا روی صورت مشتری حرکت می‌کنند (در نتیجه هیچ کس داخل ایران نمی‌تواند انتظار داشته باشد که با نگاه کردن به مشتری بتواند این خال‌ها را در آسمان ابر گرفته بعد از ظهر چهارشنبه ببیند).
این دو قمر (یعنی اروپا و کالیستو)، همزمان با هم ظاهر خواهند شد. اروپا کمی کوچک‌تر از ماه زمین است و کالیستو هم تقریبا هم اندازه سیاره عطارد است و گمان بر این است که هر دو اینها با داشتن اقیانوس‌هایی که با یک لایه یخ پوشانده شده‌اند، می‌توانند محیط زیست مناسبی برای حیات باشند. منجمان اماتور ساکن در نیمه غربی امریکای شمالی و هاوایی در بهترین موقعیت برای مشاهده این پدیده قرار دارند، چرا که برای کسانی که در نواحی شرقی‌تر ساکنند، مشتری در آسمان شب خیلی پایین و در نزدیکی افق غربی آسمان دیده می‌شود.
ماه و هفت خواهران: در اوایل غروب جمعه، 18 بهمن، اگر مسیر هلال ماه را تعقیب کنید، می‌توانید صورت فلکی پروین را در آسمان جنوب غربی ببینید که در سمت راست و بالای ماه قرار دارد. این خوشه ستاره‌ای که با الهام از یک افسانه یونانی، به نام هفت خواهران نیز نامیده می‌شود، به شکل یک نمونه کوچک‌تر از دب اکبر دیده می‌شود، و به راحتی با چشمان غیر مسلح حتی در حومه شهرها که آلودگی نوری دارند، نیز مشاهده می‌شود.
ولی اگر از دوربین‌های چشمی یا تلسکوپ استفاده کنید، جعبه جواهری از ده‌ها الماس سفید را اشکار می‌کنند که در آسمان گردهم آمده‌اند. اگر با دقت از طریق دوربینی با بزرگنمایی پایین به این صورت فلکی نگاه کنید، می‌توانید چشم‌اندازی از غبار آبی رنگ کم نور را مشاهده کنید که این ستارگان جوان و داغ را که 400 سال نوری از زمین فاصله دارند، دربر گرفته است.
چشم گاو: تا غروب شنبه 19 بهمن، ماه قدری بیشتر به سمت جنوب سر خواهد خورد، و سمت چپ ستاره نارنجی- زرد دبران (چشم گاو) خواهد ایستاد. این ستاره غول آسای قرمز را که 65 سال نوری از زمین فاصله دارد، می‌توانیم همان گونه ببینیم که در سال 1949/1328 مشاهده شد. در همان سال، ناتو تاسیس شد، اتحادیه جماهیر شوروی شروع به آزمایش سلاح‌های اتمی کرد، و کتاب مشهور 1984 جورج اورول به چاپ رسید.
به عنوان یک چالش رصدی مفرح، ببینید که آیا می‌توانید در طول روز محل دبران را مشخص کنید یا نه. از انجا که این ستاره تنها سه درجه در سمت راست ماه قرار خواهد داشت، در نتیجه تعیین محل آن با دوربین چشمی کار سختی نخواهد بود.
مطلب این صفحه را به زبان دلخواه خود ترجمه کنید
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
چهارشنبه 25,دسامبر,2024