سیاوشان

فاطمه محسن زاده

اغلب در جاهای مرطوب سلسله جبال البرز ، کرکس ، زاگرس و نقطه ای از کوهستان غربی اردستان در کنار چشمه سار خود جوش می روید. سیاوشان را می گویم؛ گیاهی همه ساله که می گویند از خون سیاوش روییده است و چه تناسب زیبایی است میان انزوای کوهستان و چشمه ای خودجوش با سیاوش...سیاوش پهلوان نامی و پاک نهاد ایران که به دستور افراسیاب سر از تنش جدا می شود و چون مظلومانه خونش بر خاک می ریزد، گیاهی می روید؛ این خونی که نباید بر زمین ریخته شود، چه خون یحیای پیامبر ( ص ) باشد، چه حسین بن علی ( ع ) و یا امیر کبیر ...؛ وگرنه گویا در باوری اساطیری، در دل خاک می جوشد و می جوشد!
در ماجرای سیاوش نیز پس از مرگ او، اسطوره ی بازگشت و زندگی ، با روییدن گیاه از خون او زنده می گردد.
گیاﻫـــﻲ ﺑﺮآﻣـــﺪ ﻫﻢ آن ﮔـــﻪ زﺧﻮن
ﺑـــﺪان ﺟﺎي ﻛﺎن ﺗﺸـــﺖ ﺷـــﺪ ﺑﺎژﮔﻮن
ﮔﻴـــﺎ را دﻫـــﻢ ﻣـــﻦ ﻛﻨﻮﻧﺖ ﻧﺸـــﺎن
ﻛـــﻪ ﺧﻮاﻧـــﻲ ﻫﻤﻲ ﺧﻮن اﺳﻴﺎوﺷـــﺎن ( شاهنامه )
شاهرخ مسکوب در سوگ سیاوش می نویسد : " ﭘﺮﺳﻴﺎوﺷﺎن ﮔﻴﺎﻫﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ آن را ﺑﺒﺮﻧﺪ، ﺑﺎز ﻣﻲ روﻳﺪ و ﺟﺎن ﺗﺎزه ﻣﻲ ﮔﻴﺮد.
اﻳﻦ ﮔﻴﺎه ﻧﺸﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺲ از ﻣﺮگ و ﻣﺪاوﻣﺖ ﺣﻴﺎت ﺳﻴﺎوش اﺳﺖ" .

هفت صفّه در یزد از جاهایی است که در قسمتی کوهستانی و در کنار چشمه ، سیاوشان روییده است . سبز و تازه ... زیبا ! بهار دیدمش و نیز در پاییز امسال( 1392ش ) ، ماه آذر ... روز پانزدهمش.

جدای از تمام این مباحث نگاهی انداختم به جلد سوم کتاب « زبان خوراکی ها » ، نوشته ی غیاث الدّین جزایری که در 1385 ش، از سوی انتشارات امیر کبیر به چاپ رسیده است...چاپ هجدهم. در این کتاب در صفحات 76 تا 79 به ذکر ویژگی ها و خواصّ یک گیاه و یک درخت، به نام های : « پر سیاوشان » و « خون سیاوشان » پرداخته شده و خون سیاوشان را همان درختی دانسته که در افسانه ها از خون سیاوش روییده است که از نگاه نویسنده صرفاً یک افسانه است؛ چرا که سیاوش در توران زمین کشته شد و درخت خون سیاوشان بومی جزایر برنئو و سوماترا و در خاور دور متعلّق به اندونزی است.