حمیده فرشاد" انجمن تابا (توسعه احیای بافت خشت‌خام ایرانیان)"دکتر هادی ندیمی"استاد صاحب‌نظر دانشکده معماری دانشگاه شهید بهشتی در هم‌اندیشی حامیان بزرگ‌ترین بافت خشتی زنده جهان که با حضور متخصصان معماری و مرمت، استاندار یزد، شهردار و تعدادی از اعضای شورای شهر برگزار شد، با اشاره به جایگاه خاص یزد در معماری ایرانی که جلوه تمدن اسلامی است، گفت: یزد، حافظ معماری است. اگر حتی به ذهنی این اندیشه افتاده که این بافت ارزشمند تاریخی خراب شود باید توبه کند.
دکتر ندیمی سخن را چنین آغاز کرد که: من از بعضی از شماها یزدی‌ترم. و عقیده دارم بروز مسلمانی، بافت یزد است. این ارزش‌های مانا و ماندگار گذشته است. فقط تاریخی نیست؛ که تاریخ هم هست. اما متعلق به همین امروز است.
بازگشت به خانه‌سازی با این روش در بسیاری از کشورها آغاز شده. در دنیا به دو وجه اقتصادی و تاریخی به این بافت توجه می‌کنند. وجه تاریخی یعنی ما در گذشته چنین بوده و اکنون نیستیم. گرچه این حاوی ارزش‌های ماندگاری است که امروز هم معتبر است. اگر کهنه نگاهش کنیم باید بگوییم شعر حافظ هم کهنه شده و باید دور ریخت. یزد، حافظ معماری است. حافظی به شکل و شمایل معماری. اگر او بی‌ارزش است اینها هم. اگر حافظ، حاوی ارزش‌های ماندگار و باورهای دینی است، این بافت هم.
مدیر دوره دکترای معماری دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: معامله ما با بافت‌های تاریخی از بنیاد، غلط است. نگاه غربی هم نباید باشد. این ذهنیت را که کوچه‌های بافت چند متر گسترش یابد، باید دور ریخت. کدام عاقلی این را تصویب می‌کند؟ امیدوارم تصویب نشود. هر که در خاطرش هم گذشته که بافت خراب شود، باید توبه کند. اسلام در هزاران سال تمدنی ساخته که درخشان‌ترین جلوه‌اش معماری است. هر تمدنی را با آثارش می‌شناسند. مرکز تمدن اسلام، ایران بوده که معماری‌اش در ایران شکوفا شده و تلألو این معماری، ایرانی است. مسلمانی که در رکوع و سجود خلاصه شود، جفا به اسلام است. اگر مسئولین این مطلب را با وجدان درک کنند و هیچ کاری هم نکنند، دستشان را می‌بوسیم. چرا که مردم، دست تنها همه کارها را خود انجام می‌دهند. مسئولان فقط رفع موانع کنند.
در مورد بافت تاریخی، قانون تنها شامل ارتفاع است. اما در بستر بافت قدیم، خانه‌های جدید می‌سازند. درهای آهنین زمخت با این بافت چه می‌کند که مشکل ارتفاع بنایش حل شده اما از درون تهی است؟
دکتر هادی نعیمی مشکل بافت قدیم را ذهنیت می‌داند که اگر تغییر نکند به رویدادهای مشابه تخریب می‌رسیم. و می‌گوید: این این آثار تمدنی ماست. بافت، منحصر به کوچه نیست. کل هویت یزد در خطر است. این جهالت است. نقش هنر کجاست؟ هنر نزد ایرانیان بود و بس...
چه تفاوتی است. در منطقه صفاییه، گنبد و بادگیر قلابی می‌سازند و در ایتالیا برای بافت قدیم، ماشین خاص طراحی کرده‌اند.
دکتر ندیمی می‌افزاید: یزد تنها بافت تاریخی سالم ایران است. که معماری‌اش به دست مردم و با فرهنگ مردم بوده است. نه مانند معماری شاهی در برخی شهرهای دیگر. اما چرا زمینه‌ساز حضور مردم نیست؟ چرا مسئولان در آن زندگی نمی‌کنند؟ مشکل امنیت دارد؟ چرا مؤسسات اداری مناسب با این فضا در آن مستقر نیستند؟
ما از تهران به اینجا می‌آییم و خانه‌ها را مرمت می‌کنیم و در آن زندگی می‌کنیم. یا اروپایی‌هایی که اینجا خانه مرمت می‌کنند و سالی دوبار می‌آیند.
قدر زر، زرگر شناسد قدر گوهر، گوهری
اما دیگرانی هستند که فقط در این شهر زندگی می‌کنند و بافت همچنان تخریب می‌شود. هنگامی که در این بافت راه می‌روم می‌بینم که هر بار یک دیوار از بین رفته است.
فکر می‌کنیم اگر از بین برود، چیز بهتری می‌سازیم ولی حرف غلطی است. ما «نعم‌البدل» نمی‌کنیم. این «بئس‌البدل» است.
حیات طیبه یک بار در طول تاریخ در یزد تجربه شد و صورت آن، همان است که می‌بینیم. این گردهمایی را به فال نیک می‌گیریم و امیدواریم با همت مسئولان دوره جدید، شاهد شکوفایی در بافت باشیم که اگر دولت پیش بیاید، مردم پابه‌پای مسئولان می‌آیند. آنها تشنه آبادی‌اند. و این معماری و احیای آن استمرار حیات دینی ماست.
مطلب این صفحه را به زبان دلخواه خود ترجمه کنید
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
چهارشنبه 22,ژانویه,2025