یزدفردا "سيده الزهرا مدرسي"كارشناس ارشد مهندسي عمران:با توجه به رشد روزافزون جمعيت استفاده كننده از معابر جاده اي نياز به ارتقاء ايمني نيز بيشتر احساس مي شود. يكي از روش هاي افزايش ايمني، كنترل سرعت حركت رانندگان مي باشد. آرام سازي ترافيك تركيبي از ابزار و تجهيزات ترافيكي است كه سرعت وسايل نقليه را كنترل و رفتار رانندگان را تغيير مي دهد و نيز شرايط ايمني را براي كاربران معبر بهبود مي بخشد.كارشناسان ترافيك تكنيك هاي مختلفي را براي اين امر معرفي مي كنند نظير استفاده از علائم جاده اي، گذرگاه هاي عابر پياده به صورت برجسته و يا سنگفرش شده، باريك نمودن خيابان، ايجاد پوشش گياهي انبوه در طرفين معبر، ايجاد ميدان هاي كوچك كه گاها به صورت برجسته ساخته مي شود، ايجاد انحراف در مسير (Chicane) و درج حداكثر سرعت روي سطح روسازي. سرعت­گيرهاي كم عرض و عريض نيز به عنوان يكي از ابزارهاي آرام سازي ترافيك مطرح هستند كه به تنهايي يا در كنار ساير روش هاي آرام سازي به كار گرفته مي شوند تا از اين طريق بتوان سرعت وسايل نقليه را كنترل كرد، رفتار رانندگان را تغيير داد و شرايط ايمني را براي كاربران معبر بهبود بخشيد.

ابتدايي ترين اقدامات جهت مديريت سرعت حدود 30 سال پيش در هلند و آلمان با افزودن اجزايي نظير سرعت­گير كم عرض، سرعت­ گير عريض، ايجاد موج افقي، جزيره هاي مياني و ميدان هاي كوچك در معبر انجام شد. با وجودي که تکنيک هاي آرام سازي ترافيک تاثيرات مثبت و سريعي در تغييرات سرعت دارند، از ديد بعضي از کاربران کاملا منفي ارزيابي مي شوند.

شکل (1و2) نمونه اي از کاربرد ميدان و جزيره مياني و موج افقي براي کاهش سرعت

استفاده از انواع سرعت گيرهاي عريض و كم عرض به عنوان ساده ترين و تقريبا ارزان ترين راه كنترل سرعت وسيله نقليه موجب ارتقاء ايمني در مناطق مسكوني به ويژه براي كودكان، ايجاد محل امن براي عبور عابر پياده و كاهش حجم ترافيك در معابر محلي مي شود كه اين موارد از برجسته ترين مزاياي كاربرد اين ابزار مي باشد.

اما از سوي ديگر منتقدان، ترمزهاي ناگهاني و افزايش خطر برخورد اتومبيل ها، استهلاك وسايل نقليه به دليل عبور از روي اين سطوح، تاخير در سرويس رساني وسايل نقليه اورژانسي، افزايش ذرات آزبست ناشي از ترمزهاي وسايل نقليه را از مهم ترين معايب كاربرد انواع سرعت­گيرها مي دانند.

لازم به ذکر است نصب سرعت گيرهاي عريض و كم عرض به عنوان يكي از روش­هاي آرام سازي ترافيک در کشورهاي توسعه يافته فقط در معابر محلي و يا در مقابل مدارس و مراکز آموزشي يا مراکز خاص مشابه انجام مي­شود. از طرف ديگر استقرار و نصب اين موانع و سرعت کاه ها بدون هرگونه علائم هشداردهنده و تابلو در فواصل کوتاه و کم از جمله در اتوبان موجب دردسر فراوان براي رانندگان و بروز تصادفات زيادي شده است. به طوري كه اگر در طراحي اين ابزار جنبه هاي خاص مورد توجه قرار نگيرد ممكن است منجر به واژگوني و انحراف وسايل نقليه عبور كننده از معبر شود. بايد توجه داشت در اتوبان، که محلي مطمئن براي رانندگي با سرعت بالاتر نسبت به خيابان هاي پر ترافيک شهر مي باشد، طبق ضوابط مهندسي نصب هرگونه سرعت گير، عملي غير اصولي و خطرناک است.

با توجه به کاربرد وسيع انواع سرعت­گيرها به عنوان يکي از ابزارهاي کنترل سرعت و تاثير چشمگير آن بر رفتار رانندگي، در ادامه به معرفي مختصري از انواع و موارد كاربرد آن مي پردازيم.

شكل(3) سرعت­گير كم عرض

عمده ترين تفاوت سرعت گيرهاي عريض و كم عرض در شكل ظاهري آن هاست. سرعت­گيرهاي كم عرض ابزاري براي کنترل سرعت وسايل نقليه هستند که ارتفاع آن­ها در بالاترين نقطه 7 تا 10 سانتيمتر و طول حداکثر 30 سانتيمتر مي­باشند و به عرض محل نصب ساخته مي شوند. سرعت­گيرهاي كم عرض معمولا در مناطقي نصب مي شوند که سرعت وسايل نقليه از km/hr 15 تجاوز ننمايد مانند پارکينگ ها و مراکز خريد. نصب اين وسيله در اماکن و معابري که محل رفت و آمد عموم هستند توصيه نمي شود. در مقابل، سرعت­گيرهاي عريض ابزاري هستند كه از آن به عنوان سرعت گير ملايم نيز ياد مي کنند. ارتفاع سرعت گير عريض 7 تا10 سانتيمتر در طول 5/3 تا 2/4 متر است. گاه ممکن است طول سرعت کاه به 7/6 متر و حتي 13 متر هم برسد که در اين صورت از آن با عنوان سرعت­گير گسترده ياد مي کنند. امروزه استفاده از سرعت­گير عريض در مناطق و معابر مسکوني و همچنين مناطقي که مسير اصلي اتوبوس، آمبولانس و اتومبيل هاي اورژانسي ديگر نيستند متداول است.

برخلاف سرعت گيرهاي كم عرض، سرعت­گيرهاي عريض معمولا به صورت سري چندتايي با فاصله معين در طول يک مسير نصب مي شوند تا سرعت وسايل نقليه قبل و بعد از هر سرعت گير مشخص شود.

شکل(4و5و6) نمونه هايي از سرعت­گير عريض

با توجه به مطالب ذكر شده مي توان نتيجه گرفت اگر تكنيك­هاي كنترل سرعت به شيوه­اي صحيح به كار بسته شوند همه افراد جامعه از مزاياي آن منتفع خواهند شد. و از سوي ديگر استفاده غيراصولي و نا­به­جا از آن نارضايتي مردم را به دنبال خواهد داشت. متاسفانه در حال حاضر كيفيت پايين اجراي سرعت­گيرها و عدم هشداردهي در مورد آن از طريق علائم افقي و عمودي در فاصله مناسب، موجب نگاه منفي كاربران به اين ابزار شده است.

لذا ضروري است نهادهاي ذيربط و مسئولين دلسوز شهرمان با استفاده از تدابير لازم و اجراي مناسب و استاندارد روش­هاي  آرام سازي ترافيك محيطي را فراهم كنند كه ضمن ايمن بودن براي همه كاربران اعم از پياده و سواره احتمال بروز خطر يا وارد آمدن صدمه به وسايل نقليه نيز به حداقل برسد. و اصل راحتي در سفر نيز در كنار ايمني توامان تامين شود.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا