ميراث مكتوب - دیباچه ها عنوان چهل دیباچۀ برگزیده از آثار دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن است که به کوشش حسین مسرت و از سوی شرکت سهامی انتشار راهی بازار نشر شده است.
دیرزمانی بود که خوانندگان آثار دکتر اسلامی ندوشن در دیباچه های پنجاه کتاب ماندگار وی با گفتارهای ارزنده و وزینی در قلمرو فرهنگ، ادب، جامعه و تاریخ بر می خوردند که جای آن در بین مجموعه مقالات ایشان خالی بود.
دیباچه (مقدمه، پیش درآمد، سرآغاز، پیش سخن، پیش گفتار و ...) هر کتاب، دیباچه ای است برای ورود و آشنایی با متن کتاب که بسته به هنر و توانمندی صاحب اثر این دیباچه می تواند راهگشا و کارگشا و یا عکس آن باشد، چه بسا متون بسیار ارزنده ای که به واسطۀ نگارش دیباچه ای ناکارآمد، به کناری نهاده شده و چه بسا متون ساده ای که به دلیل نگارش دیباچه ای زیبا و استادانه باعث جذب و کشش خواننده به سوی آن شده است. کم نیستند آثاری که ارزش دیباچه های آن ها بر متن فزونی دارد که نمونه های بسیاری را می توان سراغ گرفت. کم نیستند آثاری که ارزش دیباچه های آن بر متن فزونی دارد که نمونه های بسیاری را می توان سراغ گرفت.
در این اثر حدود چهل دیباچه گرد آمده که خوانندۀ امروزی را با جان کلام بزرگان ادب پارسی آشنا می کند. مانند دیباچه هایی که بر کتاب نامۀ نامور (گزیدۀ شاهنامه)، تأمل در حافظ، باغ سبز عشق (گزیدۀ مثنوی)، داستان داستان ها (رستم و اسفندیار) و زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه نوشته است که بی گمان خواننده با خواندن این گفتارها چشم انداز روشن تری از ادب فارسی را در پیش روی خود دیده و زیبایی های کلام بیشتر بر دلش نشسته و به اهتمام بزرگان در بازتاب دیدگاه ها و جهان بینی و افکار و آزموده های زندگی آنان پی می برد.
جامعه و فرهنگ، ادب و تاریخ، دربارۀ فردوسی، دربارۀ مولوی، سفرنامه ها، روزها، ترجمه ها و کتاب شناسی آثار دکتر اسلامی عنوان بخش های اصلی این کتاب است.
در بخشی از دیباچه ایران و تنهائیش دکتر اسلامی ندوشن با یادآوری ضرورت شناخت بهتر از تاریخ ایران چنین می نویسد: «هر گذشته ای درسی برای امروز در بردارد به شرط آنکه درست به آن نگاه شود. ما تاریخ خود را بیشتر در ضمیر ناآگاه خود حمل می کنیم، در حالی که نگرش آگاهانه تری از آن مورد نیاز است. هر روبه رویی محتاج شناخت است و ما در هر حال با ایران روبه روییم.
ایران در یکی از حساس ترین نقطه های جهان قرار داشته، برخوردگاه تمدن ها و ماجراهای بزرگ بوده است. تاریخ او در آسیا با تاریخ چین و شبه قارۀ هند و میانرودان (بابل و آشور) و آسیای صغیر (ترکیه) و عربستان و سایر کشورهای خاورمیانه و به طریق اولی، افغانستان و آسیای مرکزی و در غرب با یونان و روم و بخشی از اروپا و نیزمصر و شمال آفریقا آمیخته است.
شاید نباشد کشور دیگری چون ایران که در طی یک دوران سه هزارسال با این همه سرزمین و قوم و تمدن سر و کار یافته باشد، که تعدادی از آن ها از صفحۀ روزگار محو شده و برخی دگرگونی عمیق یافته اند. نتیجه آن که ما گذشته از تاریخ سرزمین خود، یک تاریخ مشترک با دنیا داریم. مثلا ایران و هند، ایران و یونان، ایران و عرب و غیره که باید به آن بپردازیم.»
دیباچه ها برگرفته از کتاب های دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن به کوشش حسین مسرت در شمارگان 1100 نسخه به بهای 165000 ریال از سوی شرکت سهامی انتشار به چاپ رسیده است.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا