سالهاست که "دانشجوی ستاره دار" سوژه سیاه و سفیدی برای رسانه ها و مسئولان کشور تبدیل شده است. تا قبل از سال 1388 مسئولان به صراحت از وجود دانشجویان ستاره دار سخن می گفتند و بعد از سال 1388 با افزایش تعداد دانشجویان ستاره دار این مسئله بنا به برخی دلایل سیاسی فرصت مطرح شدن در رسانه های کشور را پیدا نکرد.

 اما آنچه امروز مانده است سرنوشت نا معلوم تعداد زیادی از دانشجویان و آمار های تایید نشده ای از تعداد این دانشجویان. با این حال بر اساس یک بررسی دانشجویی از سوی تعدادی از دانشجویان محروم از تحصیل در حال حاضر حدود یک هزار دانشجوی محروم از تحصیل یا ستاره دار وجود دارد که 768 نفر از آنان طی 8 سال اخیر ستاره دار شده اند و 250 نفر دیگر از دانشگاه اخراج شده اند.

این درحالی است که این آمار هنوز به تایید هیچ نهاد رسمی ای نرسیده است و برخی مسئولان از تعداد بالای این دانشجویان و برخی دیگر از تعداد کم این دانشجویان خبر می دهند. با این حال سرپرست وزارت علوم جعفر توفیقی از تشکیل کمیته ای در وزارت علوم برای بررسی وضعیت دانشجویان ستاره دار خبرداده است و عنوان کرده که وضعیت این دانشجویان در حالی پیگیری است.
 

دانشجویان ستاره دار چه کسانی هستند؟

دانشجوی ستاره‌دار در ایران به دانشجویانی گفته که به خاطر فعالیت‌های سیاسی و صنفی خارج از چارچوب های تعیین محکومیت داشته‌اند. اما این درحالی است که دانشجویان ستاره دار سهیم شدن برخی نظرات شخصی و سلیقه ای افراد را در ستاره دار شدن خود سهیم می دانند. این دانشجویان ممکن است از ادامه تحصیل محروم شده یا تحت شرایط خاصی ثبت‌نام شوند.

اصطلاح «ستاره‌دار» از تابستان ۱۳۸۵ در اولین سال ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد مصطلح شد، هنگامی که تعدادی از دانشجویان داوطلب کنکور کارشناسی ارشد، با دیدن ستاره‌هایی در کنار نام خود در کارنامه کنکور متوجه وضعیت خاص خود برای محدودیت و محرومیت از تحصیل شدند. اما مسئولان سازمان سنجش ستاره دار شدن دانشجویان را تنها به دولت نهم مربوط نمی دانند.

به طوریکه مسئولان سازمان سنجش معتقدند که " استعلام از وضعیت دانشجویان، قانون مصوب شورایعالی انقلاب فرهنگی است و ربطی به دولت ها ندارد.» در همین رابطه ابراهیم خدایی، رییس سازمان سنجش آموزش کشور خردادماه امسال در این باره با تایید وجود دانشجوی ستاره دار، عنوان می کند: "از بعد از انقلاب اسلامی در کلیه دوران، استعلام برای پذیرفته شدگان دوره های تحصیلات تکمیلی وجود داشته است" .

قانون چه می گوید؟

محروم کردن دانشجویان از حق ادامه تحصیل نقض اصول متعدد قانون اساسی جمهوری اسلامی نظیر بندهای 3، 9 و 14 اصل سوم و اصول 19، 20، 22، 30، 36، 37 و بویژه اصل 23 این قانون است که صراحتاً می‌گوید: «تفتیش عقاید ممنوع است و هیچ کس را نمی توان به صرف داشتن عقیده ای مورد تعرض و مواخذه قرار داد.»

علاوه بر مفاد بند 3 اصل سوم و اصل سی‌ام قانون اساسی ایران که دولت را به تسهیل و تعمیم آموزش عالی و همچنین گسترش وسایل تحصیلات عالی رایگان برای "عموم ملت موظف" کرده است، مستفاد از بندهای 9 و 14 اصل سوم و نیز اصول 20، 22، 30، 36 و 37 قانون اساسی، دولت ملزم است فارغ از نوع مذهب، مسلک و مرام سیاسی ضمن رفع تبعیضات ناروا، امکانات عادلانه را برای آحاد ملت ایجاد کرده و آنان را از همه حقوق انسانی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی برخوردار کند.

همچنین اصل نهم قانون اساسی نیز به صراحت بیان می‌دارد «در جمهوری اسلامی ایران آزادی و استقلال و وحدت و تمامیت ارضی کشور از یکدیگر تفکیک ناپذیرند و حفظ آنها وظیفه دولت و آحاد ملت است ... هیچ مقامی حق ندارد به نام حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور، آزادیهای مشروع را، هر چند با وضع قوانین و مقررات، سلب کند.»