حسین كاوشی

پس از ابراز علاقه‌مندی و اعلام حمایت اقشار مختلف مردم و گروه‌های خط امام(ره)، رجایی نیز به عنوان یكی از نامزدهای مقام ریاست جمهوری ثبت نام كرد. مجموعاً 71 نفر برای انتخابات ثبت نام كردند كه شورای نگهبان از بین آنها صلاحیت چهار نفر یعنی عباس شیبانی، علی اكبر پرورش، حبیب الله عسگراولادی و محمدعلی رجایی را تأیید و در تاریخ یكشنبه 21/4/1360 رسماً اعلام كرد.

اوضاع سیاسی كشور در آستانه انتخابات

پس از عزل بنی‌صدر، بر اساس اصول 130 و 131 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، شورای موقت ریاست جمهوری تشكیل شد. این شورا وظایف و مسئولیت‌های ریاست جمهوری را موقتاً تا انتخاب رئیس جمهور جدید بر عهده گرفت. اولین جلسه شورا، شامگاه سه شنبه دوم تیر ماه 1360 با شركت محمدعلی رجایی (نخست وزیر)، آیت الله بهشتی (رییس دیوانعالی كشور) و هاشمی رفسنجانی (رییس مجلس شورای اسلامی) تشكیل شد. در این جلسه در خصوص اداره كشور و وظایف شورا بر اساس قانون اساسی بحث و تصمیم گیری شد. طبق تصمیم شورا مسؤولیت تعیین سرپرستی و مراجعات دفتر ریاست جمهوری به عهده رجایی گذاشته شد. هم‌چنین مقرر شد كه مصوبات مجلس به امضای رجایی رسیده و ابلاغ شود. دوم مرداد ماه نیز به عنوان روز انتخابات دومین دوره ریاست جمهوری تعیین شد. انتخابات دوره دوم ریاست جمهوری در واقع اولین انتخاباتی بودكه بدون حضور نیروهای لیبرال و یا چپ برگزار شد.

رهنمود امام خمینی

امام خمینی(ره) به مناسبت واقعه 7 تیر، در دیدار با خانواده‌های شهدای این واقعه در مورد انتخابات ریاست جمهوری نیز رهنمودهایی را ارائه دادند و تأكید كردند كه «ما یك سیلی خوردیم از اشتباه، ما همه این نابسامانی‌ها را كه الآن داریم برای این است كه اشتباه كردیم، نباید اشتباه تكرار بشود، دنبال این باشید كه یك نفر صددرصد مكتبی، اسلامی و در خط اسلام برای ریاست جمهوری انتخاب كنید».

ثبت نام كاندیدهای انتخابات

پس از این سخنرانی و ابراز علاقه‌مندی و اعلام حمایت اقشار مختلف مردم و گروه‌های خط امام(ره)، رجایی نیز به عنوان یكی از نامزدهای مقام ریاست جمهوری ثبت نام كرد. مجموعاً 71 نفر برای انتخابات ثبت نام كردند كه شورای نگهبان از بین آنها صلاحیت چهار نفر یعنی عباس شیبانی، علی اكبر پرورش، حبیب الله عسگراولادی و محمدعلی رجایی را تأیید و در تاریخ یكشنبه 21/4/1360 رسماً اعلام كرد.

كاندیدهای اصلی انتخابات

رجایی: محمدعلی رجایی، دومین رئیس جمهور ایران در سال 1312 در قزوین متولد شد. در چهارسالگی پدر خود را از دست داد و دوران كودكی را با مشكلات اجتماعی و مالی ناشی از آن سپری كرد. پس از گرفتن مدرك ششم ابتدایی به كار در بازار پرداخت. در 14 سالگی قزوین را به مقصد تهران ترك كرد و در بازار آهن فروشان به شاگردی مشغول شد و چندی نیز در جنوب تهران از طریق دستفروشی امرار معاش نمود. در زمان نخست وزیری سپهبد علی رزم‌آرا كه تصمیم گرفت دستفروش‌ها را جمع آوری كند، ناچار به نیروی هوایی پیوست. در این دوران كه هنگام دولت مصدق بود، او جذب شعار «همه كار و همه چیز برای خدا» و «اسلام برتر از همه چیز و هیچ چیز برتر از اسلام نیست» فداییان اسلام شد و با آن‌ها همكاری نمود و در خدمت شهید حاج صادق امانی به فراگیری علوم اسلامی همت گماشت. بعد از كودتای 28 مرداد سال 1332 از نیروی هوایی تصفیه و هم‌زمان موفق به اخذ دیپلم شد. پس از مدتی معلمی در بیجار به دانشسرای عالی راه یافت و موفق به اخذ لیسانس شد و به دبیری روی آورد. در این سال‌ها با دكتر سحابی آشنا شد و در دبیرستان كمال به تدریس مشغول گردید. در اردیبهشت ماه سال 1345 بازداشت و پس از پنجاه روز از زندان آزاد و در آذر ماه سال 1353 نیز مجدداً دستگیر و تا آبان ماه سال 1357 در زندان به سر برد و به قول خودش، در سایه مبارزات مردم مسلمان از زندان آزاد شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی از وزارت آموزش و پرورش گرفته تا نخست وزیری و ریاست جمهوری را پشت سر گذاشت و در یك انفجار تدارك دیده شده از سوی مجاهدین خلق همراه نخست وزیر خود دكتر محمدجواد باهنر به شهادت رسید.

پرورش: علی اكبر پرورش در سال 1321 در اصفهان به دنیا آمد. تحصیلات خود را تا مقطع كارشناسی ارشد ادبیات ادامه داد و دبیر شد. قبل از انقلاب دبیر دبیرستان های اصفهان بود كه با ایجاد ارتباط با افرادی همچون شهید بهشتی و شهید آیت نقش بسزایی در سازماندهی جوانان در تشكل های فرهنگی و نظامی داشت. در جریان تحصن منزل آیت الله خادمی از گردانندگان اصلی بود كه پس از اعلام حكومت نظامی در اصفهان به عنوان یكی از محركین دستگیر و مدتی زندانی شد. پس از آزادی به همراه عده ای از فرهنگیان اقدام به تاسیس جامعه معلمان اصفهان نمود. در سال 1358 از سوی مردم اصفهان به نمایندگی مجلس خبرگان قانون اساسی و در سال 1359 برای نمایندگی اولین دوره مجلس شورای اسلامی انتخاب شد. در مجلس نیز به عنوان نایب رئیس انتخاب گردید. او از سال 1360 به عنوان وزیر آموزش و پرورش در كابینه شهید رجایی و شهید باهنر ، آیت الله مهدوی كنی و موسوی شركت داشت.

عسگر اولادی : حبیب الله عسگر اولادی مسلمان در سال 1311 ش در تهران متولد شد. وی دروس رایج را تا دیپلم و علوم حوزوی را تا پایان سطح فراگرفت. ایشان در سال 1327 وارد مبارزات سیاسی شد و در صف همرزمان آیت الله سید ابوالقاسم كاشانی ، شهید نواب صفوی قرار گرفت. وی به اتفاق شهید عراقی هیئت مؤید را تاسیس كردند و فعالیتهای مذهبی و سیاسی خود را گسترش دادند. وی از شروع نهضت اسلامی به رهبری امام جزو معدود افرادی بود كه در همان اوایل به امام پیوست ایشان به همراه بقیه یاران خود پس از قیام 15خرداد به دستور امام هیئت های موتلفه اسلامی را تاسیس و سازماندهی كرد. آقای عسگر اولادی به دلیل شركت در اعدام انقلابی حسنعلی منصور دستگیر و به حبس ابد محكوم گردید. ایشان در زندان نقش محوری در حفظ ایمان و اعتقاد بچه های مذهبی داشت و چندین سال در زندان قصر و زندان مشهد محبوس بود تا سرانجام در سال 1355 از زندان آزاد شد و پس از آزادی از زندان به سازماندهی حركتهای مردمی پرداخت. ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی به مجلس اول راه یافت و سپس در كابینه مهندس موسوی به عنوان وزیر بازرگانی مشغول خدمت شد. همزمان با تاسیس كمیته امداد حضرت امام خمینی عضو شورای مركزی این نهاد شد. ایشان در سال 1360 در منزل خود مورد سوء قصد منافقین قرار گرفت. مشارالیه هم اكنون عضو مجمع تشحیص مصلحت نظام و دبیركل سابق جمعیت موتلفه اسلامی و دبیر كل جبهه پیروان خط امام و رهبری می باشد.

شیبانی: عباس شیبانی به سال 1310 در خانواده ای مذهبی  در تهران به دنیا آمد. او مبارزات خود را قبل از ورود به دانشگاه در جبهه ملی شروع كرد پس از ورود به دانشگاه و تحصیل در رشته پزشكی فعالیتهای سیاسی خود را تشدید نمود و پس از كودتای 28مرداد از جمله رهبران نهضت مقاومت محسوب می شد. وی در سال 1325 بعد از تظاهرات حمایت آمیز از مصر علیه حملات اسرائیل و انگلیس و فرانسه به آن كشور از دانشگاه اخراج شد و توسط فرمانداری نظامی دستگیر و به شهر مشهد تبعید شد. در مشهد در كنار استاد محمدتقی شریعتی به مبارزه خود ادامه داد. شیبانی در شكل گیری جبهه ملی دوم در سال 1339 نقش اساسی داشت و یكی از پایه گذاران  نهضت آزادی نیز بود . او در سال 1351 به علت همكاری با شهید محمود مفیدی(برادرخانم اش) دستگیر و به زندان محكوم شد. دكتر شیبانی در طول مبارزات ستم ستیز خود نه بار دستگیر شد و مجموعا 13سال در زندان به سربرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در مسئولیتهای مختلفی چون عضویت در شورای انقلاب، نمایندگی مجلس خبرگان قانون اساسی و وزارت جهاد كشاورزی در كابینه مهندس بازرگان، سرپرستی دانشگاه تهران، ریاست سازمان نظام پزشكی، عضویت در شورای مركزی حزب جمهوری و پنج دوره نمایندگی مجلس شورای اسلامی مشنا خدمات ارزنده ای بوده است.

آغاز فعالیت های انتخاباتی

به دنبال ابلاغ تأییدیه شورای نگهبان، طی اطلاعیه‌ای توسط وزارت كشور، فعالیت‌های تبلیغاتی نامزدهای ریاست جمهوری نیز رسماً شروع شد. رجایی اعتقادی به نحوه انتخابات مرسوم در جامعه نداشت و دست به چنین كاری نزد. او می‌گفت: «من معتقدم كه این گونه تبلیغاتی كه برای كاندیداها می‌شود، تبلیغات ناشی از نظام سرمایه‌داری است» و آروز داشت كه روزی فرا برسد كه تبلیغات انتخاباتی نیز مردمی بشود.

با شروع زمان مجاز تبلیغات انتخاباتی، احزاب، جمعیت‌ها، گروه‌ها و كلاً نیروهای خط امام(ره) یكپارچه و با تمام امكانات به حمایت از رجایی پرداختند. به زودی دامنه این تبلیغات و حمایت‌ها به حدی گسترش یافت كه پیشاپیش حدس زده می‌شد كه در مرحله اول انتخابات با اكثریت بالایی برگزیده شود.

حامیان رجایی

 از جمله حامیان رجایی می‌توان به حزب جمهوری اسلامی،جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، جامعه اسلامی دانشگاهیان، خانه كارگر، سازمان فجر اسلام، دفتر تحكیم وحدت، اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش آموزان، نهضت زنان مسلمان و ده‌ها نهاد انقلابی، انجمن و گروه دیگر اشاره كرد.

از همان ابتدا محمد علی رجایی به عنوان كاندیدای اصلی مطرح بود به طوری كه با وجود حبیب الله عسگر اولادی، عضو برجسته هیات های موتلفه اسلامی و علی اكبر پرورش از عضو دیگر هیات های موتلفه اسلامی ، این تشكل(هیات های موتلفه اسلامی)  در موضع گیری رسمی از محمد علی رجایی حمایت به عمل آورد.

مواضع جامعه مدرسین

جامعه مدرسین حوزه علمیه قم  در بیانیه ای محمد علی رجایی را مورد حمایت قرار داد و علت حمایت خود را چنین اعلام نمود: پیرو  سوالاتی كه از اطراف و اكناف مملكت به ویژه علمای محترم شهرستان ها و طلاب عزیز حوزه علمیه قم و نهادهای انقلابی از دفتر جامعه مدرسین می شود... قطع نظر از سوابق انقلابی و حركت در خط اسلام اصیل، عملكرد و پافشاری برادر آقای محمد علی رجایی، نخست وزیر در به ثمر رسانیدن انقلاب اسلامی و عدم انحراف از خط امام  و سیاست نه شرقی و نه غربی، در این ده ماهه و تایید امام بزرگوار برمكتبی و مردمی بودن ایشان در شرایط حاضر، نامبرده را برای خدمت در این مقام بهترین و شایسته ترین می دانیم...

چندی بعد هم در بیانیه دیگری در راستای دعوت مردم به حضور فعال در انتخابات از روحانیت و علما كشور می خواهد: مردم عزیز، استان و شهرستان و روستاهای اطراف خود را با كمال جدیت زیر پوشش تبلیغات اسلامی خود قرار دهید تا در این انتخابات به طور فعال شركت نموده.. ملت مسلمان و شجاع نیز توجه داشته باشند كه شركت فعالشان در این انتخابات یك تكلیف شرعی است و رای دادن به اسلام و قرآن است...

نتایج انتخابات

دومین انتخابات ریاست جمهوری در دوم مرداد 1360 برگزار گردید. و نتایج انتخابات به شرح جدول زیر بود:

مهم‌ترین نكته در نتایج انتخابات این دوره، افزایش مجموع آرای نفر اول بود. در شرایطی كه بسیاری از جریان‌های لیبرال و التقاطی با ابراز بی‌میلی صحنه انتخابات را ترك كرده بودند و تهدیدات امنیتی مانعی جهت برگزاری سالم انتخابات به نظر می‌آمد، حضور گسترده‌تر و انتخاب قاطع رییس جمهور، وزن اجتماعی این گروه‌ها را نمایان ساخت. در تاریخ 6 مرداد ماه با اعلام نتایج، مشخص شد كه رجایی
050/770/12 رأی كسب كرده است كه این آمار بیانگر افزایش شمار رأی دهندگان (   در این انتخابات تعداد واجدین شرایط برای رأی دادن 930/439/22 نفر بود كه 76/64 درصد از آنها در انتخابات شركت كردند)

  و هم‌چنین برتری 2 میلیونی رجایی در برابر آرای كسب شده از سوی بنی‌صدر بود.

تنفیذ حكم ریاست جمهوری رجایی

روز یازدهم مرداد ماه همزمان با عید سعید فطر در حسینیه جماران، امام خمینی(ره) حكم ریاست جمهوری رجایی را تنفیذ كرد. پس از تنفیذ حكم، رجایی نیز طی یك سخنرانی به دیدگاه‌های خود اشاره كرد و تأكید كرد كه در پاسخ به رأی قاطع و اعتماد بالای مردم به وی كه در واقع رأی به اسلام است، در جهت جامه عمل پوشاندن به خواست‌های اسلامی و انقلابی مردم و ایجاد یك جامعه اسلامی، تمام تلاش خود را به كار خواهد گرفت و نخست‌وزیر را نیز از بین مطمئن‌ترین و با سابقه‌ترین عناصر انقلابی انتخاب خواهد كرد.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا