زیبا کلام: چه کسانی ممکن است به رحیم مشایی رأی دهند؟

 هفته نامه آسمان نوشت:صادق زیبا کلام در یادداشتی درباره نامزدی رحیم مشایی نوشت:احتمال اینکه رحیم مشایی رد صلاحیت نشده و به عنوان یک نامزد وارد انتخابات ریاست جمهوری شود از صفر هم کمتر است. شورای نگهبان به هیچ روی حاضر نخواهد شد تا صلاحیت وی را تایید کند. فی‌الواقع نامزد‌های به مراتب مناسب‌تر (از دید شورای نگهبان» همچون دکتر مصطفی معین، به واسطه ملاحظات سیاسی رد صلاحیت شده‌اند و وقتی مصطفی معین رد‌صلاحیت شود، تکلیف رحیم‌مشایی روشن‌تر از آن است که نیازی به حدس و گمان باشد.

اما فرض بگیریم که معجزه‌ای اتفاق بیفتد و رحیم‌مشایی رد صلاحیت نشده و وارد گود رقابت انتخابات ریاست جمهوری ۲۴ خرداد ۹۲ شود. سوال اساسی آن است که از منظر جامعه‌شناسی سیاسی چه کسانی و کدام یک از اقشار و لایه‌های اجتماعی به وی رای خواهند داد و چرا؟ آیا رحیم مشایی نامزدی جدی خواهد بود؟ پاسخ به این پرسش برخلاف تصور اولیه‌ای که ممکن است داشته باشیم،‌به هیچ روی ساده نیست. البته مخالفین اصولگرای مشایی خواهند گفت که کسی به او رای نخواهد داد و اساسا پیچیدگی در پاسخ نمی‌بینند ایضا بسیاری از اصلاح‌طلبان هم ممکن است پاسخ دهند که کسی به رحیم مشایی رای نخواهد داد. اصولگرایان یا رای‌دهندگان بالقوه اصولگرایان که علی‌القاعده به نامزد اصولگرایان رای خواهند داد. طرفداران اصلاح‌طلبان هم که اولا معلوم نیست اساساً در انتخابات شرکت کنند، به فرض هم که شماری از آنان شرکت نمایند، به نامزد وابسته به اصلاح‌طلبان رای خواهند داد. و عملا کسی نخواهد ماند که به رحیم مشایی رای دهد اما موضوع به این سادگی نخواهد بود.

اگر درست‌تر گفته باشیم، وضعیت نامزد یا نامزد‌های دو جریان اصلی اصولگرا و اصلاح‌طلب است تعیین کننده است. فرض بگیریم که اصلاح‌طلبان در انتخابات شرکت خواهند نمود و نامزد آنها هم سید‌محمد خاتمی است. در آن صورت تکلیف هم برای اصولگرایان روشن است، هم برای رحیم مشایی.

نه نامزد اصولگرایان (هر که باشد) و نه رحیم مشایی هیچ شانسی ندارند. اما اگر خاتمی نامزد نشود (به هر دلیلی) در آن صورت هم شانس اصولگرایان خیلی بیشتر می‌شود و هم وضعیت رحیم مشایی تغییر خواهد کرد. اگر نامزد اصلاح‌طلبان فرد دیگری به جز خاتمی شود (مثلاً دکتر محمد‌رضا عارف) در آن صورت هم وضعیت نامزد اصلی اصولگرایان از آن حالت نا‌امیدی خارج می‌شود و هم بخت و اقبال رحیم مشایی جدی‌تر می‌شود. اگر محمد‌رضا عارف بدون تایید سران اصلاح‌طلبان و به صورت فردی یا مستقل در انتخابات شرکت نماید در آن صورت هم شانس اصولگرایان افزایش پیدا می‌کند، و هم بخت و اقبال رحیم‌مشایی بیشتر می‌شود و بالاخره اگر اصلاح‌طلبان در انتخابات شرکت نکنند، در آن صورت رقابت صرفا میان اصولگرایان خواهد بود و رحیم‌مشایی.

اگر رحیم مشایی در برابر اصولگرایان قرار گیرد در آن صورت شانس وی کم نیست. بزرگ‌ترین عاملی که در کنار رحیم مشایی قرار می‌گیرد، یعنی به نفع وی وارد میدان می‌شود این واقعیت است که در یک چنین وضعیتی او در هیبت نامزدی مستقل و غیر حکومتی محسوب خواهد شد. یعنی بیشترین عاملی که باعث رای دادن به رحیم مشایی می‌شود این مساله است که او نامزدی وابسته به حاکمیت نیست. نقش عدم وابستگی به حاکمیت باعث می‌شود که درصدی از رای‌دهندگان صرفا به واسطه همین دلیل همچون ۲ خرداد ۷۶ به پای صندوق‌های رای رفته و رحیم مشایی را انتخاب نمایند. گروه دومی که به رحیم مشایی رای خواهند داد طرفداران احمدی‌نژاد هستند. اگرچه بسیاری از اصلاح‌طلبان شنیدن این سخن تلخ است، اما واقعیت است که در سپهر سیاسی ایران، بعد از خاتمی، احمدی‌نژاد از بیشترین کاریزما در میان بسیاری از مردم معمولی برخوردار است. علی‌رغم همه ناکار‌آمدی‌ها و حرف‌وحدیث‌ها، هنوز هم هیچ مهره و شخصیت جناح راست از نظر میزان محبوبیت به پای احمدی‌نژاد نمی‌رسد. این سخن البته به معنای آن نیست که همه رأی‌دهندگان بالقوه به احمدی‌نژاد به رحیم مشایی رأی خواهند داد.

گروه سومی که به رحیم مشایی رأی خواهند داد طیفی از رأی‌دهندگانی هستند که باور‌های «ایران‌گرایی» وی آنان را تحت تاثیر قرار داده. هیچ‌کس البته نمی‌تواند حتی به تقریب بگوید که تعداد رأی‌دهندگانی که برای آنان انگیزه‌ها و باور‌های «ایران‌گرایی» و «ناسیونالیزم ایرانی» مطرح است چند درصد از واجدین شرایط را تشکیل می‌دهند. اما به‌هرحال تعداد آنان کم نیست دست‌کم به نسبت سال‌های نخست انقلاب، تعداد «ایران‌گرایان» و «ناسیونالیزم ایرانی» در برابر اسلام‌گرایی خیلی زیاد افزایش یافته است.

همه اینها مستلزم آن است که اصلاح‌طلبان در انتخابات شرکت‌نکنند و رحیم مشایی در برابر نامزد‌های اصولگرا قرار گیرد. اما چنانچه اصلاح‌طلبان به صورت منسجم و یکپارچه و در پشت نامزدی مشخص وارد انتخابات شوند، در آن صورت هیچ شانسی نه برای رحیم‌مشایی باقی می‌ماند و نه برای اصولگرایان.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا