پایگاه اطلاع رسانی وزارت اطلاعات در گزارشی به بررسی جامعه اطلاعاتی آمریکا و ابعاد مختلف آن پرداخته است.

جامعه اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا

جامعه اطلاعاتی آمریکا که متشکل از سازمان‌ها و دفاتر اطلاعاتی و پشتیبانی اطلاعاتی وزارت دفاع و واحدهای اطلاعاتی بعضی از وزارتخانه‌های ایالات متحده و سازمان اطلاعات مرکزی است و از پیشرفته‌ترین و پیچیده‌ترین تجهیزات و ابزارآلات سود می‌جوید، تلاش می‌نماید تا با برقرار کردن تعاملی مناسب مابین سازمان‌ها و دفاتر اطلاعاتی گوناگون آن کشور در راستای وظایف ذاتی خود، آنان را مطابق نیازها و خواسته‌های سیاست‌گذاران رهبری کند و در این راستا با تعیین شرح وظایف مشخص هر کدام از این مراکز اطلاعاتی سعی می‌کند در ماموریتهای ملی و فراملی خود به اهداف از پیش تعیین شده دست یابد.

جامعه اطلاعاتی آمریکا به دلایل متعدد از جمله برخورداری از بودجه کلان و دسترسی به آخرین پیشرفت‌های تکنولوژیک، از توانمدی‌های بالایی برخوردار است و از این رو دارای روابط بسیار نزدیک و تاثیرگذار با بسیاری از سازمان‌های اطلاعاتی کشورهای دیگر است تا جایی که برخی از این سازمان‌های اطلاعاتی و با هدایت سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا تاسیس شده و در راستای منافع ایالات متحده فعالیت می‌کنند.

لذا شناخت ساختار جامعه اطلاعاتی آمریکا به عنوان بزرگترین دشمن جمهوری اسلامی ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تاکنون جامعه اطلاعاتی آمریکا بنا به شرایط روز و مقتضیات زمان و بر مبنای خواسته‌های سیاستگذاران و تحولات جهانی، ساختار و وظایف خود را تغییر داده و متناسب ساخته است. این تغییرات در مراحل زمانی نظیر جنگ جهانی دوم، دوران جنگ سرد، پس از فروپاشی شوروی و پس از واقعه 11 سپتامبر قابل ملاحظه بوده است.

به علت نارسایی مدیریتی اطلاعات به دست آمده در خلال جنگ جهانی دوم که توسط شاخه‌های گوناگون نظامی تهیه می‌شد رییس‌جمهور فرانکلین روزولت  به ویلیام جی. دوناوان  که یک حقوقدان اهل نیویورک و کلنل سابق ارتش بود، دستور داد تا طرحی را برای تاسیس یک سرویس اطلاعاتی تهیه کند، دوناوان تلاش‌های گسترده‌ای را برای ایجاد یک دستگاه متمرکز اطلاعات غیر نظامی در تکمیل اطلاعات نظامی آغاز کرد که این امر منجر به تاسیس دفتر خدمات استراتژیک  به ریاست دوناوان در ژوئن 1942 زیر نظر فرماندهی ستاد مشترک شد. دوناوان اولین رییس ساختار اطلاعاتی مرکزی در ایالات متحده شد تشکیلاتی که بعدها به سازمان اطلاعات مرکزی (سیا) تغییر شکل داد.

وظیفه دفتر خدمات استراتژیک جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات مورد نیاز ستاد مشترک و هدایت عملیات‌های خاص یا عملیات‌‌های مخفی که نمی‌‌توانست توسط دیگر سازمان‌ها یا تشکیلات نظامی اجرا گردد، بود. در خلال جنگ جهانی دوم، دفتر خدمات استراتژیک جابجایی قوای دشمن و دیگر اطلاعات حساس را برای طراحی عملیات‌های نظامی برای سیاستگذاران و نظامیان تهیه می‌نمود.

پس از جنگ جهانی دوم و در زمان جنگ سرد نیاز به اطلاعات خوب و اینکه چه کسی بایستی مسئولیت هدایت عملیات‌های اطلاعاتی را در اختیار داشته باشد باعث شد تا جانشین روزولت یعنی رییس‌جمهور هری اس. ترومن دفتر خدمات استراتژیک را در اکتبر 1945 منحل کرده وظایف آن را به وزارت جنگ و وزارت خارجه محول نماید. دوناوان طرح تاسیس یک سازمان غیر نظامی را مطرح کرد که به شدت از سوی اف‌بی‌آی و سازمان‌های نظامی به علت نگرانی از نفوذ آن مورد مخالفت قرار گرفت.

ترومن در ژانویه 1946 گروه اطلاعات مرکزی  که وظیفه هماهنگی اطلاعات به دست آمده از سازمان‌ها و سرویس‌های اطلاعاتی را بر عهده داشت، تاسیس نمود. گروه اطلاعات مرکزی تحت سرپرستی اطلاعات ملی  قرار گرفت که متشکل از رییس‌جمهور، وزیر امور خارجه، وزیر جنگ و نیروی دریایی بود و برای اولین بار در تاریخ اطلاعات آمریکا یک سازمان اطلاعاتی مستقل در زمان صلح مشغول به فعالیت شد.

کمتر از دو سال بعد قانون امنیت ملی مصوب 1947 در کنگره به تصویب رسید که در آن شورای امنیت ملی  و تحت مسئولیت این شورا، سازمان اطلاعات مرکزی (سیا) تاسیس گردید.

جامعه اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا سازمانی است متشکل از سرویس‌های اطلاعاتی و دستگاه اجرایی دولت مرکزی که تمامی فعالیت‌های اطلاعات داخلی و خارجی، طرح‌های نظامی و جاسوسی را برعهده دارد.

این جامعه براساس قانون اجرایی 12333 در تاریخ 4 دسامبر 1981 به دستور رییس جهمور وقت آمریکا، رونالد ریگان تاسیس گردید .

جامعه اطلاعاتی آمریکا به رییس‌‌اطلاعات ملی که مشاور ارشد اطلاعاتی رییس‌جمهور می‌باشد گزارش می‌دهد و رییس اطلاعات ملی مستقیماً به رییس‌جمهور و شورای امنیت ملی   گزارش می‌نماید. در این راستا 3 گروه به رییس اطلاعات ملی کمک می‌نمایند.

*معاون ارشد مدیر اطلاعات ملی.

*شورای اطلاعات ملی .

* دیگر معاونین رییس اطلاعات ملی.( )

تا قبل از آوریل 2005 رییس سازمان اطلاعات مرکزی، ریاست جامعه اطلاعاتی آمریکا را علاوه بر مدیریت سیا بر عهده داشت وی همچنین مشاور عالی اطلاعاتی رییس‌جمهور بود.

فعالیت‌های جامعه اطلاعاتی تحت دو موضوع متمایز از یکدیگر انجام می‌شود : برنامه اطلاعات ملی و برنامه اطلاعات نظامی.

برنامه اطلاعات ملی  که در گذشته به نام برنامه اطلاعات خارجی ملی معروف بود و بنا به تعریف قانون امنیت ملی 1947 (که تجدید نظر شده) «به تمام برنامه‌ها، پروژه‌ها و فعالیت‌های جامعه اطلاعاتی که همانند تمامی برنامه‌های جامعه اطلاعاتی مشترکاً توسط رییس اطلاعات ملی و وزیر یا رییس سازمان یا رییس‌جمهور تعریف می‌گردد، گفته می‌شود. این موضوع، برنامه‌ها، پروژه‌ها یا فعالیت‌های بخش‌های نظامی برای اکتساب اطلاعات که صرفاً برای برنامه‌ریزی و هدایت عملیات‌های نظامی تاکتیکی توسط نیروهای مسلح ایالات متحده بکارگرفته می‌شود را در بر نمی‌گیرد». طبق قانون، مدیر اطلاعات ملی مسئولیت و نظارت بر برنامه اطلاعات را بر عهده دارد و قدرت او محدود شده است.

*برنامه‌ها، پروژه‌ها و فعالیت‌های بخش‌های نظامی برای اکتساب اطلاعات که صرفاً جهت برنامه‌ریزی و هدایت عملیات‌های نظامی تاکتیکی توسط نیروهای مسلح ایالات متحده استفاده می‌شود، برنامه اطلاعات نظامی  نام دارد. برنامه اطلاعات نظامی توسط وزیر دفاع کنترل و هدایت می‌شود. در سال 2005 وزارت دفاع برنامه اطلاعات نظامی مشترک  و برنامه فعالیت‌های مرتبط و اطلاعات فنی  برای شکل‌دهی برنامه اطلاعات نظامی با یکدیگر ادغام نمود. از زمان تعریف این دو برنامه و تفکیک آنها، هرگاه دو برنامه هم‌پوشانی پیدا می‌کنند و وظایف اطلاعات نظامی مورد مخاطب است، فعالیت‌های اطلاعات وزارت دفاع گاهاً با مشکلات بغرنج مواجه می‌شود.

لازم به ذکر است که در گذشته علاوه بر دو فعالیت اطلاعاتی فوق فعالیت اطلاعاتی دیگری به نام تاکتیک‌های اطلاعاتی و فعالیت‌های مرتبطه  وجود داشت که جزء اختیارات وزیر دفاع محسوب می‌شود و نیازمندی‌های خاصی را که سرویس‌های نظامی و فرماندهی عملیات‌های مخصوص  تعریف نمودند، مرتفع می‌کرد که این برنامه در اطلاعات نظامی خلاصه گردید.

اعضای جامعه اطلاعاتی آمریکا

امروزه جامعه اطلاعاتی آمریکا متشکل از 16 سازمان دولتی فدرال، سرویس و دفتر یا دیگر سازمان‌های دارای شاخه اجرایی که دارای نقش اطلاعاتی در سازوکار اطلاعات ملی دارند، می‌باشد که در زیر معرفی شده‌اند. لازم به تاکید است که سایت جامعه اطلاعاتی آمریکا صراحتاً تعداد اعضای خود را به شرح زیر 16 عضو اعلام می‌نماید.( )

 مستقل

1) سازمان اطلاعات مرکزی (سیا)

وزارت دفاع ایالات متحده

 2) سازمان امنیت ملی

 3) سازمان اطلاعات ژئو فضایی ملی

 4) دفتر شناسایی ملی

 5) سازمان اطلاعات دفاع

 6) اطلاعات ارتش

 7) سازمان اطلاعات نیروی هوایی

 8) دفتر اطلاعات نیروی دریایی

 9) اطلاعات تفنگ‌داران دریایی

 وزارت امنیت داخلی

 10) اطلاعات گارد ساحلی

 11) تحلیل اطلاعات و مدیریت حفاظت از زیرساخت‌ها

وزارت دادگستری ایالات متحده

 12) سازمان مبارزه با مواد مخدر، دفتر اطلاعات امنیت ملی

 13) دفتر تحقیقات فدرال (اف. بی.آی)، معاونت اطلاعات

وزارت انرژی ایالات متحده

 14) دفتر اطلاعات

 وزارت امور خارجه ایالات متحده

 15) دفتر اطلاعات و تحقیقات

 وزارت خزانه‌داری ایالات متحده

 16) دفتر پشتیبانی اطلاعات

همچنین شورای اطلاعات ملی در این جامعه حضور پیدا می‌کند.

تا قبل از این تغییرات جامعه اطلاعاتی آمریکا دارای 13 عضو به قرار زیر بود که بعدتر یا اضافه شدن اطلاعات گارد ساحلی به 14 عضو افزایش پیدا کرد : ( )

مستقل

 1) سازمان اطلاعات مرکزی

 وزارت دفاع ایالات متحده

 2) سازمان اطلاعات دفاع

 3) سازمان امنیت ملی

 4) اطلاعات ارتش

 5) اطلاعات نیروی دریایی

 6) اطلاعات نیروی هوایی

 7) اطلاعات تفنگ‌داران دریایی

 8) سازمان تصویربرداری و نقشه‌برداری ملی

 9) دفتر شناسایی ملی

 10) دفتر اطلاعات و تحقیقات وزارت امور خارجه

 11) دفتر اطلاعات وزارت انرژی

 12) دفتر پشتیبانی اطلاعات وزارت خزانه‌داری

 13) اف.بی.آی (وزارت دادگستری)

 شرح مختصر درباره اعضای جامعه اطلاعاتی آمریکا

 معرفی اعضای جامعه اطلاعاتی به طور خلاصه به شرح زیر می‌باشد :

 سازمان اطلاعات مرکزی سیا، امکانات بالقوه تحلیلی تمامی منابع موجود همه جهان، خارج از مرزهای آمریکا را در اختیار دارد. این سازمان طیفی از مطالعات که تمامی موضوعات مورد علاقه سیاست‌گذاران امنیت ملی را در خود دارد، پوشش می‌دهد و تولید می‌نماید. همچنین سیا جمع‌آوری اطلاعات از طریق منابع انسانی و در موارد خاص، انجام عملیات‌های مخفی را با هدایت رییس‌جمهور بر عهده دارد (عملیات پنهان، عملیات یا فعالیت‌های دولت ایالات متحده است برای ایجاد تاثیر سیاسی، اقتصادی یا نظامی در خارج از کشور به گونه‌ای که نقش ایالات متحده ظاهر نشود یا به صورت علنی قبول نشود).

* سه آژانس اطلاعاتی در وزارت دفاع که شامل سازمان امنیت ملی، دفتر شناسایی ملی، سازمان اطلاعات ژئو فضایی ملی، بیشترین بودجه اطلاعات ملی را به خود اختصاص می‌دهند. سازمان امنیت ملی مسئول اطلاعات مخابراتی و جمع‌آوری آن در سرتاسر جهان است. دفتر شناسایی ملی مسئولیت توسعه و اجرای عملیات شناسایی ماهواره‌ای است. سازمان اطلاعات ژئو فضایی، داده‌های ژئو فضایی را تهیه کرده ـ از نقشه و چارت تا پایگاه داده‌های کامپیوتری شده بسیار پیشرفته وسعت دارد ـ و از آن برای هدف‌گیری در زمانی که دقت اسلحه‌های هدایت‌شونده بدان متکی است استفاده می‌شود.

علاوه بر این سه سازمان، سازمان اطلاعات دفاع مسئول رایزنان دفاعی است و همچنین مسئول فراهم کردن محصولات اطلاعاتی مختلف برای وزارت دفاع می‌باشد. اگر چه قانون بازنگری اطلاعات، اختیارات مدیریتی و بودجه‌ای وسیعی در خصوص سازمان‌های زیر مجموعه وزارت دفاع به رییس اطلاعات ملی داده است لاکن این امر باعث سلب اختیار وزیر دفاع در مقابل این سازمان‌ها نمی‌گردد.

دفتر اطلاعات و تحقیقات وزارت امور خارجه، یکی از کوچکترین اعضای جامعه اطلاعاتی است اما تحلیل‌های این دفتر با کیفیت بالا شناخته می‌شود. دفتر اطلاعات و تحقیقات صرفاً یک آژانس تحلیل است و گزارش‌های سیاسی جمع‌آوری شده از سفارتخانه‌ها که برای تحلیل‌گران بسیار سودمند می‌باشد به عنوان یک وظیفه اطلاعاتی محسوب نمی‌شود (بودجه آن نیز مانند دیگر سازمان‌ها از این مدل تبعیت نمی‌کند).

 وظیفه اصلی اداره تحقیقات فدرال (اف. بی. آی) با موضوعات ضد تروریسم و ضد جاسوسی ارتباط دارد. بعد از وقایع سپتامبر 2001 ، ماموریت‌های اف.بی.آی متحول گردید و به شدت افزایش یافت. تعدادی تحلیل‌گر جدید استخدام گردیدند و اف.بی.آی دریافت که وظایف اطلاعاتی تابع تلاش‌های سنتی اجرای قانون نمی‌باشد و مهمتر از همه آنکه توقع می‌رود دیگر سازمان‌های اطلاعاتی، اطلاعات اجرای قانون را با استفاده از محصولات تمامی منابع به پیش برانند.

 سازمان‌های اطلاعاتی 4 سرویس نظامی (نیروی هوایی، ارتش، نیروی دریایی و تفنگ‌داران دریایی) به طور گسترده‌ای بر روی موضوعات مربوط به ماموریت‌های خاص خود تمرکز دارند. محصولات تحلیلی این سرویس‌ها به همراه محصولات سازمان اطلاعات دفاع، مکمل وظیفه تحلیل‌گران سیا است و تحلیل موضوعات فنی اساسی را با عمق بیشتری فراهم می‌آورند.

*قانون امنیت داخلی، وزارت امنیت داخلی را مسئول همگرایی اجرای قانون و اخبار اطلاعاتی مرتبط با تهدیدات تروریستی داخلی دانسته است. معاونت تحلیل اطلاعات و مدیریت حفاظت از زیر ساختارها در این وزارتخانه در تلاش‌های ضد تروریسم درون سازمانی و به همراه اف. بی. آی مشارکت کرده و بر روی حصول اطمینان از کسب اطلاعات توسط مقامات اجرای قانون محلی و ایالتی از سازمان‌های اطلاعاتی در سطح ملی، تمرکز دارد.

*گارد ساحلی که اکنون بخشی از وزارت امنیت داخلی است در خصوص اطلاعات مرتبط با امنیت سواحل و دفاع شهری تعامل دارد.

*وزارت انرژی تحلیل برنامه‌های سلاح‌های اتمی کشورهای خارجی نظیر معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و مقوله امنیت انرژی را بر عهده دارد. این سازمان همچنین تلاش‌های قدرتمندی در خصوص ضد جاسوسی دارد.

 *وزارت خزانه‌داری، درباره جمع‌آوری و پالایش اطلاعاتی که ممکن است بر روی سیاست‌های مالی و پولی آمریکا تاثیر بگذارد، بحث می‌کند همچنین این وزارتخانه مقولات مربوط به تروریسم مالی را پوشش می‌دهد.

 سازمان مبارزه با مواد مخدر، سازمانی است مسئول اجرا قانون مواد کنترل شده قانونی و تعدیل آن در ایالات متحده.( )

سیاست‌های کلی امروزه سیا

*با توجه به تحولات گسترده جهانی، سیا سیاست‌های کلی زیر را در دستور کار خود دارد :

بوجود آوردن مراکز تخصصی و چند رشته‌ای برای تمرکز کافی بر روی موضوعات پر اهمیت مانند عدم تکثیر، ضد تروریسم، ضد جاسوسی، جرم‌های سازمان یافته بین‌المللی و قاچاق مواد مخدر، محیط‌زیست و کنترل اطلاعات نیروهای مسلح.

ایجاد همدلی قوی‌تر مابین شاخه‌های گوناگون جمع‌آوری کنندگان اطلاعاتی و تحلیل‌گران تمامی منابع.

*بر عهده گرفتن نقش فعال در تلاش‌های تحلیلی جامعه اطلاعاتی و تولید تمامی منابع تحلیل در تمامی زمینه‌ها و موضوعاتی که بر روی امنیت ملی تاثیر دارد.

* تاثیرگذاری بر تمامی جامعه اطلاعاتی بوسیله مدیریت سرویس‌ها در مورد نگرانی‌های مشترک در زمینه تحلیل تصویرها و جمع‌آوری منابع آشکار و مشارکت با دیگر سازمان‌های اطلاعاتی در تحقیق و توسعه و جمع‌آوری

بودجه سیا

بودجه سیا سری است. واشنگتن پست ادعا نموده بودجه سازمان در سال 1998، 30 میلیارد دلار است. اولین سالی که بودجه سازمان رسماً اعلام گردید بودجه سال 1997 سیا بوده است که مبلغ آن 6/26 میلیارد دلار اعلام شده است. گفته می‌شود که بودجه سیا در سال 2003 با افزایش صد میلیون دلاری به 7/26 میلیارد دلار افزایش یافته است.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا