کمتر از دو دهه از عمر تلفن همراه در کشورمان می‌گذرد و این در حالی است که این وسیله الکترونیکی امکانات ارتباطی زیادی را در اختیار کاربران قرار داده است ؛ کاربرد عمومی تلفن همراه میان اقشار گوناگون مردم، آن را از یک و سیله لوکس و تجملی به ابزاری کارآمد و ضروری برای انجام امور روزمره مردم تبدیل کرده است.
اگر چه انتقال اطلاعات به وسیله تلفن همراه امری مطلوب محسوب می‌شود، اما متاسفانه استفاده نادرست وغیر ضروری از آن توسط شماری از کاربران، آسایش و آرامش شهروندان رابه مخاطره انداخته است. بر اساس آخرین پژوهش‌ها بیش از 90 درصد از شهروندان از صداهای ناهنجار زنگ تلفن‌همراه، جواب ندادن به تماس‌های تلفنی و باصدای بلند صحبت کردن با تلفن همراه، شکایت دارند.
کارشناسان معتقدند استفاده بیش از اندازه و غیر ضروری از تلفن همراه برای کاربر، استرس و پریشانی ذهنی پدید می‌آورد. و این در حالی است که بسیاری از نوجوانان بدون هیچ محدودیتی، به تلفن همراه دسترسی دارند و در معرض انتقال اطلاعات آن، که اغلب با عرف جامعه ناسازگاری دارد، قرار می‌گیرد.
آمارهای تایید نشده از اختصاص حدود 70 درصد محتوای گوشی‌ها و فایل‌های انتقالی تلفن‌های همراه به هجویات، طنزهای عامیانه و متون و تصاویر غیر اخلاقی حکایت می‌کند که تحقیقات میدانی هم چنین رقمی را نشان می‌دهد و ثابت می‌کند که ارسال و دریافت پیامک‌های اشتباهی نیز دردسرساز است و استفاده از پیامک که برای کارهای ضروری است به وسیله‌ای برای سرگرمی و تفریح تبدیل شده است.
روان‌شناسان می‌گویند تلفن همراه، سلامت روانی آحاد جامعه را دستخوش تغییر کرده است و بسیاری از آنان نسبت به این وسیله ارتباطی دچار وسواس و اختلال ذهنی شده‌اند و این در حالی است که مضرات پزشکی آن، هنوز به اثبات نرسیده است. با این حال نتایج تحقیقاتی که به تناوب صورت می‌گیرد، به نفع این وسیله ارتباطی نیست.
دکتر علی عزیز زاده تبریزی روانپزشک و استاد روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی اراک در مورد کاربرد تلفن همراه به خبرنگار ما می‌گوید: تلفن همراه در کشور ما پدیده جدیدی است که شاید عمرش به 20 سال نرسد، اما وسیله ضروری است که سطح زندگی ما را ارتقاء وبهبود بخشیده اگر چه مشکلاتی را هم ایجاد کرده است.
وی می‌افزاید: معمولا زمانی که فناوری جدیدی وارد کشور می‌شود؛ چون بر اساس نیازهای جامعه نیست و توسط دیگران ساخته شده است، در مورد آن فرهنگسازی نمی‌شود به عنوان مثال در مورد رانندگی می‌توان گفت که اول اتومبیل وارد کشور شد و سپس مسئولان به این فکر افتادند که فرهنگ رانندگی را در سطح جامعه اشاعه دهند. در مورد تلفن همراه هم شرکت مخابرات کار فرهنگی خاصی را انجام نداده و تلفن همراه برای آنها صرفا یک منبع درآمد بوده است، در حالی که اغلب افراد جامعه فرهنگ استفاده از آن را به درستی نمی‌دانند.
دکتر عزیز زاده تبریزی همچنین می‌گوید: مضرات تلفن همراه به‌طور قطع تاکنون از نظر علمی ثابت نشده است، اما فرضیات زیادی در مورد آن مطرح است.البته ممکن است چند دهه بعد بررسی‌ها، مضرات آن را اعلام کنند. اما در حال حاضر با توجه به این فرضیات می‌توانیم زمان استفاده از تلفن همراه را به حداقل برسانیم، چون یقینا امواج آن زیان‌های جسمی به‌دنبال دارد.
تلفن همراه در بسیاری از موارد باعث به وجود آمدن رفتارهای شکاکانه در بین مردم می‌شود. کما اینکه بارها شاهد بوده‌ام که همسران از طریق تلفن همراه، یکدیگر را کنترل کرده‌اند. آنان هرچندوقت یک‌بار به وسیله تلفن همراه با همسرانشان تماس می‌گیرند و طرف مقابل هم باید گزارش لحظه به لحظه بدهد که کجا و در حال انجام چه کاری است.!
این موضوع در خانواده‌ها مشکل ساز شده است و مادر مشاوره‌هایی که با افراد مختلف داریم، متوجه شده‌ایم که اکثر زوجین از اینکه همسرانشان در تنهایی جواب تلفن‌همراه را می‌دهند، ناراحت هستند و برایشان باعث سوءظن شده است، به همه شک پیدا کرده‌اند و بددل شده‌اند که چرا همسر من برای جواب دادن تلفن همراهش، به اتاق دیگری می‌رود و این ذهنیت برای شخص به‌وجود می‌آید که شاید همسرش به او خیانت می‌کند! از این رو همسران گوشی‌های تلفن همراه یکدیگر را کنترل می‌کنند، در حالی که تلفن یک وسیله کاملاً شخصی است و همانطور که زن و شوهرها نباید همدیگر را کنترل کنند، تلفن همراه هم از این قضیه مستثنی نیست و درست مانند جیب و کیف است و در صورتی‌که همسران این کار را انجام دهند، در زندگی مشترک دچار مشکلاتی خواهند شد.
دکتر عزیز زاده تبریزی همچنین اظهار می‌دارد: کنترل تلفن‌های همراه از نظر روانی اثرات تخریبی زیادی روی افراد برجای گذاشته است که برای سلامت جامعه مضر است. یک نمونه آن، حوادث رانندگی است که استفاده از تلفن‌همراه به هنگام رانندگی، تصادفات و حشتناکی را به‌وجود آورده است. تحقیقات علمی انجام شده در این زمینه نشان می‌دهد که استفاده از تلفن همراه هنگام رانندگی اختلال توجه و هوشیاری را به‌وجود می‌آورد و درحد مصرف الکل است، یعنی درست مثل اینکه شخصی در حال مستی رانندگی کند، که این موضوع احتمال تصادفات را افزایش می‌دهد.
بسیار دیده شده است که شخصی در حال رانندگی خبر بدی را از طریق تلفن همراه دریافت می‌کند آنچنان حواسش پرت می‌شود که دیگر قادر به رانندگی نیست.
با توجه به اینکه در حال حاضر اکثر تلفن‌های همراه مجهز به دوربین و ضبط صوت است، کاربران باید حریم خصوصی دیگران را رعایت کنند یعنی نباید بدون اجازه افراد از آنان عکس بگیرند و یا صدای کسی را ضبط کنند.موضوع دیگر، زنگ تلفن‌های همراه است که گاهی دیده می‌شود از صدای حیوانات هم استفاده می‌کنند که علاوه بر آلودگی صوتی، مخل آسایش دیگران هم محسوب می‌شود.
صدای تلفن همراه که معمولا بلند است، در اماکنی مانند بیمارستان‌ها مطب پزشکان و وسایل نقلیه عمومی بسیار آزار دهنده است. ما باید یاد بگیریم که حریم شخصی افراد را رعایت کنیم، به عنوان مثال زمانی که در یک وسیله نقلیه عمومی هستیم، ضرورتی ندارد بلند بلند صحبت کنیم و جالب اینجاست که این بلند صحبت کردن نیز در اکثر موارد برای کارهای غیرضروری است.
دکتر مجید ابهری ـ متخصص علوم رفتاری و آسیب‌شناسی اجتماعی از افزایش صددرصدی استفاده از تلفن همراه در میان دانش‌آموزان نسبت به سال‌های گذشته خبر داده و گفته است: براساس تحقیقات انجام شده، 45 درصد از نوجوانان به ویژه در شهرهای بزرگ از تلفن همراه استفاده می‌کنند که این امر می‌تواند تهدیـــدی جدی برای بروز ناهنجاری‌های رفتاری در آنان باشد.
وی می‌افزاید: یکی از دغدغه‌های والدین، رفت و آمد دانش‌آموزان است و اصلی‌ترین ابزار این کنترل نیز تلفن‌های همراه تشخیص داده شده تا آنجا که تلفن همراه به یک اسباب‌بازی تبدیل شده است و در کیف و جیب اغلب نوجوانان پیدا می‌شود.
تلفن همراه وسیله مناسبی برای کنترل کودکان نیست و تنها ابزاری است که آن را به رخ دوستان خود بکشند، از بازی‌های آن استفاده کنند، یا آهنگ، ترانه و پیام‌های مختلف را با آن مبادله کنند.
نوجوانانی که توانایی تهیه تلفن همراه را ندارند، به نوعی دچار مشکل روحی می‌شوند و موجبات آزار والدین خود را فراهم می‌کنند.
علاوه بر زیان‌های امواج تولید شده از تلفن همراه روی مغز نوجوانان و جوانان، تلفن همراه به وسیله‌ای برای رقابت تبدیل شده است و موجبات بروز ناهنجاری‌های رفتاری را فراهم می‌کند.دکتر ابهری همچنین می‌گوید: براساس تحقیقات انجام شده، 30 درصد نوجوانان از تلفن همراه به عنوان اسباب بازی و 70 درصد دیگر از آن برای مکالمه با دوستان و سرگرمی استفاده می‌کنند و هنگام کنترل، پاسخگوی آن نیستند. بنابراین بهتر است والدین از ابزار دیگری برای کنترل فرزندان خود استفاده کنند.استاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران همچنین اظهار می‌دارد: باید فرهنگ استفاده از تلفن همراه به فرزندان آموزش داده شود تا فقط در صورت ضرورت، از آن استفاده کنند. در مجموع بهتر است خانواده‌ها از ضرورت استفاده از این وسیله بگذرند و اجازه ندهند کودکان و نوجوانان با روحیه تشریفاتی زندگی کردن، بزرگ شوند.وی می‌افزاید: 75 درصد از تلفن‌های همراه در دست افرادی است که به دلیل ضرورت شغلی به آن نیازی ندارند و این در حالی است که هزینه‌های ناشی از تلفن همراه نیز رقم قابل توجهی است که به‌طور حتم در اقتصاد خانواده‌ها، نقش به‌سزایی دارد.
بدون اغراق هیچ ابزار فرهنگی ای به میزان تلفن همراه در روند فرهنگی جامعه نقش ندارد. در زندگی های به فردیت کشانده شده امروزی، یکی از مهمترین عوامل تحول در حوزه های مربوط به فرهنگ و اجتماع رسانه ه هستند. تلفن همراه به عنوان یک رسانه ارتباطی، نسبت به سایر رسانه های جمعی، رشد برق آسایی داشته اند و گسترش و اشاعه آن هم عمدتا به همین دهه اخیر بر می گردد.
رشد برق آسای مصرف تلفن همراه در سطح جامعه و همه گیر شدن استفاده از این فن آوری، مشکلاتی بدنبال دارد. قدم اول در حل این مشکلات شناسایی و درک فلسفه این قبیل ناهنجاری هاست و مطالعات اخیر در این زمینه نقش به سزایی داشته است. اما قدم دوم و اصلی در حل این معزل اجتماعی ارائه راه کارهایی برای رفع ناهنجاری های مرتبط با این فن آوری است. چنانچه ذکر شد، کارکردهای مختلف یک فن آوری همچون تلفن همراه انعطاف پذیر و قابل تغییر است. بدین معنی که فرهنگ یک جامعه می تواند به پیشروی یک فن آوری سمت و سو دهد. بنابراین این انعطاف پذیری کمک به سزایی به روند فرهنگ سازی و تغییر هنجارهای جامعه در این ارتباط می کند و تغییر هنجارها به معنی واقعی کلمه میسر نمی شود، مگر با اعمال دقیق راه کارهای ارائه شده توسط محققان و صاحب نظران.
منبع:اعتدال
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
دوشنبه 23,دسامبر,2024