يكي از راه‌هايي كه انسان‌ها براي انطباق با محيط طبيعي خود از آن استفاده مي‌كنند‏، استفاده از غذاهاي متناسب با امكانات و نيازهاي محيطي است.
به اين ترتيب انسان‌ها به نياز زيستي خود پاسخي فرهنگي مي‌دهند و نياز به غذا خوردن و تطبيق با محيط زيست را با سنت‌ها و آداب و رسوم آن ديار در هم مي‌آميزند.
استان يزد‏، به علت قرار گرفتن در كمربند خشك جهاني، داراي زمستان‌هاي سرد و نسبتا مرطوب و تابستان‌هاي گرم و طولاني و خشك است، از سنت غذايي خاصي پيروي كرده و تابستان گرم، خشك و طولاني را با انواع آش‌ها و زمستان سرد را با غذاهاي شيرين و شيريني‌جات معروف خود سپري مي‌كند.
مردم يزد به استفاده از انواع گياهان دارويي معروف‌اند كه در ساير شهرهاي ايران نسبتا به فراموشي سپرده شده‌است.
در سطح استان يزد بسياري از غذاهاي سنتي داراي مفاهيم ارزشي خاص خود بوده و هر يك از آن‌ها در مراسم و مناسبت خاصي استفاده مي‌شوند.
باقلوا انواع لوزها (پسته،بادام، بيدمشك، نارگيل، لوز مخلوط دورنگ)، لوز ترحيمي، كيك يزدي، كيك تخته‌اي، حاجي بادام، نان برنجي، نان پنجره‌اي(منقا)، نقل يزدي، قطاب، پشمك، آب‌نبات مغزي، سوهان‌ آردي،سوهان خاني، نان نارگيلي، و باقلوا شامي كه البته اين نوع باقلوا به دليل نياز به مقدار زيادي هل و گلاب و شربت توليد آن مقرون به صرفه نيست.
انواع آش‌ها: آش شولي، آش جو، آش گندم(حليم)، آش ماش، آش شلغم، آش كلم، آش رشته، آش سمبوسك، آش عدس،آش كدو، آش آلو، آش سبزي و آش انار از مهمترين غذاهاي محلي يزد است.
انواع باقلوا، منقا و نان نارگيلي شيريني‌هاي مخصوص مراسم ازدواج را تشكيل مي‌دهند، كه در «قاب» چيده شده و روي آن‌ها به وسيله «زورق» پوشيده مي‌شود. همچنين از نبات پرده‌اي كه به شكل گل يا عروس و داماد چيده شده‌اند در تزيين سفره عقد استفاده مي‌شود.
آش گندم(حليم) و آش ماش از جمله غذاهاي مربوط به عزاداري و حلواي تخته‌اي كه سفت است و به صورت شيريني بريده و در قاب چيده مي‌شود، شيريني مخصوص عزاداري است.
سوركوگ يا سوروك غذايي است كه در روز چهلم و در مراسم نيمه سال (شش ماه پس از فوت) پخته مي‌شود و از آرد ارده و شكر تشكيل مي‌شود و آن را در روغن زياد سرخ مي‌كنند. اين دو غذا به درب منزل همسايه‌ها هم برده مي‌شود، تا آنها هم از عزا خارج شوند.
از خرما، حاجي بادام و تره‌حلوا معمولا سرخاك استفاده مي‌شود و نان برنجي و پشمك از خوراكي‌ها چهلم هستند.
از ميان ميوه‌ها انار و خيار سبزگل براي عزاداري استفاده مي‌شود. در دهه اول محرم و در ظهر روز دهم در مراسم عزاداري بيشترين غذايي كه به عزاداران داده مي‌‌شود قيمه است.
يكي ديگر از غذاهاي مخصوص محرم آش گندم يا حليم است كه به آش امام حسين(ع) معروف است و معمولا در عصر روز يازدهم پخش مي‌شود.
در شب‌هاي 21 و 19 رمضان شله زرد و خرما و زولبيا و باميه، نان و پنير و سبزي و آش همچنين غذاهايي مثل عدس‌پلو داده مي‌شود.
باقلوا و قطاب و نان برنجي هم به عنوان شيريني عزاداري مذهبي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اما بيش از هر نوع شيريني كيك يزدي استفاده مي‌شود كه مفهوم خرما را مي‌رساند.
شربت‌هاي بي‌رنگ مثل شربت كاسني، بيد و شاتره نيز از شربت‌هاي مخصوص عزاداري است.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا