یزدفردا:مدرسه‌هاي تاريخي استان يزد از جمله مكان‌هاي ديدني اين استان هستند كه از جاذبه‌هاي خوب گردشگري برخورداراند.

 از دير باز استان يزد مهد علم ودانش بوده و در گوشه و كنار اين خطه مدارس متعدد ساخته شده كه امروز نماد فرهنگي و تاريخي اين استان محسوب مي‌شوند. از جمله:

مدرسه امام خميني (ره):

مدرسه علميه امام خميني (مدرسه شاهزاده) در ضلع جنوب شرقي مسجد جامع كبير يزد و جنب چهار سوق و بازار شاهي قرار دارد.

اين مدرسه و حسينيه همجوار آن، از بناهاي شاهزاده 'محمد ولي ميرزا' است و ساخت آن در سال 1240 هـ. ق به اتمام رسيد. مدرسه امام داراي سه حياط: حياط همكف، حياط تحتاني (باغچه سرا) و حياط كوچك ضلع شمال غربي- مدرسه بانوان- است.

نماي كليه قسمت هاي مدرسه آجري و تنها حياط كوچك ضلع شمال غربي، نمايي با اندود كاهگل دارد. سقف مدخل‌هاي چهارگوشه بنا با آجر كاربندي شده است و هشتي ورودي در ضلع جنوبي بنا است. ساختمان مسجد و مدرسه نيز در همين ضلع قرار دارند و دو راهروي ورودي كه به هشتي متصل است، در طرفين مسجد ديده مي شود.

اين بنا در طول زمان كاربردهاي مختلف از جمله مدرسه علوم ديني، بيمارستان و نوانخانه داشته است و هم اكنون به عنوان مدرسه علميه از آن استفاده مي شود.

شايان ذكر است: اين مدرسه به شماره 2185 مورخ 27/10/77 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.

مدرسه ايرانشهر:

اين مدرسه در برزن گودال مصلي شهر يزد قرار دارد و ساختمان سازي اين مدرسه در سال 1315 هجري شمسي آغاز و در سال 1317 شمسي پايان يافت.

طرح اين دبيرستان از 'آندره گدار' معمار فرانسوي است. اين مدرسه، اولين مدرسه دولتي در شهر يزد است و علاوه بر آن به عنوان مركز تجمع فرهنگي نيز محسوب مي شود.

قوس هاي تخم مرغي- مشخصه معماري عصر ساساني و قوس هاي خيزدار مربوط به عصر صفوي در اين بنا استفاده شده است.

شايان ذكر است: اين مدرسه به شماره 2048 مورخ 4/4/77 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.

مدرسه رستمي مريم آباد:

مدرسه رستمي مريم آباد در مركز محله 'مريم آباد' شهر يزد قرار دارد. طبق نظر انجمن زرتشتيان 'مريم آباد' و 'رحمت آباد'، باني اين مدرسه 'تهمينه رستم' است و بناي آن در سال 1315 هجري شمسي ساخته شد.

اين مدرسه داراي يك تالار اصلي مركزي با پوشش ضربي ساده است و كلاس هاي مدرسه در طرفين اين تالار به قرينه قرار گرفته اند. در ضلع جنوب شرقي، ورودي اصلي مدرسه، ورودي تالار و نيز يك ايوان كوچك با پوشش ضربي كه در طرفين آن دو اتاق كوچك به قرينه ساخته شده، قرار دارد.

دو ستون آجري، پيشاني ايوان را به سه دهانه مساوي تقسيم مي كند و دو حياط يكي كم وسعت در ضلع جنوبي و ديگري نسبتاً وسيع در ضلع شمالي قرار دارد.

نماي جنوبي مدرسه آجري است و كتيبه پيشاني نما كه احتمالاً سال تاسيس بنا و غيره را در خود جاي داده بود، اكنون وجود ندارد. دو قاب آجري قرينه در طرفين نماي جنوبي به چشم مي خورد كه داخل آن با آجر تخت گل و بوته دار، نماسازي شده است.

شايان ذكر است: اين مدرسه به شماره 3811 مورخ 18/2/80 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.

مدرسه شاه كماليه:

اين مدرسه در محله 'شاه كماليه' شهر يزد قرار دارد و اين بنا در گذشته مدرسه بزرگ و آب انباري بود كه گنبد و بقعه كنوني در ميان آن قرار داشت. متاسفانه به مرور زمان قسمت هايي از اين مدرسه به صورت خانه هاي مسكوني در آمده است.

اين بنا در سال 720 هـ. ق توسط 'كمال الدين ابوالمعالي' پسر 'برهان الدين لطف الله' وزير 'محمد مظفر' ساخته شد.

گنبد آن از داخل با نقوش مختلف تزيين و رنگ آميزي شده بود و بخشي از رنگ هاي لاجوردي و طلايي اين گنبد، هنوز باقي مانده است.

اين مسجد داراي درگاهي با ايوان بلند و دو مناره در طرفين آن بود و تنها چهار صفه زير گنبد كه مدفن باني و فرزندان اوست، بر جاي مانده است. در داخل محوطه، روبه روي بقعه، پايابي است كه دو نهر آب در آن جاري است و در حال حاضر از آب آن استفاده مي شود و در مجاورت اين بنا حمامي داير بود كه هنوز باقي است.

شايان ذكر است: اين مدرسه به شماره 772 مورخ 23/12/46 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.

دبستان خسروي:

دبستان خسروي مجاور بلوار بسيج شهر يزد واقع شده است و بر اساس سنگ مرمر منقوش به نشان فروهر و منصوب بر ديوار دفتر دبستان، باني آن 'خسرو شاه جهان' و تاريخ گشايش آن فروردين ماه 1285 هجري شمسي و از بناهاي دوره قاجار است.

اين ساختمان داراي نماي آجري و پوشش ضربي ساده است و در حياط مركزي آن، در سه جهت شمال، جنوب و شرق، ساختمان كلاس ها و امور اداري مدرسه ديده مي شود.

بخش اعظم ساختمان مدرسه در ضلع شمالي است و ايواني مسقف بر ستون هايي با سطح مقطع مربع و قوس هاي هلالي با خيز كم، در سرتاسر آن مشهود است.

سنگ تاريخ بنا در يكي از اتاق هاي همين بدنه در ضلع شمالي غربي نصب شده است و كتيبه سنگي باريكي با متن زير در ايوان مدرسه ديده مي شود:

در بدنه جنوبي و ضلع شرقي فضايي تالار مانند قرار دارد و ورودي مشرف به حياط تالار با دو ستون به سه دهانه تقسيم شده است و در زير قسمت اعظم اين ساختمان، زيرزمين است.

شايان ذكر است: اين مدرسه به شماره 3807 مورخ 12/6/80 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.

دبيرستان كيخسروي:

اين بنا در خيابان شهيد چمران شهر يزد قرار دارد و باني آن 'كيخسرو مهربان رستم'، بين سال هاي 1300 تا 1306 هجري شمسي اين دبيرستان را بنياد نهاد و اين بنا مربوط به اواخر دوره قاجار و اوايل دوره پهلوي است.

نماي اين ساختمان از آجر است و از سطح زمين حدود دو متر ارتفاع دارد و بيست پله سنگي تيشه اي، حياط مدرسه را به هشتي ورودي و از آن جا به تالار مدرسه ارتباط مي دهد.

 ورودي اصلي تالار داراي سردري نسبتاً بلند است كه با آجر نماسازي شده و يك كتيبه كاشي با نشان 'فروهر' را در خود جاي داده است و در اطراف اين نشان بيت زير ديده مي شود:

در نماي آجري بيروني بنا، در اطراف برخي از پنجره ها، نوار باريكي از كاشي هفت رنگ با طرح مارپيچ ديده مي شود و در ضلع شرقي و غربي ساختمان، دو حياط نسبتاً وسيع وجود دارد.

شايان ذكر است: اين مدرسه به شماره 3613 مورخ 25/12/79 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا