مرنج و مرنجان!

دکتر مرتضی آقا تهرانی

راه کاری برای تقویت اراده

در ميان برنامه‌هاي بزرگان راه کاری عینی و مشخصی را برای تقویت اراده و صبر و تحمل مي‌توان يافت و آن این است که كساني كه براي خويش، بيش از حدّ ارزش قائل نمي‌شوند تحمّل بهتري خواهند داشت. البته اين راه‌كار به معناي ناديده انگاشتن شخصيت انساني نيست بلكه بيشتر در امور اعتباري كاربرد دارد. به دیگر سخن افراد در برخورد با ديگران، هر رفتار و سخن آنان را به معناي توهين به مقام و منزلت خود نمي‌پندارند. انسان بيش از همه خود را بندۀ خدا مي‌داند و بي‌توجهي ديگران به يك بنده، چندان دور از ذهن نيست امّا كسي كه براي خود مقام و منزلتي قائل است در برابر كساني كه به منِ او احترام نمي‌گذارند، موضع‌گيري مي‌كند و تحمّل خود را از كف مي‌دهد.

حجت‌الاسلام و المسلمين راشد يزدي براي تشرّف حج به حضور مقام معظّم رهبري (دامتبرکاته) رسيدند و از ايشان ره‌توشه‌اي خواستند. آقا فرمودند: نقل شده است كه بزرگي،‌ بزرگي را نصيحت فرمود و گفت: مرنج و مرنجان. آقاي راشد مي‌پرسد: آقا، مرنجان در اختيار من است ولي نرنجيدن از ديگران در اختيار من نيست چگونه از كار ديگران آزرده خاطر نشوم؟ آقا فرمود: همان بزرگ چنين اشكالي را مطرح كرد و پاسخ شنيد كه اگر خود را كسي نداني، رنجيده خاطر هم نمي‌شوي.

جناب بسطامي از عارفان معاصر با امام هشتم (علیه السلام) از خانه به مسجد مي‌رفت. در بين راه خانمي از پشت‌بام، خاكستر منقل را به كوچه ريخت،‌ غافل از اين‌كه بايزيد بسطامي درحال عبور بوده است. فردي كه همراه جناب بسطامي بود، مشاهده كردکه بايزيد مي‌خندد. گفت: او خاكستر بر سر شما ريخته است و شما مي‌خندي؟ جناب بسطامي فرمود: اين سر و صورتي كه من مي‌شناسم، سزاوار آتش است، به خاكستري اكتفا كرده‌اند، شاكرم خدا را.1

آري، كسي كه با خدا معامله مي‌كند، رضايت خداوند را بر رضايت مردم ترجيح مي‌دهد و در هر حادثه‌اي رضايت خداوند را مي‌جويد و از كرده نادانان، ناراحت نمي‌شود.

---------------------

1. راشد یزدی، عربستان سعودی: مدینه منوره، 1380، بنده خود این داستان را ایشان شنیدم.