سال ۱۳۹۶ با رونمایی از سند چشم‌انداز شهر هوشمند؛ شاهد شروع بکار "انجمن شهر هوشمند" در استان یزد بودیم.
استان یزد، شهر یزد و شهری که حالا دیگر جهانی شده است. اما جهانی شدن به تنهایی کافی نیست و همگان باید تلاش کنند تا از مسیر جهانی شدن به قله رفیعِ جهانی بودن برسیم. به عبارتی چنانچه ظرفیت‌های مختلف شهری بر مبنای جهانی اقدام و عمل لازم را از خود بروز ندهند؛ جهانی شدن این شهر میتواند در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته و یا بهتر سخن اینکه؛ پایداری اولین شهر خشت خام زنده دنیا در معرض خطر قرار گیرد. پس حالا بهتر میتوان گفت: جهانی بودن یعنی ایفای نقش در حد و اندازه جهانی به گستردگی امروز و البته فردا. در همین راستا باید این نکته را نیز در نظر داشت که؛ نمیتوان با نادیده گرفتن ابزارها و وسائل متناسب روزِ دنیا جهانی بود. با در نظر گرفتن این مهم که یکی از این ابزارهای بسیار ارزشمند و کاربردی که بستر فراهم آوردن دهکده‌ی جهانیِ موردِ نظر مک‌لوهان را نیز فراهم آورده است؛ اینترنت و فضای وب است.
امروزه و توام روبرو شدن با شهرهای هوشمند و قد علم کردنِ این شهرها نظیر نیویورو، لندن، پاریس، تکیو و سئول شاهد گسترش شهرهای هوشمند در سطح جهان هستیم. اما یکی از مقدمات ایجاد شهر هوشمند؛ رسیدن به پایداری شهری است.
شاید که در وهله‌ی اول در ذهن مخاطب این سوال نقش ببندد که پایداری شهری و اینترنت چه ارتباطی با هم دارند؟
اما برای این پاسخ بهتر است به این مطلب بپردازیم که چه شهری پایدار است؟
از مبنای علمی اینگونه بر می‌آید که؛ شهر پایدار شهری است که حافظ و ارتقاء دهنده اهالی چه در بلند مدت و چه در دوره متوسط باشد و نیز بالاترین کیفیت زندگی از آن به دست آید. پایداری نیز ایجاب میکند که تصمیم‌گیری یکپارچه در نتایج اکولوژی، اقتصادی و اجتماعی خوب به اجرا در آید. پایداری محیطی به معنای حفظ سرمایه‌های طبیعی است که ایجاب میکند ما انسان‌ها در مصرف مواد تجزیه شونده و نیز مصرف آب و منابع انرژی حد و اندازه را رعایت کرده و بیشتر از آنچه که سیستم‌های طبیعی میتوانند فراهم کنند مصرف نکنیم. به علاوه باید به یاد داشته باشیم که نسبت مصرف ما از منابع یکبار مصرف بیشتر از منابعی نباشد که منابع پایدار تجدید شونده نتواند آنرا جبران کند و نیز پایداری محیطی میتواند با این مفهوم که؛ رعایت نسبت تولید آلاینده‌های پراکنده در جو و رها شده در دامن طبیعت بیشتر از ظرفیت جذب شدن آن آلاینده‌ها در هوا، آب و خاک بیش از توان تصفیه آن مطرح شود.
با طور حتم میتوان ادعا کرد موارد اینچنینی که همگی و به نوعی در خود نگاهی به آینده دارند را به سمت و سوی شهر پایدار معطوف داشت؟
اما به راستی کی و چگونه؟
جواب این سوال را میتوان در دل شهر هوشمند یافت. چه اینکه در شهر هوشمند و با برخورداری از ابراز و لوازم الکترونیکی و فضای تحت وب میتوان بسیاری از مواردی که در نظم طبیعت خلل ایجاد میکند را شناخت، اطلاعات بسیاری را در جهت ارائه تحلیل، راهکار و تدوین برنامه‌های به روز در اختیار ارگان مدیریت شهری و نیز سایر ارگان‌ها و نهادهای تصمیم‌گیر و تصمیم ساز دولتی و مردمی قرار میدهد.
شهر هوشمند با پرداختن به مسائلی چون حکمرانی هوشمند، شهروند هوشمند، محیط زندگی، محل زندگی هوشمند، افتصاد هوشمند، حمل و نقل هوشمند و انرژی هوشمند؛ میکوشد تا شهری را در مقیاس جهانی و برای همه ایجاد کند. شهری که نگاه آن به انسان و شهروند نه یک نگاه صرفا ابزاری بلکه نگاهی از جنس فرهنگ است و به عبارتی میتوان گفت: شهر هوشمند؛ شهر انسان محور است. شهر هوشمند نگاه انسانی_ محیطی دارد و میتواند خلاء‌های بسیاری را در زمینه‌های حمل و نقل عمومی، امنیت، محیط زیست و غیره را که امروزه و جامعه‌ی ما درگیر آن را به‌طوریکه منافع عموم را نیز تامین کند؛ پر کند.
به اعتقاد نگارنده و با در نظر گرفتن فرهنگ و تمدن شهروندان استان یزد؛ این شهر تاریخی و جهانی فی‌نفسه بسیاری از پارامترهای لازم در جهت هوشمند شدنِ شهر را دارا میباشد. چه اینکه مردم شهر قنات، قنوت و قناعت طی سالیان سال زندگی در کویر به این مهم دست‌یافته‌اند که: امروز را برای فردای خود هزینه کنند و با قناعت و مناعت طبع در بسیاری از مراحل پیشرفته‌اند. چه اینکه مردمان سخت کوش و تلاشگر پهنه‌ی جغرافیای استان یزد بسیاری از مرزهای جغرافیایی را در نوردیده‌اند به طوریکه در همین شرائط سخت اقتصادی به کشور اعمال کننده تحریم‌های ظالمانه صادرات دارند و زیلوی میبد را تا آن سوی دریای سیاه و قاره شبز صادر کرده‌اند.
با در نظر گرفتن چالش اقتصادیِ پیشِ روی کشور طی پنج سال آینده میتوان ادعا کرد در شهر هوشمند تمام پارامترهای اقتصادی در روندی رو به رشد قرار گرفته و بستر فعالیت‌های اقتصادی در زمینه‌های مختلف و در بستر وب ۳ (نسل اینترنت و ابزار هوشمند اینترنتی) را فراهم خواهد آورد.

البته دست‌یابی به این محقق نمیشود مگر آنکه تمام فعالین و ارگان‌ها و دستگاه‌ های ذی ربط در بخش مدیریت شهری و سیاسگذاری‌های کلان شهری در مسیر ملزومات شهر هوشمند قرار گرفته و گام‌های عملی در این مسیر بردارند‌.

بی‌شک و با وجود استاندار خوب و بومی استان یزد و با توجه به مطرح شدن حکمرانی خوب از سوی ایشان و نیز با عنایت به اینکه در حکمرانی خوب برجستگی نقش مردم و شفافیت از برجستگی ملموس است؛ میتوان امیدوار بود به اینکه پیاده‌سازی سیاست‌ها و اجرای برنامه‌های مدون و پیش‌بینی شده برای رسیدن به شهر هوشمند در مسیری سهل و آسان قرار گیرد.
در این میان نقش و تاثیر شوراهای شهر نیز قابل اغماض نبوده و نیست. بیدون شک رسیدن به پایداری شهر و شهر هوشمند بدون تصویب و اجرای قوانین هم‌سو پیاده سازی و اجرای برنامه‌های علمی تدوین شده و مورد نیاز رسیدن به شهر هوشمند مقدور نیست.
در پایان نکته قابل ذکر اینکه:
دیگران کاشتند و ما خوردیم، ما بکاریم و دیگران بخورند. به اعتقاد نگارنده اگر بخواهیم جامه عمل بر قامت این جمله بپوشانیم. باید در نظر بگیریم که بهترین مسیر برای رسیدن به این هدف توانمند سازی شهری در هوشمند شدن است. چنانچه برنامه‌ها و طرح‌های شهری مصوب در شواری شهر یزد در زمینه‌های مختلف فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و غیره را همسو و با در نظر گرفتن تاکیدات سند چشم‌انداز شهر هوشمند پی‌ریزی شود نه تنها آینده خوبی را برای آیندگان خود رقم خواهیم زد بلکه؛ با فراهم آوردن پایداری شهری بستر رشد و شکوفائی دیگر جنبه‌های زندگی را فراهم آورده‌ایم.
امید است با همکاری و همراهی تمام نهادها و ارگان‌های مربوط هر چه زودتر شاهد درخشش یزدِ جهانی در قامت شهر هوشمند جهانی باشیم.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا