خبرنگاری از کتابت روی پوست تا دنیای پيچيده مجازی*

روز خبرنگار که می شود، به صورت نمادين هم كه شده توجهات بیشتري به خبرنگار و حرفه خبرنگاری می شود.

گرچه پیشینه خبرنگاری مربوط می شود به عصر تمدن و به زمانی که خط اختراع شد ولی قبل از آن هم می توان به جارچی هایی اشاره کرد که خبر یا کارها را در کوچه ها و محلات به اطلاع مردم می رساندند (البته می توان گفت که جارچی ها بيشتر خبر رسان بودند نه خبرنگار). با مرور این پیشینه، پی می بریم که حرفه خبرنگاری نیز مانند مشاغل ديگر در طول زمان دچار تغيير و تحول شده و پس از انتشار اولین مجله خبری در عصر ژولیوس سزار در سال 60 قبل از میلاد تا كنون که مجلات الکترونیکی پیش روی خوانندگان قرار گرفته اند، دست خوش تغییر و تحولات شگرفی شده و فراز و نشیب های زیادی را طی کرده است.

در قديم، خبررسانان و خبرنگاران، وابسته به دربار و نهادهای حکومتی بوده اند ولی در دوران خبرنگاری جدید که از سال 1605 میلادی شروع می شود به تدریج خبرنگاران مستقل نیز پا به عرصه خبرنگاری گذاشته تا جایی که خبرنگاری به یک دوره و رشته تخصصی و حرفه ای در دانشگاه ها تبدیل شده و امروزه نیز به عنوان یکی از مشاغل سخت، افراد مستقل، کنجکاو و کنش گر را مجذوب خود نموده و به دنياي خود مي كشاند.

از دو قرن پيش تا كنون به طور فزاينده اي بر نقش خبرنگاران در تحولات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی دنیا افزوده شده تا جايي كه خبرنگاران علاوه بر خبر رسانی و انتقال اخبار، مي توانند با تجزیه و تحلیل رویدادها، بر مخاطبین خود اثر گذاشته و به جهت دهی در جامعه دست زنند.

آن چیزی که امروز از یک سو خبرنگاری را تسهیل نموده و از سوی دیگر صحت و سقم اخبار و صداقت خبرنگاران را به چالش می کشد، فضای مجازی است. زیرا چند سالی است که خبر از رسانه پیشی گرفته و فرصت اعتبارسنجی و راست آزمایی خبر را در ثانیه ها، دقیقه ها و ساعت هاي اولیه پخش خبر از خبرنگاران گرفته است و در اين جاست كه خبرنگاران بايد بنا به اخلاق حرفه اي خود از رقابت در انتشار اخباري كه درستي يا نادرستي آن مشخص نيست پرهيز نموده و ابتدا به دنبال راست آزمايي آن بروند.

آسيب ديگري كه فضاي مجازي وارد دنياي رسانه و خبرنگاري نموده، پديده نامطلوب اخبار تكراري است به نحوي كه توليد محتوي كم شده و در عوض، كپي و انتشار اخبار تكراري زياد شده است.

به هر حال، اميدواريم اين آسيب ها نيز در كنار آسيب ها و مشكلات ديگر كه ذكر آنها در اين مجال نمي گنجد، با راهبرد و همت متخصصين رسانه رفع گردد و شاهد فراهم شدن بستري امن، شفاف و جذاب براي خبرنگاران در پهنه گيتي، بخصوص كشورمان باشيم.

—————————————

*محمد زاده رحماني، فرماندار شهرستان خاتم