گزارش و گزارش تصویری:حضورعالیشوندی  مدیرکل ارشاد استان یزد در کارگاه دارایی بافی ملک ثابت سلطان  نساجی یزدوایران (2)

سلطان نساجی چرا؟

دارائی چیست؟

براي شروع بهتر است  كه اصل دارائي را معرفي نمائيم تا  حداقل شما فردائیان عزیز هم بدانید  در مورد چه چيز و با چه كسي گفت و گو مي نمائيم.

دارايي: بافته اي از ابريشم و رنگ است كه راز ها و گفته هاي، ناگفته بسيار دارد .دارائي بافته هاي زيبا و ويژه يزد است.براي تهيه آن نخهاي تار را قبل از بافت به روشهاي خاصي رنگ مي کنند،به طوري که پس از بافت نقش هاي متنوعي در آن پياده مي شود.ماده خام دارائي قبلا ابريشم خالص بود و اکنون ابريشم مصنوعي است و نخ معمولي است .

دارايي يا (ايکات) روشي ديرينه در بافت پارچه هاي منقش با رنگرزي کردن نخ ها بر اساس طرح ها پيش از بافتن آنهاست تا به تدريج که کار بافتن پيش مي رود، نقش نيز نمودار مي گردد. واژه " ايکات " از واژه مالايايي منجيکات مي آيد که به معناي بستن يا گره زدن يا پيچاندن است و منظور از آن شيوه بستن تاروپود از روي الگوئي است که از پيش آماده شده است. در زبان فارسي به فرآورده اين شيوه دارائي مي گويند.

و استاد غضنفر ملك ثابت بازمانده نسل دارائي بافان يزدکه الان عنوان پیر نساجی یزد را نیز یدک می کشد  علت نام نهادن دارائي به اين نوع بافت پارچه را براي ما و مدیر کل ارشاد و کانون مساجد استان یزد اینگونه شرح داد : دارئي(مال قیمتی ) ، تزئينات و زينت اتاقها دارائي بوده و هر دختري راكه عروس مي كردند قواره هايي از اين پارچه را كه 16 نوع بوده است به همراه ترمه ، هنگام  دادن  جهيزيه عروس به او هديه مي دادند

وی افزود : اين دارائي الان خلاصه شده  به يك كار روميزي و يكي رو رختخوابي و انواع شال های روسری زنانه ،ولي 16 نوع دارائي وجود داشته لنگ و چاديشب رختخواب پيچ وبقچه و سه رقم شمد و سه رقم روميزي و اينها را من تماما بلد بوده و الان انجام مي دهم و كار بافته شده را موجود دارم

دارائي بافي تلفيقي از فن رنگرزي و بافت پارچه

استاد غضنفر ملك ثابت دارائي بافي را تلفيقي از فن رنگرزي و بافت پارچه مي داند و توضيح مي دهد كه معمولا براي ايجاد نقش بروي پارچه دو روش وجود دارد يا هنگام بافت نقش را در پارچه ايجاد مي كنند و يا از طريق چاپ آن را بروي پارچه مي آورند. دارائي بافي روشي متفاوت از اين دو روش است. در دارائي بافي نقش را بروي تار يا پود يا هر دو؛ به وسيله ي رنگرزي منتقل مي كنند، سپس آن را مي بافند. كاري بس دشوار است اما پارچه اي بسيار استثنايي به ارمغان مي آورد.

پیر نساجی یزد  يك راز استفاده از رنگها در دارائي را به نقل از پيشنيان خود اينگونه بيان مي كند :80سال پيش تر حشره كش نبوده شيشه هاي در اتاق هايشان را سبز و زرد و قرمز مي كردند زينت اتاقشان را نيز دارائي همينطور پرده ورو رختخوابي و.رو ميزي حالا چه حكمتي است كه پشه از سبز و زرد و قرمز خوشش نمي آيد و داخل اتاق نمي آمده است و حالا جايگزين اينها حشره كش شده است، آن روزها 80 تا صد سال قبل حشره كش نبود و پدران ما با داشته هاي خود به فكر استفاده بهتر از زندگي بودند كه استفاده از رنگها خود راز ورمزي داشت.

استفاده از رنگ های گیاهی و طبیعی

نقوش دارائی منحصر به فرد و بدون مشابه:دارائي مثل گوهري كمياب

پيرمرد دارائي باف يزدي با نگاهي به دوردست اضافه نمود : نقش هايي بي شمار از ساده ترين نقش هاي راه راه و لوزي تا پيچيده ترين سبک كه طاووس و خوشه انگور و درخت سرو ونقش هاي بسيار زيباي ديگر از سینه به سینه ونسلي به نسل ديگر انتقال يافته است.

استاد ملک ثابت افزود:هيچ گاه دو نمونه دارائي همسان نمي توان يافت بلکه هر بافت، نرمي و مواجي ويژه اي دارد که آن را از انواع ديگر بافت ها ممتاز مي کند و هر دارائي مثل گوهري كمياب است كه هرگز نمونه اي مثل خود را نخواهد داشت و شايد مشابه و نزديك به آن طرح را بتوانيد بيابيد و دارائي تنها چيزي است كه در اين عالم جفت خود را نخواهد داشت وهر استادي به هنگام رنگ نمودن نخ ها بر اساس نوع تفكر خود تغييرات كوچكي خواهد داد و شايد اين تنوع طرح ها ست كه دارائي را دارائي كرده است .

انواع دارائی

استاد غضنفر ملك ثابت در مورد انواع دارائي اينگونه توضيح داد : انواع دارائي:

1- تاري 2 پودي 3- تاري و پودي عنوان نمود.

روش تولید پارچه  دارائي

آماده سازی نخ ها

استاد غضنفر ملک ثابت "روش تولید پارچه  دارائي را اينگونه شرح داد :روش تهيه دارائي در انواع مختلف آن به يك صورت است. فقط بر اساس نوع دارائي طرح بروي همان الياف پياده مي شود.

وی افزود:در تهيه اين بافت ابتدا اليافي كه قرار است بر روي آن نقشي منتقل شود را مرتب مي كنند سپس به دسته هاي سي تا چهل تايي تقسيم مي كنند و از داخل دو عدد چوب كه داراي سوراخ هاي متعدد است عبور مي دهند، به طوري كه يكي از چوب ها در ابتداي الياف وديگري در انتهاي الياف قرار مي گيرند.واين عمل بخاطر اين است كه الياف مرتب شوند و بتوان به راحتي طرح را بر روي آن انتقال داد.

بستن قبل از رنگ آمیزی

پیر نساجی یزد گفت: آن گاه طرح را بروي الياف انتقال مي دهند. به عنوان مثال اگر طرح ما داراي رنگ هاي سبز، زرد و قرمز باشد، در هر دسته از الياف قسمت هايي از آن بايد رنگ زرد، قسمتي قرمز،سبز يا سفيد باقي بماند. براي تفكيك حدود اين قسمت ها ما بين آن را به وسيله ي نخ هاي موم اندود شده و يا لاستيك هاي تيوپ دوچرخه كه قابل انعطاف است گره مي زنيم. اين گره ها نه به طور كامل بلكه تا حدودي مانع عبور رنگ به قسمتهاي ديگر مي شود.

رنگ رزی یا آمیزی

بعد از اين مرحله دسته هاي الياف را از چوب ها جدا مي كنند و در قسمت هايي كه رنگ روشن تر است، هر دسته را در قسمت رنگرزي رنگ مي كنيم، ابتدا زرد سپس قرمز و بالاخره سبز. وقتي تمام دسته ها را رنگرزي كرديم آنها را با آب مي شوئيم .

قبل از بافت

ملک ثابت در ادامه تشریح نحوه تولید بافت دارائی گفت: آن گاه گره ها را باز مي كنيم. در قسمت هايي كه گره خورده به مقدار خيلي كم ، رنگ ها با هم مخلوط مي شوند كه اين باعث مي شود جلوه اي زيبا به دارائي بدهد.

وی افزود :بعد از اين مرحله چله كشي مي كنيم و نخها را به روي دستگاه بافت آن نصب مي كنيم .

بافت پارچه با دستگاه های سنتی دستی

پیر نساجی یزد گفت"در هنگام بافت مقداري از اين بافت كش مي آيد و باعث مي شود كه ما در دارائي طرح هايي با خطوط كاملا مشخص نداشته باشيم و گويا طرح مقداري جابجا شده است كه اين گونه طرح و بافته ها خاص دارائي است و زيبايي بي نظيري به پارچه ي دارائي مي دهد. معمولا طرح هايي كه در دارائي استفاده مي شود ساده، هندسي و بزرگ هستند.

موارد مورد استفاده دارائی:

وی افزود :از دارائي در زمان هاي قديم به عنوان لباس استفاده مي كردند كه مختص قشر ثروتمند بوده است البته در ايران براي لباس استفاده نمي شده است و بيشتر به عنوان روميزي ، پرده وبقچه كاربرد داشته و امروزه هم بعنوان بافته هاي تزئيني استفاده مي شود.

ادامه دارد

گزارش تصویری (2)

عکس:علی آبادی خبرنگاریزدفردا

توضیح :به دلیل سرعت پایین اینترنت سایز عکس ها کوچک انتخاب شد و برای دیدن سایز بزرگ هر عکس می توانید روی آن کلیک کنید

پیر هنر بافندگی ایران زمین


استاد در کنار یکی از کارهای دارایی

مدیر کل ارشاد استان به همراه هادی ورشوئی دبیر جشنواره صنایع دستی با مضامین قرآنی

نمونه هایی از دارایی های رنگ رزی (آمیزی )شده کارگاه دارائی بافی غضنفر ملک ثابت یزد

نمونه هایی از دارایی های رنگ رزی (آمیزی )شده کارگاه دارائی بافی غضنفر ملک ثابت یزد

نمونه هایی از دارایی های رنگ رزی (آمیزی )شده کارگاه دارائی بافی غضنفر ملک ثابت یزد

نمونه ای از دارائی رنگ آمیزی شده از ابریشم

نمونه هایی دیگر ازکار های دارائی  بعد از رنگ آمیزی

پیر نساجی یزد در حال کار انسان را به یاد پدربزرگ های قدیم یزد می اندازد


این هم صحنه های از فعالیت پیر نساجی یزد در تالار خانه قدیمی خود در محله فهادان یزد


این هم چرخ ریسندگی قدیمی که در حال حاظر عتیقه است برای تماشا در گوشه ای از کارگاه

این هم دستگاه دارائی بافی که با همان سبک و سیاق هزار ساله در حال کار است نه برق می خواهد ونه سوخت !!!!



این هم تصویری از چهار سال قبل که استاد چهار لوز دارائی می بافت اگر کلیک کنید زیباییش دو چندان خواهد شد


ادامه دارد

ادامه را از طریق اخبار مرتبط پی گیری نمایید
یزدفردا

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا