به گزارش خبرنگار یزد فردا به نقل از جامعه المصطفی ، «آيت الله اعرافی»، رئیس جامعه المصطفی، ضمن تشكر از برگزاركنندگان اين همايش اظهار داشت: «بحث رابطه ميان شرق و غرب را می­توان در دو دوره زماني  قبل از اسلام و پس از آن، از جهات گوناگون فكري، فرهنگي و... مورد بررسي قرارداد».

رئيس جامعه المصطفي درباره روابط شرق و غرب پس از اسلام ابراز داشت: «روابط جهان اسلام و غرب، سه دوره مختلف را تجربه نموده است که کل تمدن بشری تحت تأثیر این روابط مي­باشد و هم­اكنون جهان، دو مرحله اول را پشت سر گذاشته و در آغاز مرحله جديدي قرار داد».

آيت الله اعرافي، اولين مرحله رابطه ميان اسلام و غرب را دوره پس از بعثت پیامبر(ص) خواند که در جهان شاهد پایه­ریزی يك تمدن جديد بشری بوده­است و ادامه داد: «اين تمدن جديد، باسرعت، تمامی تمدن­هاي بشری را در عرصه های فکری، فرهنگی، اجتماعی و... دگرگون كرد و با وجود فراز و فرودهايي كه داشته است، مي­توان آن را دوره سيطره، حاكميت و برتري جهان اسلام بر غرب دانست».

وي افزود: «این دوره که تا رنسانس نيز ادامه داشت، جهان اسلام در جایگاه برتر و اوج شکوفایی خود قرار داشت و غرب نيز به نوعي در موضع انفعال بود».

رئيس جامعه المصطفي در تشريح مرحله دوم رابطه ميان جهان اسلام و غرب، خاطرنشان كرد: «پس از رنسانس، جهان وارد مرحله جديدي شد كه باعث معکوس شدن معادلات گرديد. همراه با رنسانس، شاهد عصر جدید هستیم که جهان غرب، با بهره­گيري از تمدن اسلامي، متحول شده و با تكيه بر متفکراني که در اين دوره ظهور پيدا كردند، صحنه را به سود خويش تغییر داد».

وي با تاكيد بر اين نكته كه کل استشراق را باید در همين مرحله بررسی نمود، تصريح كرد: «همزمان با انقلاب اسلامي و شكل­گيري بيداري اسلامي و همچنين، تحولاتی که در جهان اسلام پديدار گشته است، در آستانه مرحله جديدي قرار گرفته­ايم كه اگر با مديريت درست با آن مواجه شويم مي­توانيم بار ديگر به دوران برتري جهان اسلام بر غرب بازگرديم و در غیر این صورت، دوره انفعال در برابر غرب همچنان ادامه مي­یابد».

آيت الله اعرافي در بخش بعدي سخنان خود استشراق و ویژگی های آن را مورد توجه قرار داد و گفت: «در استشراق شناسی، توجه به چند شاخص اهميت دارد كه از آن جمله، توجه به معنای جدید استشراق مي­باشد که پس از رنسانس شکل گرفت و تولیدات انبوهی مانند ده­ها مجله تخصصي، هزاران کتاب و ده هاهزار مقاله را شامل مي­شود و نمي­توان از كنار آن به سادگي عبور كرد».

 وي، در تبيين نخستین ویژگی­اي که باید در بررسی استشراق مدنظر قرار دهيم، اظهار داشت: «بايد توجه كنيم كه استشراق در بستر رنسانس شكل گرفت و سپس، بر اساس گفتمان سلطه­طلبانه غرب، به سوی استکبار پیش رفت. هر چند شايد انگیزه برخي از آنان سالم بوده باشد، اما در مجموع، نگاه خوشبینانه به آنان درست نیست».

رئيس جامعه المصطفي، وجود انگيزه تبشيري به شكل مستقيم و يا غير مستقيم در جريان استشراق را دومين نكته مهم در اين بحث عنوان نمود و افزود: «استشراق جریانی چند سویه و فرارشته است که شاخه­هاي زيادي را در برمي­گيرد».

وي، استشراق را حلقه واسطه ميان تمام تولیدات غربی و پیشرفت هاي آنان در عرصه منابع، متون و معارف علوم دیني، انسانی، اجتماعی و...  خواند و يادآور شد: «مشتشرقان در عین حالي كه که متأثر از دستگاه معرفتی غرب بودند، در جهان اسلام و به وي‍‍ژه در جریانات روشن فکری آن، نقش قابل توجهي داشتند».

آيت الله اعرافي با تاكيد بر لزوم نگاه به استشراق با تفکر فرارشته ای و پیوسته، گفت: «استشراق به صورت فرارشته­اي، جریان متكامل و پیوسته­ای را در غرب به وجود آورده است و از نظر فنی نیز، ساختاري سامان یافته دارد، ولي ما در غرب شناسی، هنوز قدم­های ابتدایی را برمی­داریم».

وي، وجه غالب روش مستشراق را نگاه از بيرون ارزيابي نمود و فاصله زياد از حوزه معرفتي اهل بيت(عليهم السلام) و عدم استفاده از منابع شيعي را بزرگترين ضعف مستشرقان خواند.

رئيس جامعه المصطفي، افزود: «البته باید به استشراق به عنوان پدیده­ای بنگريم که آثار و برکاتی نيز داشته است كه طرح پرسش هایی جدید و گشودن افق­هاي تازه در بحث قرآن پژوهي، از آن دست مي­باشد».

آيت الله اعرافي، با اشاره به كارهاي خوب صورت گرفته در پژوهشگاه بين الملل المصطفي در بحث استشراق و ظرفيت­هاي بالاي المصطفي در اين زمينه، تصريح كرد: «حوزه و جامعه­المصطفي، نبايد اهمیت این رويكرد فرارشته­اي و محصولات آن را دست کم بگیرند. حوزه مدافع اندیشه اسلامی و بازآفرين تمدن اسلامي به شمار مي­آيد و بر ماست تا در اين دوره گذار، با برنامه­اي نظام­مند، از فرصت­ها بهره ببريم».

رئيس جامعه المصطفي، در بخش پاياني سخنان خود، اتخاذ موضع فعال و متمدن با موضوع استشراق، مواجهه عالمانه، منصفانه و با منطق و استدلال با مستشراقان، رصد و پايش جریانهای استشراق شناسی، نقد و ارائه تولیدات بدیع ناظر بر آثار مستشرقان، تهيه زيرساخت­هاي لازم جهت تحقیقات غرب شناسی، تأسیس کرسی های اسلام شناسی در مراكز علمي معتبر دنيا، تربیت انديشمنداني توسط حوزه و جامعه المصطفي براي حضور در كرسي­های اسلام شناسی و جريان­سازي در مراكز علمي غرب، ارتباط با خاوررشناسان و مستشرقان و تغذیه فکری و ایجاد فرصت های مطالعاتی، پرورش نسل جدیدي از خاورشناسان و اسلام شناسان، حضور در همایش­هاي استشراق شناسی، انتشار مجلات در شکل های گوناگون، معرفی اندیشه اهل­بيت(عليهم السلام) به مستشرقان، تأسیس رشته هایي  از قبیل قرآن و مستشرقان، اسلام و مستشرقان و... به  عنوان فرارشته، عمق­بخشيدن به تحقيقات بر اساس نیازها فرارو و تشکیل شورای اسلام و استشراق از سوی حوزه علميه را از راه­هاي لازم براي پيشرفت در اين عرصه برشمرد.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا