همهٔ ما، به این دلیل که زن هستیم، ممکن است به سرطان پستان مبتلا شویم. هیچ زنی نمی‌تواند خود را به‌طور قطع از خطر ابتلا به سرطان پستان مصون بداند. سرطان پستان شایع‌ترین نوع سرطان در زنان است. در امریکا، سالانه حدود ۲۰۰ هزار مورد جدید سرطان پستان گزارش می‌شود. این رقم احتمالاً در مملکت ما به مراتب پایین‌تر است. محققانی در حال بررسی میزان شیوع سرطان پستان در کشور ما هستند. اما خطر همیشگی ابتلا به سرطان پستان برای هر زنی در تمام طول زندگی وجود دارد.شجاع باشیم! حال که دشمن خود را می‌شناسیم، می‌توانیم مجهز به سلاح اطلاعات و زره پیشگیری، پای در این میدان بگذاریم. دقت و هوشیاری نسبت به بروز هر نوع تغییری در پستان و اقدام صحیح و به موقع، می‌تواند نویدبخش زندگی‌ای طولانی باشد.پاسخ‌های دکتر رضوی را به پرسش‌هایی که اغلب زنان در مورد این بیماری مطرح می‌کنند می‌خوانیم: چه افرادی بیشتر به سرطان پستان مبتلا می‌شوند؟ بسیاری از افرادی که سرطان پستان در آنها تشخیص داده می‌شود از خود می‌پرسند: «چرا من؟» حقیقت آن است که پزشکان هنوز پاسخ این پرسش را نمی‌دانند. گرچه عوامل خطرساز شناخته‌شده‌ای احتمال بروز سرطان پستان را افزایش می‌دهند، در اکثریت موارد، سرطان پستان در زنانی ایجاد می‌شود که در معرض هیچ‌یک از این عوامل نبوده‌اند! آیا جنس در احتمال ابتلا به سرطان پستان نقش دارد؟ زن بودن مهم‌ترین عامل خطرساز در ابتلا به سرطان پستان است، به‌طوری که در مقابل هر ۱۰۰ نفر زن، تنها یک مرد به سرطان پستان مبتلا می‌شود. به عبارت دیگر، سرطان پستان در زنان صد برابر شایع‌تر از مردان است. سن عامل خطرسازی در ابتلا به سرطان پستان است؟ شیوع سرطان پستان با افزایش سن بیشتر می‌شود. حدود ۸۰ درصد از کل موارد ابتلا به سرطان پستان در زنانِ بالای ۵۰ سال گزارش می‌شود. به‌طور کلی، سرطان پستان در دو گروه سنی حداکثر شیوع را دارد: حدود ۲۰ درصد موارد در گروه سنی ۴۵ الی ۴۹ سال دیده می‌شود و حدود ۷۵ درصد آن در گروه سنی ۶۵ تا ۷۵ سال رخ می‌دهد. در بقیهٔ گروه‌های سنی شیوع سرطان پستان بسیار کمتر است. علت افزایش شیوع سرطان پستان در این دو گروه سنی شناخته شده نیست؛ اما شاید تغییر در میزان هورمون‌های جنسی زنانه در آن مؤثر باشد. آیا ابتلای یک پستان به سرطان، پستان دیگر را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهد؟ پستان‌ها اعضای زوج هستند. بنابراین هر علتی که سبب ایجاد سرطان در یک پستان شده باشد، می‌تواند منجر به بروز آن در پستان دیگر نیز بشود، بخصوص اگر عامل اولیهٔ وراثت بوده باشد. مطالعات نشان داده است که خطر ایجاد سرطان در پستان مقابل کمتر از یک درصد برای هر سال است و در مجموع از پانزده درصد بیشتر نمی‌شود. برای مثال، در فردی که ده سال پیش سرطان پستان چپ خود را درمان کرده است، حداکثر ده درصد امکان ابتلا به سرطان پستان راست وجود دارد.به‌طور کلی، در هر فردی که سابقهٔ سرطان پستان وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به سرطان پستان مقابل پنج برابر بیشتر از فردی است که سابقهٔ سرطان ندارد. گاه هر دو پستان به‌طور همزمان دچار سرطان می‌شوند و گاه سرطان پستان دوم سال‌ها پس از سرطان پستان اول ایجاد می‌شود. در بعضی موارد، در صورتی که عوامل خطرساز برای فردی متعدد باشد، پستان مقابل را هم برمی‌دارند. در این صورت، خطر ابتلا به سرطان پستان مقابل از بین می‌رود. در صورت نیاز می‌توان، در طی همین عمل و یا مدتی بعد از آن، پستان برداشته‌شده را بازسازی کرد. یکی از بستگان من مبتلا به سرطان پستان شده است، آیا من نیز مبتلا خواهم شد؟ وجود سابقهٔ فامیلی سرطان پستان تأثیر قابل توجهی در افزایش میزان خطر ابتلای سایر اعضای خانواده دارد، اما هر موردی از سرطان پستان در خانواده منجر به افزایش احتمال ابتلا در سایرین نخواهد شد. مثلاً اگر مادربزرگ فردی در سن ۷۵ سالگی دچار سرطان پستان شده باشد، این امر منجر به افزایش خطر ابتلای وی نخواهد شد. زیرا آن فرد به دلیل شیوع سرطان در این سنین به این بیماری مبتلا شده است. به عبارت دیگر، بالا رفتن سن، و نه یک عامل ژنتیکی، در ایجاد سرطان پستان نقش داشته است.اما برخی سوابق خانوادگی می‌توانند حاکی از وجود اختلال ژنی و وراثتی باشند که مستقل از افزایش سن عمل می‌کند و خطر ابتلا به سرطان پستان را به‌طور نسبی در فرد افزایش می‌دهد. این سوابق عبارتند از: ۱. وجود سرطان پستان در مادر، خواهر، یا دختر، به‌ویژه اگر در سنین زیر چهل‌ سالگی بروز کرده باشد؛ ۲. ابتلای دو نفر یا بیشتر از افراد خانواده به سرطان پستان که حداقل در یکی از آنها بیماری در سنین زیر پنجاه سالگی بروز کرده باشد؛ ۳. ابتلای چندین نفر از افراد فامیل به سرطان پستان، سرطان تخمدان یا سرطان رودهٔ بزرگ. در صورت وجود هر یک از موارد فوق، احتمال ژنتیکی بودن سرطان پستان مطرح می‌شود. بنابراین اگر در فردی سابقهٔ قوی فامیلی وجود داشته باشد، باید با پزشک خود مشورت کند و در صورت تمایل فرد و صلاحدید پزشک، آزمایشات ژنتیکی برای وی تجویز شود. سن شروع قاعدگی در ابتلا به سرطان پستان مؤثر است؟ سن شروع قاعدگی در دختران هر جامعه با یکدیگر و با جوامع دیگر متفاوت است. قاعدگی در دختران چینی، ژاپنی و جنوب افریقا در سنین بالاتری آغاز می‌شود، در حالی‌که شروع آن در دختران ساکن در ممالک غربی مانند امریکا و اروپا از سنین پایین‌تری است. سن شروع قاعدگی در واقع مشخص‌کنندهٔ مدت زمان تماس با آثار تحریکی و سرطان‌زای هورمون‌های تخمدانی است. بنابراین، هرچه سن قاعدگی بالاتر باشد، مدت زمان تماس با هورمون‌ها کمتر می‌شود و خطر ابتلا به سرطان پستان کاهش می‌یابد. الگوی قاعدگی پس از شروع آن نیز حایز اهمیت است. به این معنا که هرچه قاعدگی‌های منظم زودتر برقرار شوند، احتمال بروز سرطان پستان بیشتر می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند که به ازای هر سال تأخیر در شروع قاعدگی، خطر ابتلا به سرطان پستان حدود ۱۵ درصد کاهش می‌یابد. در مقابل، احتمال ابتلا به سرطان با هر سال جلوتر افتادن قاعدگی، ۵ تا ۱۰ درصد افزایش خواهد یافت. چرا سن شروع قاعدگی در افراد و جوامع مختلف متفاوت است؟ علت این امر به‌درستی مشخص نیست. دلیل عمدهٔ این اختلاف را شرایط تغذیه‌ای می‌دانند. همچنین در افرادی که از میزان بیشتری گوشت در رژیم غذایی خود استفاده می‌کنند، در مقایسه با افرادی که بیشتر سبزیجات، حبوبات و غلات می‌خورند، سن شروع قاعدگی یک سال پایین‌تر است و بنابراین خطر ابتلا به سرطان پستان در آنان تا حدودی افزایش می‌یابد. از این رو، بهتر است از همان دوران کودکی از رژیم غذایی کم‌چرب شامل غلات و میوه و سبزیجات استفاده شود. آیا سن شروع یائسگی در احتمال ابتلا به سرطان پستان تأثیر دارد؟ هرچه سن یائسگی (توقف خونریزی ماهیانه) پایین‌تر باشد، احتمال ابتلا به سرطان پستان کمتر می‌شود. در سنین قبل از یائسگی، زنان به‌طور متناوب در معرض مقادیر زیاد هورمون‌های جنسی قرار می‌گیرند، در حالی‌که پس از یائسگی، میزان این هورمون‌ها بسیار کم و ثابت می‌شود. نتایج تحقیقات در این زمینه حاکی از آن است که: ۱. احتمال ابتلا به سرطان پستان در زنانی که به‌طور طبیعی قبل از ۴۵ سالگی یائسه می‌شوند، نسبت به زنانی که یائسگی طبیعی آنها پس از ۵۵ سالگی رخ می‌دهد، ۵۰ درصد کمتر است؛ ۲. یائسگی قبل از ۳۵ سالگی احتمال ابتلا به سرطان پستان را ۶۰ تا ۷۵ درصد کاهش می‌دهد؛ ۳. در زنانی که هر دو تخمدان آنها در سنین قبل از یائسگی با جراحی برداشته شده است، خطر ابتلا به سرطان پستان به وضوح کمتر می‌شود؛ ۴. مطالعات نشان داده‌اند که به ازای هر سال تأخیر در سن یائسگی، خطر ابتلا به سرطان پستان چهار درصد افزایش می‌یابد. بچه‌دار نشده‌ام، آیا خطر ابتلا به سرطان پستان در من بیشتر است؟ طبق نتایج تحقیقات، زنانِ بدون فرزند، در مقایسه با گروهی که حاملگی داشته‌اند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پستان هستند. منظور از حاملگی در اینجا یک دورهٔ کامل بارداری (حدود نه ماه) است، سقط در اوایل حاملگی یا دوران بارداری ناقص تأثیر مثبتی در جلوگیری از بروز سرطان پستان ندارد. در گروه سنی زیر ۴۵ سال، خطر ابتلا به سرطان پستان در زنان بدون سابقهٔ حاملگی سه برابر زنان بچه‌دار است. سن مادر در نخستین بارداری تأثیری در احتمال ابتلا به سرطان پستان دارد؟ نخستین‌بار در سال ۱۹۷۰ محققان اعلام کردند زنانی که نخستین بارداری آنها پس از ۳۵ سالگی بوده است، در مقایسه با زنانی که اولین حاملگی آنها بعد از ۱۸ سالگی انجام گرفته، سه برابر بیشتر به سرطان پستان مبتلا می‌شوند. از آن پس مطالعات گوناگونی در این زمینه صورت گرفت. به‌طور کلی، وقوع اولین حاملگی در سن ۳۰ سالگی و بعد از آن، نسبت به وقوع اولین بارداری در سنین پایین‌تر از ۲۰ سالگی، احتمال ابتلا به سرطان پستان را سه برابر افزایش می‌دهد. از سوی دیگر، احتمال بروز سرطان پستان در چند سال نخست پس از حاملگی، ابتدا افزایش و سپس کاهش می‌یابد. علت این یافته نیز هنوز به‌درستی مشخص نیست.آیا حاملگی‌های متعدد در ابتلا به سرطان پستان نقش دارند؟ یکی از ثابت‌ترین یافته‌ها در مطالعات مربوط به سرطان پستان این است که با افزایش تعداد دفعات بارداری، احتمال ابتلا به سرطان پستان کمتر می‌شود. برای مثال، در زنان بالای ۴۴ سال، خطر ابتلا به سرطان پستان برای کسانی که چهار بچه یا بیشتر داشته‌اند، در مقایسه با مادرانی که دارای یک الی سه فرزند بوده‌اند، به نسبت ۳ به ۱۰ است. آیا سقط جنین تأثیری در سرطان پستان دارد؟ در مورد نقش سقط جنین در احتمال بروز سرطان پستان اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد. نخستین‌بار در سال ۱۹۸۰ نشان داده شد که در زنان جوان، سقط در سه ماههٔ اول حاملگی خطر ابتلا به سرطان پستان را ۴/۲ برابر نسبت به همسالان آنها که سقط جنین نداشته‌اند افزایش می‌دهد. آیا شیردهی در احتمال ابتلا به سرطان پستان تأثیر دارد؟ بر طبق مطالعاتی که در امریکا انجام‌شده، هیچ‌گونه ارتباطی میان شیردهی و سرطان پستان وجود ندارد. اما تحقیقات صورت گرفته در چین کاهش قابل توجه خطر سرطان پستان را در زنانی که فرزندان خود را شیر داده‌اند نشان می‌دهد. علت این اختلاف احتمالاً مربوط به مدت زمان شیردهی است. تعداد کمی از زنان امریکایی فرزندان خود را بیشتر از شش ماه شیر داده‌اند، در حالی‌که زنان چینی برای مدت دو سال یا بیشتر شیردهی داشته‌اند. خطر ابتلا به سرطان پستان در دخترانی که از شیر مادر تغذیه کرده‌اند با آنهایی که با روش‌های دیگری تغذیه شده‌اند متفاوت است؟ میزان خطر ابتلا به سرطان پستان در دخترانی که از شیر مادر تغذیه کرده‌اند ۲۵ درصد کمتر از دخترانی است که از شیر مادر محروم بوده‌اند. علت آن ممکن است افزایش وزن دخترانی باشد که از شیر خشک تغذیه کرده‌اند. آیا استفاده از قرص‌های ضدبارداری می‌تواند تأثیری در میزان ابتلا به سرطان داشته باشد؟ قرص‌های ضدبارداری از سال ۱۹۶۰ وارد بازار شده‌اند. سالانه میلیون‌ها زن از این روش برای جلوگیری از بارداری استفاده می‌کنند. از آنجا که این قرص‌ها حاوی هورمون‌های جنسی زنانه هستند، ممکن است مصرف آنها نقشی در تحریک سلول‌های پستان و ایجاد سرطان داشته باشد. نتایج تحقیقات در این مورد متناقض است. آخرین مطالعات حاکی از آن است که در زمان مصرف قرص‌های ضدبارداری، احتمال بروز سرطان پستان به میزان بسیار کمی افزایش می‌یابد. این میزان افزایش حتی تا ده سال پس از قطع قرص‌ها نیز به قوت خود باقی می‌ماند. اما پس از گذشت ده سال از زمان قطع قرص، خطر ابتلا به سرطان پستان در این زنان مشابه افرادی می‌شود که هرگز از قرص ضدبارداری استفاده نکرده‌اند. آیا هورمون‌درمانی پس از یائسگی تأثیری در احتمال ابتلا به سرطان پستان دارد؟ با نزدیک شدن به حدود ۵۰ سالگی، تخمدان‌ها فعالیت‌ خود را به‌تدریج از دست می‌دهند و تولید هورمون در آنها کاهش می‌یابد. این کمبود هورمونی در سال‌های بعد منجر به تغییرات پیچیده‌ای می‌شود که می‌تواند در کیفیت زندگی پس از یائسگی نقش مهمی ایفا کند. هورمون‌درمانی جایگزین در زمان یائسگی و نقش آن در ابتلا به سرطان پستان در بسیاری از کشورهای دنیا مطالعه و بررسی شده است، اما نتایج ضد و نقیض حاصل برای اخذ تصمیم نهایی در این مورد کافی نبوده‌اند. چنین به نظر می‌رسد که هورمون‌درمانی تأثیر چندانی در احتمال بروز سرطان پستان ندارد. این درمان به‌ویژه تا ۵ سال پس از شروع، با هر روش و میزانی که دارو تجویز شده باشد، افزایشی در احتمال بروز سرطان پستان ایجاد نخواهد کرد. آیا تغذیه نقشی در ابتلا به سرطان پستان دارد؟ از آنجا که تغییر رژیم غذایی یکی از عملی‌ترین و ساده‌ترین اقداماتی است که می‌توان انجام داد، پاسخ این سؤال از اهمیت زیادی برخوردار است. به‌تازگی محققان پیشنهاد کرده‌اند که می‌توان با تغییر رژیم غذایی، تا ۳۵ مورد از هر ۱۰۰ مورد سرطان را پیشگیری کرد.مصرف غذاهای پرچربی در دوران کودکی و نوجوانی، و حتی دوران بارداری، نقش مهمی در افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان ایفا می‌کند. هرچه میزان چربی اشباع‌شده، بخصوص از نوع حیوانی آن، در رژیم غذایی بیشتر باشد، خطر سرطان‌زایی افزایش می‌یابد.قندها در بسیاری از مواد غذایی شیرین، به صورت طبیعی یا مصنوعی، وجود دارند. بعضی از غذاهای آماده نیز حاوی انواع قند هستند. اما هیچ‌گونه ارتباط ثابت‌شده‌ای میان این مواد غذایی و سرطان پستان وجود ندارد. البته، مصرف زیاد مواد قندی می‌تواند منجر به افزایش وزن شود و به این ترتیب نقشی را در افزایش احتمال ابتلا به سرطان پستان ایفا کند. پروتئین در گوشت، ماهی، محصولات لبنی، تخم‌مرغ، حبوبات، نان، آجیل و سویا یافت می‌شود. شواهدی موجود است که مصرف زیاد گوشت، به‌ویژه گوشت سرخ‌شده، خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می‌دهد. بنابراین جایگزینی آن با گوشت سفید (مرغ و ماهی) مناسب‌تر است. خوردن محصولات لبنی کم‌چربی، سبزی‌ها، میوه‌ها، حبوبات و سویا به سلامتی ما کمک زیادی می‌کند. استفادهٔ بیشتر از سبزی‌ها و میوه‌ها خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش می‌دهد. علت این امر مشخص نیست. میوه‌ها و سبزیجات، به واسطهٔ نداشتن چربی و دارا بودن مقادیر زیادی ویتامین و مواد معدنی، ممکن است تأثیرات حفاظتی داشته باشند. تصور می‌شود که ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌توانند از آسیب‌های سلولی که به سرطانی شدن آنها می‌انجامد جلوگیری کنند. از جملهٔ این ویتامین‌ها می‌توان به ویتامین آ اشاره کرد.عده‌ای قهوه را عامل خطرسازی در ابتلا به سرطان پستان برشمرده‌اند. اما مطالعات زیادی نیز وجود ارتباط قطعی میان مصرف قهوه و ابتلا به سرطان را رد می‌کنند. همچنین تحقیقات انجام‌شده در مورد ارتباط ویتامین د و کلسیم با سرطان پستان نشان داده است که افراد در معرض نور خورشید کمتر از سایرین به سرطان پستان دچار می‌شوند. همان‌طور که می‌دانیم، نور خورشید منبع اصلی ایجاد ویتامین د در بدن انسان است. آیا افزایش وزن ارتباطی با ابتلا به سرطان پستان دارد؟ مطالعات گوناگون نشان داده‌اند که چاقی، به‌ویژه پس از یائسگی، احتمال بروز سرطان پستان را افزایش می‌دهد. افزایش وزن به میزان ۴۰ درصد بیشتر از وزن مطلوب می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را در زنان یائسه بیشتر کند. اما در مورد ارتباط افزایش وزن با سرطان پستان در سنین قبل از یائسگی، نتایج تحقیقات برخلاف انتظار دانشمندان بوده است. به این صورت که افزایش وزن در این سنین نه‌تنها خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش نمی‌دهد، بلکه ممکن است آن را حدود ۱۰ الی ۲۰ درصد کاهش دهد. در ادامه ثابت شد که چاقی در قسمت شکم، بیشتر از چاقی در نواحی باسن و ران، با سرطان پستان در ارتباط است. آیا اندازهٔ پستان‌ها عامل مؤثری در ابتلا به سرطان پستان است؟ در معیارهای جهانی، زنان امریکایی، استرالیایی و اروپایی پستان‌های بزرگی دارند. این زنان، بیشتر از سایر زنان ساکن در همین ممالک که پستان‌های آنها کوچک است، در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان هستند. برعکس، زنان چینی، ژاپنی و کره‌ای که پستان‌های کوچک دارند کمتر به سرطان پستان مبتلا می‌شوند. بنابراین ارتباط واضحی میان اندازهٔ پستان و احتمال بروز سرطان پستان وجود دارد. البته، این ارتباط علت و معلولی نیست. در نتیجه به این معنا نیست که اگر زنی پستان‌های بزرگی دارد، به احتمال بیشتری دچار سرطان پستان خواهد شد. ورزش کردن می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش دهد؟ بررسی تعداد زیادی از قهرمانان ورزشی زن نشان داده که میزان ابتلا به سرطان‌های رحم، تخمدان و پستان در آنها کمتر است. همچنین تحقیقات در مورد زنان در سنین قبل از یائسگی مشخص کرده است که ورزش می‌تواند شیوع سرطان پستان را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. ورزش سنگین در طول دوران کودکی و نوجوانی تولید هورمون‌های تخمدانی را کاهش می‌دهد و بنابراین از احتمال بروز سرطان پستان در سال‌های آینده می‌کاهد. اما در مورد ورزش در بالغین، نمی‌توان به‌طور قطعی نتیجه‌گیری کرد. احتمالاً در دوران بزرگسالی نیز ورزش آثار پیشگیری‌کننده‌ای در ابتلای فرد به سرطان پستان دارد. با ورزش کردن، انرژی مصرف می‌شود و تعادلی میان انرژی ورودی (غذای مصرفی) و انرژی خروجی (ورزش) حاصل می‌شود. این تعادل از افزایش وزن جلوگیری می‌کند. آیا سیگار کشیدن عامل خطرزایی در ابتلا به سرطان پستان محسوب می‌شود؟ سال‌هاست که آثار زیانبار سیگار در ابتلا به سرطان ریه، بیماری‌های قلبی و سایر امراض کاملاً شناخته شده است. در مورد ارتباط کشیدن سیگار با بروز سرطان پستان نیز مطالعات زیادی انجام‌شده، اما نتایج آنها قطعی نیست. بعضی آمارها نشان می‌دهند که سیگار کشیدن باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان پستان می‌شود، زیرا زنان بیشتر از مردان نسبت به عوارض زیانبار سیگار حساس هستند. علت این اختلاف آن است که سیگار می‌تواند در هورمون‌های جنسی زنانه تأثیر بگذارد و منجر به تغییر وضعیت شیمیایی بدن زنان شود. تأثیرات ضداستروژنی سیگار در زنانی که سیگار می‌کشند به سهولت قابل مشاهده است. چنین زنانی ظاهر مردانه پیدا می‌کنند و ویژگی‌های ظاهری زنانهٔ خود را از دست می‌دهند و برای نمونه، موهای آنها ریزش پیدا می‌کند. به علاوه، تجمعاتی از مویرگ‌های خونی بر روی صورت و پشت دست‌های آنها ایجاد می‌شود. آیا هیجان و اضطراب نقشی در ابتلا به سرطان پستان دارد؟ هیجان و اضطراب احتمال بروز سرطان پستان را افزایش نمی‌دهد. اما با اطمینان می‌توان گفت که هیجان بیش از حد برای سلامت جسمانی و روانی مضر است. میزان درآمد و سطح اجتماعی زنان در ابتلای آنان به سرطان پستان مؤثر است؟ مطالعات گوناگون در سراسر دنیا نشان داده‌اند که هرچه میزان درآمد خانواده بیشتر باشد، احتمال بروز سرطان پستان افزایش می‌یابد. این ارتباط احتمالاً علت و معلولی نیست، بلکه ناشی از آن است که افرادی که از نظر اقتصادی در رفاه بیشتری هستند، تغذیهٔ متنوع و بیشتری دارند و در نتیجه از نظر قد و وزن، نسبت به همسالان خود در خانواده‌های با درآمد کمتر، از میزان رشد بالاتری برخوردارند. این عوامل منجر به بروز قاعدگی زودرس در دختران این‌گونه خانواده‌ها می‌شود. بنابراین، تغذیهٔ بیشتر و مصرف مواد پرکالری، قد و وزن بالاتر و سن کمتر شروع قاعدگی می‌تواند به افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان در افراد ثروتمند بینجامد. دکتر سیده شمیلا رضوی، متخصص جراحی عمومی منبع : ماهنامه زنان

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا