چه کسی مدیر و مدبر است؟ هاشمی؛ از مسوولیت پدری تا داعیه ریاست‌جمهوری

اکبر هاشمی رفسنجانی به‌عنوان برگزیده ملت در دوره‌های پنجم و ششم ریاست‌جمهوری، فردی است یک بار نیز طی سال ۱۳۸۴، تجربه عدم اقبال عمومی را داشته و قافیه رقابت را به رقیب جنجالی خود یعنی محمود احمدی‌نژاد واگذار کرده است

ویژگی‌های درج شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برای نشستن بر کرسی ریاست‌جمهوری، همواره محل چالش و ایراد نطق‌های آتشین و اظهارنظرهای آتشین بوده است اما ویژگی «مدیرو مدبر» بودن، به دلایل مختلفی، کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

به گزارش فرهنگ نیوز، اصل ۱۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اختصاص به تبیین شرایط رییس‌جمهوری دارد.

«رییس جمهور باید از میان رجال مذهبی و سیاسی که واجد شرایط زیر باشند انتخاب گردد: ایرانی‏الاصل، تابع ایران، مدیر و مدبر، دارای حسن سابقه و امانت و تقوی، مومن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور (1)

در شرایط فعلی اقتصاد که تمام حساسیت‌ها روی این بخش از مسایل کشور متمرکز شده و حتی دغدغه‌های سیاسی، اجتماعی و حتی فرهنگی نیز زیر سایه نظرات اقتصادی قرار گرفته است و عده زیادی از کارشناسان اعتقاد به تأثیر سوءمدیریت‌ها بر مسایل و مشکلات اقتصادی - نظیر تورم و مشکلات نرخ ارز- دارند، می‌توان بر اهمیت یک ویژگی کاندیدای ریاست‌جمهور، بیش از سایر موارد تکیه کرد.

چه کسی مدیر و مدبر است؟

در اینجا بدنیست به نظرات دکتر حسینعلی امیری، عضو حقوقدان شورای نگهبان اشاره کنیم که طی مصاحبه خود با روزنامه همشهری، درباره مفهوم «مدیرو مدبر» بودن رییس‌جمهور، گفته است:

«مدير در لغت به معني گرداننده است؛ به قول اساتيد مديريت، مدير يعني كسي كه فرايند به كارگيري مؤثر و كارآمد منابع مادي و انساني در برنامه‌ريزي، سازماندهي، بسيج منابع و امكانات و هدايت و كنترل آنها را براي دستيابي به اهداف سازماني و بر اساس نظام ارزشي مورد قبول بلد است.

مدبر هم به معني صاحب تدبير، هم به معني پرورده، پخته شده و جاافتاده بكار مي‌رود.

با اين دو تعريف، اقتضاي عقل هم همين است كه رئيس جمهور هم قدرت اداره داشته باشد و هم اهل تدبير و دورانديشي باشد، و هم جا افتاده و شخصي پخته محسوب شود. اگر اين ويژگي‌ها را نداشته باشد در انجام وظايف، مسئوليت‌ها و اختيارات ناتوان خواهد بود. حتي ممكن است يك حرف نسنجيده يا يك حركت و عمل او كشور را با بي‌ثباتي سياسي و اجتماعي مواجه كند و باعث ورود خسارت‌هاي مادي و غير مادي به كشور شود.»(۲ )

از آنجا که اطلاع از لزوم وجود چنین خصوصیاتی در رئیس‌جمهور، اساسی‌ترین شرط شرکت‌کاندیداها در انتخابات است و هیچ کاندیدایی نمی‌تواند مدعی عدم اطلاع از وجود این خصوصیات در متن قانون اساسی شود، نفس حضور یک کاندیدا در عرصه‌های رسمی و یا غیررسمی(۳) انتخابات ریاست‌جمهوری به معنای اعتقاد شخصی وی به‌وجود این خصایص در خود است.

اعتماد به‌نفس یک کاندیدای قدیمی

اگر چه بعضی معتقدند سخنان دوپهلوی هاشمی رفسنجانی درباره حضور یا عدم حضور در انتخابت، در حالی که ۷۹ سال سن دارد، نشأت گرفته از اعتماد به‌نفس بالای اوست اما واقعیت امر آن است که حضور او بیش از هر دلیل دیگری، برگرفته از اطمینان وی در مورد گرفتن تأییدیه از شورای نگهبان برای شرکت در عرصه انتخابات است.

به‌راستی کسی که چنین سابقه‌ای از حضور در انتخابات ریاست‌جمهور ی و سابقه ریاست بر مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری را دارد و اکنون نیز بر صندلی ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام تکیه زده است، چرا باید نگران تأیید صلاحیت خود باشد؟

البته تأیید هر کاندیدا به‌ معنای تأیید برتر بودن وی میان رقبا در برخورداری از خصایص مندرج در قانون اساسی نیست. به‌همین دلیل است که می‌توان با توجه به مشکلات اقتصادی طی دوران سازندگی(۴) و برخی مسایل دیگر، میزان مدیر و مدبر بودن وی را با عیار مناسبی مورد سنجش قرار داد.

می‌آیم و نمی‌آیم‌ها

هاشمی رفسنجانی طی ماه‌های منتهی به انتخابات ریاست‌جمهوری خرداد ۱۳۹۲، ظاهراً بدون هیچ دلیل خاصی، مورد توجه رسانه‌های داخلی و خارجی قرار گرفت و در ادامه با دنبال کردن برنامه‌های دیدار با صنوف مختلف اجتماعی عملاً وارد عرصه تبلیغات غیررسمی انتخابات ریاست‌جمهوری شد.

در اینکه وی از ابتدا قصد شرکت در انتخابات را داشته یا نداشته است، در حال حاضر نمی‌توان نظر قاطعی داد اما توجه به سخنان اخیر وی(۵)، می‌تواند مؤید ورود وی به فازهای جدی‌تر عملیات مشترک حامیانش، جهت نقش‌آفرینی در انتخابات باشد.

همه فرزندان هاشمی

نقش‌آفرینی فائزه هاشمی، دختر همیشه جنجال ساز هاشمی رفسنجانی در روی کار آمدن خاتمی، تبلیغ فرهنگ مورد نظر سکولارها طی دوران موسوم به اصلاحات، تلاش برای ایجاد اغتشاش و درگیری‌های خیابانی طی دوره فتنه۸۸ در کنار سخنرانی عاری ادب و موهن وی در برابر دفتر صداوسیمای جمهوری اسلامی، بر کسی پوشیده نیست.(6)

گفتنی است فائزه هاشمی پس از تحمل حبس چندماهه، پس از آزاد شدن، سخنانی در رابطه با ارتباط خوب خود با زندانیان منافق، بهایی و مبلغان مسحیت بیان کرد و خود را فعال حقوق بشری نامید!!!(۷ )

مهدی هاشمی فرزند دیگر هاشمی رفسنجانی هم در کوران فتنه ۸۸ ضمن خروج از کشور، سوال‌های موجود در مورد دلیل همراهی خود با فتنه را بی‌جواب گذاشت. وی که گفته می‌شد برای تحصیل به انگلستان رفته است، در چند نوبت ضمن بی‌اعتنایی نسبت به حضورش در دادگاه، ضمن نوشتن نامه‌های جنجال‌ساز و عاری از ادب به دادستان، نمونه مجسمی از یک آقازاده قانون‌شکن را به‌نمایش گذاشت. البته این یک حقیقت تلخ است که اتفاقات پیرامون ماجرای مهدی هاشمی، همراهی وی با فتنه۸۸ و دستگیری وی، دستاویز خوبی برای رسانه‌های بیگانه شد.(۸ )

در این میان باید برای یک سوال که اکنون در ذهن رأی‌دهندگان شکل گرفته است، پاسخ مناسبی از سوی آقای اکبر هاشمی رفسنجانی بیان شود که :«آیا کسی که مدیر و مدبر و شایسته ریاست‌جمهوری، آیا نباید توانایی مدیریت و تدبیر امور فرزندان خود و پیش‌گیری از انجام رفتارهای ساختارشکنانه توسط آنها را داشته باشد؟ چه تضمینی وجود دارد که ایشان در مقام ریاست جمهوری، بتواند نیروهای ساختارشکن را مهار و یا مهم‌تر از آن، مانع از سوءاستفاده آقازاده‌ها از جایگاه و موقعیت خود شود؟ »

مواضع در فتنه ۸۸

مواضع هاشمی رفسنجانی در فتنه ۸۸، نمونه خوبی است که اگر نتواند دلیلی بر عدم صلاحیت وی برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری باشد، دست‌کم می‌تواند در موضوع بررسی مدیر و مدبر بودن ایشان، مورد بهره‌برداری قرار گیرد. هرچند دراین‌باره، نظر نهایی را شورای نگهبان قانون اساسی بیان خواهد کرد.

هاشمی که طی دوران آغاز و شکل‌گیری فتنه ۸۸، ضمن حمایت همه‌جانبه از موسوی، اندک اشاراتی - البته در لفافه- به اسم رمز آشوب یعنی کلمه «تقلب» در انتخابات کرد.

وی ضمن نوشتن یک نامه به رهبر معظم انقلاب، رسماً وارد گود شد تا وزنه آرای مردمی را به سمن میرحسین موسوی جابجا کند.

حضور هاشمی در آخرین نماز‌جمعه خود و حمایت از آشوبگران در کنار اظهارات متعدد وی طی ۴ سال گذشته در حمایت از این جریان، تنها بخشی از سوالات موجود پیرامون آقای هاشمی رفسنجانی است.(۹ )

رئیس جمهور بعدی باید مدیر و مدبر باشد/ مقاومت در کار اجرایی خود را نشان میدهد

ولایت‌مداری در حد کمال، دارا بودن سابقه مدیریتی درخشان در عرصه‌های گوناگون و درک مشکلات از ویژگی‌های اصلی رئیس جمهور آینده باید باشد، زمانی که چنین فردی به عرصه انتخابات بیاید باید با نیت خالص از او حمایت کرد.

شفاف: رهبر انقلاب روز شنبه در فاصله ۴۸ روز مانده به انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ به شرح نكاتی درباره انتخابات پیش رو پرداختند، ایشان با تأكید بر اینكه انتخابات «در وقت مقرر» و با «شركت شوق‌آفرين مردم» انجام خواهد شد، كاهش انگیزه مردم برای حضور در صحنه انتخابات را طراحی بدخواهان ملت به‌منظور مقابله با حماسه‌ی سیاسی دانستند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در ادامه خطاب به كسانی كه می‌خواهند برای نامزدی در انتخابات داوطلب شوند توصیه كردند كه «بدانند مديريت اجرایى كشور يعنى چه» و «نه در ارزيابىِ نيازى كه كشور به يك قدرت اجرائى دارد، اشتباه كنند، نه در ارزيابى توانِ خودشان اشتباه كنند .»

در همین ارتباط با سه تن از نمایندگان مجلس گفت وگو کردیم؛ هادی شوشتری درباره ویژگی های رئیس جمهور مقاوم، گفت: مقام معظم رهبری چندی پیش به خوبی ویژگی های مطلوب رئیس جمهور آینده را بیان کردند که باید برای انتخاب فرد اصلح به این موارد دقت شود.

نماینده قوچان و فاروج در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: رئیس جمهور در راس قوه مجریه قرار می گیرد و همانطور که رهبری معظم انقلاب فرمودند باید سابقه کار اجرایی داشته باشد تا از پس این مسئولیت به خوبی بر آید.

وی افزود: آشنایی با مسائل سیاست داخلی و خارجی و برنامه ریزی میان مدت و بلند مدت برای اهداف خود باید همیشگی باشد و در تمامی تصمیم گیری ها بر اساس سه اصل عزت، مصلحت و حکمت عمل کند.

این نماینده مجلس نهم بیان کرد: رئیس جمهور آینده باید یک رجل سیاسی باشد؛ مدیر و مدبر باشد، سابقه کار اجرایی و کارنامه درخشان داشته باشد و دچار روزمرگی نشود.

شوشتری با بیان اینکه میزان مقاومت یک رئیس جمهور در کار اجرایی باید اندازه گیری شود، اظهار داشت: رئیس جمهور باید برنامه ریزی دراز مدت داشته باشد و دچار روزمرگی و تدوین برنامه روزانه نشود؛ چراکه روزمرگی آفتی برای مدیریت محسوب می شود و فرد را از همه کارها و فعالیت ها عقب می اندازد.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با برشمردن ویژگی‌های رئیس جمهور ایده‌آل گفت: رئیس‌جمهور باید صداقت داشته باشد همچنین باید پرتحرک و پرنشاط باشد.

در انتخابات آینده نیازمند رئیس جمهور کاری و پرتلاش هستیم

همچنین نادر قاضی پور در همین راستا به خبرنگار شفاف گفت: انتخابات در نظام اسلامی ایران مشخص است و همه مسؤولان برنامه ریزی می کنند تا مردم در این انتخابات حضوری حداکثری داشته باشند و این حضور برگ برنده نظام اسلامی است.

نماینده مردم ارومیه در مجلس با تاکید بر این که باید با تدابیر ویژه جهت حضور حداکثری مردم اندیشیده شود، ادامه داد: طبق فرمایش رهبر معظم انقلاب باید کسی وارد عرصه کار اجرایی شود که مقاومت داشته باشد مقاوت رئیس جمهور شاکله اصلی تمامی اهداف اوست.

وی افزود: میزان مقاومت در برابر سختی ها و مشکلات و داشتن سابقه اجرایی مناسب، یکی از ویژگی هایی است که نباید نادیده گرفته شود زیرا عیار یک رئیس جمهور تلقی می شود.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس بیان داشت: رئیس جمهور باید تابع قانون بوده و در برابر آن و در همه ابعاد اطاعت کامل داشته باشد تا از مسیر خود منحرف نشود و در عین سابقه درخشانی در کارنامه خود داشته باشد.

قاضی پور گفت: رئیس جمهور آینده نباید در مسائل دینی و مذهبی دخالت و نظریه پردازی کند و دیگر مولفه رئیس جمهور آینده کاری بودن و پر تلاش است زیرا رئیس جمهور باید همه توان فکری و فیزیکی خود را متمرکز خدمت به مردم و آبادی کشور کند و در مسائل اجرایی فعالانه وارد شود.

این نماینده مجلس با تاکید بر این که کار رئیس جمهور حضوری فعالانه در مسائل اجرایی نه نظریه پردازی در مسائل دینی است، بیان داشت: در انتخابات آینده نیازمند رییس جمهور کاری و پرتلاش هستیم و نظریه پردازی در مسائل دینی و مذهبی را باید علما، روحانیان و کارشناسان سپرد.

وی خرد جمعی را مولفه بعدی رئیس جمهور آینده معرفی کرد و گفت: رئیس جمهور باید به خرد جمعی معتقد باشد، با جمع آوری ایده ها و نظریه ها و بهره مندی از کارشناسان و نخبگان مسائل مختلف می توان مشکلات جامعه و کشور را حل کرد که این مسأله با خرد جمعی و توجه به نظریات دیگران امکان پذیر است.

سابقه اجرایی و کارنامه درخشان شرط برای داشتن مقاومت است

حسن تامینی لیچانی با اشاره به ویژگی های رئیس جمهور اظهار داشت: ولایت‌مداری در حد کمال، دارا بودن سابقه مدیریتی درخشان در عرصه‌های گوناگون و درک مشکلات از ویژگی‌های اصلی رئیس جمهور آینده باید باشد، زمانی که چنین فردی به عرصه انتخابات بیاید باید با نیت خالص از او حمایت کرد.

نماینده مردم رشت در ادامه به ویژگیهای رئیس جمهور مطلوب را اینگونه برشمرد: کارآمدی و کفایت و تدبیر، ایمان به اهداف نظام، استقلال ملت و لزوم پیشرفت کشور، آگاهی به مشکلات مردم، قوت و اقتدار، اعتقاد به مبارزه با فساد، توانایی استفاده از ظرفیت‌های کشور، دارای نگاه یکسان به مناطق مختلف کشور، توانایی رفع تبعیض و پرکردن شکاف میان ثروتمندان و فقر12.شجاعت، خدمتگزار مردم بودن.

وی افزود: تمامی این موارد در صحبت های مقام معظم رهبری نیز به صراحت بیان شده و این موارد ما را در انتخاب گزینه اصلح یاری خواهد کرد.

نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی به مقاومت رئیس جمهور در تمامی مسائل اشاره کرد و ادامه داد: قطعا فردی میتواند این ویژگی ها را داشته باشد که مقاومت لازم را داشته باشد و به اهداف خود با نگاه بلند مدت بنگرد.

تامینی لیچانی گفت: سابقه اجرایی و داشتن کارنامه درخشان یکی از ابعاد لازم برای داشتن مقاومت در راس قوه مجریه است زیرا کسی که سابقه کار اجرایی دارد و مدیر و مدبر است قطعا در پیش برد کارها نیز از خود مقاومت نشان خواهد داد.

پی‌نوشت:

۱- منبع

۲- متن کامل این مصاحبه در پورتال شورای نگهبان قانون اساسی درج شده است

۳- منظور از عرصه غیررسمی انتخابات ریاست‌جمهوری، تبلیغات کاندیداهای احتمالی قبل نامنویسی و بررسی سوابق‌شان در شورای نگهبان است.

۴- به دو دوره متوالی ریاست‌جمهوری هاشمی رپاد افسنجانی که تقریباً منطبق بر نخستین دهه بعد از دفاع مقدس بود، دوران «سازندگی» گفته می‌شود.

۵- هاشمي رفسنجاني: نمي گويم نمي آيم / با اسرائيل سر جنگ نداريم/ احمدی نژاد بخشدار من بود، خبرگزاری مهر هشتم اردیبهشت ۱۳۹۲

۶- درباره فائزه هاشمی و نقش وی در فتنه ۸۸

۷- روایت فائزه هاشمی از روزهای خوش اوین! در پیگیری آرمان‌هایم راسخ‌تر شده‌ام/ تا قبل از آزادی وکیل‌بند بودم/ حرف‌هایم علیه نظام درست بود

۸- منبع

۹ - آقای هاشمی، فتنه گران ۸۸ نه اصلاح طلب هستند نه حامی نظام!