مشرق، هنوز هم در قلب بسیاری از جوانان و نوجوانان دهه هفتاد و شصت شمسی، نام باشگاهی به نام آژاکس آمستردام دیده می شود. باشگاهی با ستارگان بزرگ که همه آنها محصول مدرسه جوانان این تیم هلندی بودند. هنوز پیراهن سفید و نارنجی این تیم در ذهن بچه هایی هست که این روزها بزرگ شده و فقط یادی از آن در ذهن دارند و خاطره ای.
اما، همه چیز آژاکس همین خاطره دور و شیرین نیست. اگرچه برای همیشه از ساختار استعدادیابی این باشگاه هلندی به عنوان مدلی کم نظیر یاد می شود؛ اما اتفاقاتی نیز ورای این تیم پرافتخار وجود دارد که در سال های اخیر بدان بیشتر پرداخته شده است. یهودیت و ارتباطش با این باشگاه، موضوعی است که این روزها درباره آژاکس گفته می شود.

* همسایگی و رفاقتی چندین دهه ای
از دهه سی میلادی بود که آژاکس مراوداتی را با همسایه خود آغاز کرد. از آن روزها بود که قرار گرفتن کنار ساختمان جامعه یهودیان هلند موجب شد تا راهی را با هم بپیمایند که به این روزها ختم شده است. در این سال ها، کمک های قابل توجهی نیز از سوی این سازمان که در زمره جامعه یهودیان اصلی جهان به شمار می رفت، به این باشگاه رسیده است.
این سر آغاز روندی شد که به حمایت هواداران این باشگاه از یهودیان منتهی شد. وجود پرچم های رژیم اشغالگر در ورزشگاه، خواندن سرودهای حمایت از یهودیت در دیدارها و ...، موجب شد تا آژاکس به نمادی از یهودیت و دوستی با آن تبدیل شود. در حقیقت، حمایت از یهودیت به محور اصلی فرهنگ این تیم و هوادارانش تبدیل شد و این روند نیز تا سال های اخیر با قوت و حالتی تغییرناپذیر ادامه یافت. اما اتفاقاتی از سال 2000 روی داد که این روند را با تغییراتی همراه کرد.

* آیا آژاکس را بایستی یهودی دانست؟
جنایت های مربوط به رژیم صهیونیستی، واکنش تیم های مقابل به یهودی بودن آژاکس، دسته بندی شدن حمایت ها و دوری برخی مردم از این باشگاه و ...، دلایلی بود که باعث شد مدیران آن در این سیاست تجدیدنظر جدی را مورد نظر قرار دهند. این تا بدانجا بود که تیم های مقابل، با پرچم فلسطین، فریاد "حماس حماس"، تصاویری ضد یهودی و ...، در میادین حاضر می شدند که موجب هزینه های فراوانی برای این باشگاه هلندی می شد.
"بسیاری از یهودیان حاضر در سراسر دنیا گمان می کنند هواداران آژاکس از اینکه یهودی خطاب شوند، احساس غرور می کنند؛ اما این حقیقت ندارد. خودم یهودی نیستم و از آنها متنفرم." این جملات مربوط به جان جکی، از مدیران باشگاه است. او تلاش جدی در مقابله با یهودی نمایی این باشگاه داشته و تلاش دارد این عنوان را از این مجموعه دور کند.

* یهودی بودن هویت ماست!
در عین حال، برخی این تلاش ها را که در سال های اخیر شدت و گستردگی زیادی پیدا کرده را بی ثمر می دانند. آنها معتقدند آژاکس و یهودیت، دو عنوان در هم گره خورده اند که به نوعی، هویتی جدا از هم ندارند. این را می توان در هویتی گره خورده در بیش از یک صد سال تاریخچه این تیم دید.
یکی از هواداران این تیم می گوید: "اگر هم درباره یهودیت نگوییم و روند این سال ها را متوقف کنیم، باز هم ما را یهودی صدا می کنند. این واقعیت هرگز عوض نمی شود. نمی شود شناسنامه باشگاه را پاک کرد." این در حالی است که همیشه در دیدارهای این تیم، فریاد "بزن به چاک یهودی" به گوش می رسد.
باید کمی منتظر ماند و دید، مدیران این باشگاه هلندی می توانند سال ها همراهی و یکسانی با یهودیت را از پیشانی این تیم پاک کنند یا همچنان باید فریاد "یهود یهود" را در دیدارهای خانگی این تیم شنید. آژاکس در مسیر تازه ای قدم بر می دارد.