مشاجره اخیر دو فقیه شورای نگهبان، واکنش‌های متفاوتی را در میان اصولگرایان و اصلاح‌طلبان به دنبال داشته است. در حالی که بسیاری از اصولگرایان به خاطر حفظ آبروی نظام و اعتبار روحانیت، دو آیت الله را به فیصله ماجرا دعوت می کنند، اصلاح‌طلبان شفاف سازی در زمینه محتوای جدال لفظی را خواستارند.
به گزارش اعتدال، جدال لفظی اخیر آیت‌الله «محمد یزدی» رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و آیت‌الله «صادق آملی لاریجانی» رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام که هر دو عضو فقهای شورای نگهبان هم هستند، واکنش های بسیاری را در فضای سیاسی کشور برانگیخته است. در حالی که اصولگرایان تلاش می کنند این اختلافات را عادی جلوه دهند و برای خاتمه این جدل ها تلاش می کنند، اصلاح طلبان از نگاه انتقادی محتوای سخنان مطرح شده آیت الله ها علیه یکدیگر را مورد بررسی قرار داده و خواستار شفاف سازی بیشتر شده اند.
اختلافات «طبیعی» و «عادی» است؟
اطلاق صفاتی چون «جزئی»، «ظاهری»، «طبیعی» و ... به اختلافات میان دو شیخ، در میان اصولگرایان و رسانه هایشان برجسته بود. چهره های برجسته اصولگرایی تلاش کردند بروز چنین اختلافاتی را طبیعی جلوه دهند و اطمینان بخشی کنند که این اختلافات به زودی برطرف می شود.
«عباسعلی کدخدایی» سخنگوی شورای نگهبان با «دعوای طلبگی» و «طبیعی» خواندن این مشاجرات، نوشت «گاهی صداها بلند شده و مباحث داغ، لیکن بعد از آن دوستی‌ها پابرجاست. دشمنان طمع نکنند! اعضای شورا با وجود اختلاف نظر، با هم برادرند؛ تذکار رهبر بزرگوار شایسته عنایت است: دشمن اصلی را با دوستانی که با آنها اختلاف نظر داریم اشتباه نگیریم.»
این خط سیاسی در رسانه های اصولگرا هم دنبال شد. خبرگزاری «فارس» چنین نگاشت که شاید اقتضای عصر جدید و دوران حکمرانی رسانه‌هاست که دعوای طلبگی را از کنج حجره‌ها به رسانه‌های جمعی کشیده است. هر چه هست، افکارعمومی کشور با نامه‌های سرگشاده رجل سیاسی و کارگزاران ارشد نظام، نامأنوس نیست.
روزنامه «کیهان» هم امروز این اختلاف را «بی‌پایه و ساختگی از سوی کانال‌های معاند نظام میان دو عضو فقهای شورای نگهبان» خواند.
انتقاد از رسانه ای شدن اختلافات
بسیاری از چهره های اصولگرا، به رغم عادی دانستن چنین اختلافاتی، با استدلال لزوم حفظ آبروی نظام و لزوم حفظ اعتبار علما نزد مردم، رسانه ای کردن چنین اختلافاتی را مبنای نقد از دو آیت الله قرار دادند.
«علی مطهری» نماینده تهران به صراحت بر این مساله تاکید کرد و گفت: بهتر است این مباحث را خصوصی مطرح کنند و به رسانه‌ها نکشانند، وقتی مردم ببینند مقام‌های عالی نظام در مقابل هم قرار می‌گیرند مخصوصا وقتی که روحانی هم باشند اثر خوبی ندارد. درنتیجه بهتر است این مسائل به طور خصوصی بین خودشان مطرح شود.
آیت‌الله «هاشم هاشم‌زاده هریسی» عضو مجلس خبرگان رهبری هم با تاکید بر این که جدال‌ها مردم را خسته کرده است، گفت: حرف من این نیست که چه کسی درست می‌گوید. این دعواها همیشه بوده و یکی دو مورد نیست. با خودی‌ها هم همین طور هستیم، با مخالفان دعوا داریم. این آبروی آن را می‌برد، آن آبروی این را می‌برد و در کل با این دعواها آبروی نظام را می‌برند.
دعواهای دشمن شاد کن
اصولگرایان همچنین از آیت الله ها خواسته اند که با خودی دوست باشند و توان خود را برای مقابله با دشمن ذخیره کنند.
حجت‌الاسلام والمسلمین «احمد مروی» تولیت آستان قدس رضوی در مراسم جشن میلاد عید سعید غدیر خم گفت: مسلمان اگر بغضی هم داشته باشد، باید نسبت به کفار و دشمنان اسلام باشد نه برادران و دوستان خود، در جامعه سلایق مختلف است اما نباید اجازه داد که به دشمنی و تفرقه تبدیل شود، البته مردم متحد هستند اما متأسفانه گاهی ادبیات و سخنان مسئولین و بزرگان بگونه‌ای است که نیازمند به توجه دادن به اهمیت وحدت دارد، و این برای مردم و جامعه سم است.
«حسین شریعتمداری» هم در روزنامه «کیهان»، «انتشار اینگونه اخبار و سخنان و نامه‌ها حتی در صورت صحت» را موجب «دلگیری عموم مردم و شادی دشمنان» دانست و تلاش کرد در راستای پایان بخشی به این جدل تلاش کند.
آیت الله «ناصر مکارم شیرازی» هم با تاکید بر اینکه «تجربه نشان داده که اینگونه درگیری‌ها هرگز نتیجه‌ای جز روشن شدن آتش فتنه و اختلاف در میان مردم ندارد» از دو آیت الله خواست «این باب را به کلی مسدود کنند و به آبروی روحانیت و نظام کمک فرمایند» و تاکید کرد که «حتی اگر افرادی پادرمیانی کنند تا عزیزان از یکدیگر عذرخواهی نمایند بسیار بجا است.
اصولگرایان بیشتر طرف آیت الله یزدی را گرفتند
در این میان به نظر می رسد وزنه یارکشی اصولگرایان به سمت آیت الله یزدی سنگینی می کرد.
«اسدالله بادامچیان» دبیرکل حزب «موتلفه اسلامی» با طبیعی خواندن این اختلافات، گفت: باید احترام روحانیت به ویژه شخصیت برجسته‌ای همچون آیت‌الله یزدی که مورد احترام امام خمینی (ره) بود حفظ شود. اگر اظهارنظری می‌شود باید بر مبنای اخلاق و ادب اسلامی باشد. باید میدان برای آزادی عقاید باز باشد و بداخلاقی‌ها آزادی‌اظهار نظرها را محدود نکند.
«عزت الله ضرغامی» عضو تشخیص مصلحت نظام در توییتی تلویحا از آیت الله لاریجانی انتقاد کرد و نوشت: «معنای "احقاد" بدریه و حنینیه، که در اطلاعیه دفتر آقای آملی لاریجانی و در دفاع از آقای طبری آمده بود را نمی‌دانستم. امروز دانستم! فقط مانده ام که افشای این مخزن الاسرار چه نسبتی، با مصلحت نظام دارد!»
آیت الله لاریجانی پیشتر در پاسخ به آیت الله یزدی سینه خود را «خزانه الاسرار اتهامات مجموعه‌ای از معاونان، قائم مقامان و آقازاده‌های مسئولان و شخصیت ها» خوانده بود.
صدا و سیما هم که در روزهای اخیر موضع خود را در برابر آیت الله لاریجانی تغییر داده و صراحتا انتقادهایی را به رییس پیشین دستگاه قضا مطرح می کند، در ماجرای جدال لفظی دو آیت الله، هم موضعی مشابه اتخاذ کرد.
انتقاد از آیت الله یزدی
در این میان اقدام آیت الله یزدی هم از سوی بخش از اصولگرایان و البته اصلاح طلبان مورد انتقاد قرار گرفت. پرسش «چرایی سکوت آیت الله یزدی در دوران مسوولیت آیت الله لاریجانی» هم صدای دیگری بود که از بخشی از اردوگاه اصولگرایی شنیده شد.
« آیت‌الله مرتضی مقتدایی» از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: به نظرم این شخص (آیت‌الله صادق آملی لاریجانی) اگر کار خلافی داشته، همان وقت باید به او تذکر می‌دادند، ولی اگر صلاح نمی‌دانستند و سکوت کردند، باید همیشه سکوت کنند. اگر کسی سر پستی بود و رفت، بعد انتقاد کنند این کار درستی نیست. به نظر من هم این کار صحیحی نیست.
«محمود صادقی» نماینده مردم تهران هم در همین ارتباط تاکید کرد: هر چیزی یک زمانی دارد و وقتی در زمان مناسب خودش اقدام و برخورد نمی شود و از وقت مناسب فاصله پیدا می کند عملا تاثیری ندارد و این شائبه ایجاد می شود که شاید مطرح کردن آن بیشتر جنبه سیاسی دارد تا جنبه اصلاحی. مفاد حرف آیت الله یزدی درست است ولی چرا زمانی که فرد در مصدر کار است آن موقع نقد نمی شود و اتفاقا به شدت منتقدین در همان زمان مورد تخریب قرار گرفتند.
تلاش برای میانجیگری
در این میان تلاش ها برای میانجیگری میان دو فقیه شورای نگهبان انجام شد. آیت الله «احمد جنتی» دبیر شورای نگهبان هم در پاسخ به درخواست جمعی از طلاب و دانشجویان برای حل مساله میان دو تن از علمای حوزه اظهار داشت: من در گفت‌وگویی که با این دو بزرگوار داشتم هر دو بر حفظ آرمان‌های انقلاب و ضرورت حفظ و صیانت از ارکان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و نیز پرهیز از اختلافات و بهانه ندادن به دست دشمنان مردم و نظام تأکید داشتند و ان‌شاء‌ا... به زودی هر دو عزیز را در کنار یکدیگر خواهیم دید. دشمنان طمع و شادی نکنند و دل به اختلافات ظاهری نبندند.
در همین ارتباط به نوشته «مشرق» «آیت‌اللّه نوری همدانی» در تماس با دو آیت الله و تاکید بر خدمات مبارزاتی و جایگاه علمی آنان، «موضوع پیش‌آمده» را موجب ناراحتی دوستان نظام و انقلاب و خوشحالی دشمنان دانست و تاکید کرد: لازم می‌دانم با هر شکلی که صلاح می‌دانید این موضوع حل گردد.
اصلاح طلبان و طرح مطالبه شفاف سازی
اصلاح طلبان در این میان بیشتر نظاره گر تقابل طرفین بودند و از لزوم «شفافیت» به عنوان یکی از اصول دموکراسی و تضمین گر سلامت سیستم حمایت کردند.
«محمدعلی ابطحی» فعال سیاسی اصلاح طلب، در حساب توییتری خود نوشت: «فارغ از دعوای شیخین، همه به خاطر ترس از قوه قضاییه و اجرای عدالت احتمال دارد اسرار را مخفی کنند تا پایشان به محکمه باز نشود. اما داشتن سینه خزینه الاسرار برای ریاست قوه قضاییه منافی وظیفه ذاتی او است. هویت سیستم قضایی کشف و برخورد با مفاسد است نه مخفی کردن آنها!»
روزنامه «همدلی» امروز در گزارشی با اشاره به این اصل که «دانستن حق مردم است» نوشت: «لطفا تمامش نکنید»
این روزنامه برخلاف نظر بسیاری از اصولگرایان که خواستار اتمام جدل میان آیت الله ها هستند، با اشاره به فرمایش امام (ره) مبنی بر اینکه «مردم ولی نعمتان ما هستند» نوشت: در جمهوری اسلامی مد نظر امام راحل، مردم نه تنها جدا از حاکمیت نبوده؛ بلکه به‌عنوان ولی نعمتان، باید شاهد پاسخگویی مسئولان امور باشند. مردم ناظر و داور عملکرد و رفتار کسانی باشندکه برای اداره امور انتخاب یا منصوب شده‌اند، نااهلان و نامحرمان را بشناسند و از کار برکنار کنند.
در ادامه می خوانیم: اینکه دو چهره رده‌بالای حکومتی تا این حد همدیگر را مورد خطاب ناصواب قرار دهند، احتمالا می تواند نشان‌دهنده اوضاع ناصواب در دستگاه‌های زیر مجموعه آنها نیز باشد... درمان درد این است که علت نقدها و چرایی جوابیه‌ها مشخص شود. اگر نقدها درست است، پای یکی از طرفین دعوا گیر خواهد بود و اگر جوابیه قانع‌کننده و صحیح است، پای طرف دیگر دعوا. الان دستگاه مدعی مبارزه با فساد که ریاست آن با حجت‌الاسلام رئیسی است، باید نقش خود را به‌خوبی ایفا کند. به هر حال موضوعاتی در سخنرانی نقادانه آیت‌الله یزدی و نیز در نامه آیت‌الله آملی‌لاریجانی مطرح شده‌اند که اثبات هر کدام شائبه‌هایی را در اذهان ایجاد خواهد کرد.
همدلی در پایان به صراحت نوشت: پیشنهاد مشخص ما این است؛ دستگاه قضا برای آنکه مبارزه خود با فساد را به نحو احسن انجام دهد، بین انتخابیون و انتصابیون تبعیض قائل نشود.
- نویسنده : پایگاه خبری یزدفردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
جمعه 22,نوامبر,2024