نتایج بدست آمده در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی نشان می دهد اصلاح طلبان توانسته اند علاوه بر تهران در سراسر کشور نیز از اصولگرایان با چند کرسی بیشتر پیشی بگیرند. با این حال برخی خبرگزاری ها نامزدهایی که به لحاظ فکری اصولگرا بوده اما در لیست اصولگرایان قرار نداشتند و به صورت مستقل در انتخابات شرکت کرده و پیروز شدند را نیز به عنوان اصولگرا معرفی کرده و بدین صورت نتیجه می گیرند که اصولگرایان پیروز انتخابات هستند. لذا این سوال مطرح است که کدام جریان توانست در انتخابات هفتم اسفند موفقیت را نصیب خود کند؟

دکتر امیر محبیان، تحلیل گر، فعال سیاسی و نظريه پرداز اصولگرا در گفتگو با فرارو گفت: «درباره نتیجه انتخابات مجلس باید حساب تهران را از استان ها و شهرستان ها جدا کرده و دو تحلیل متفاوت ارائه نمود. در کشور رقابت نزديكي میان دو جریان اصولگرا و اصلاح طلب وجود داشت اما در مجموع می توان گفت با توجه به پيروزي خارج از تهران اصولگرايان، آنان می توانند اکثریت لرزاني را در مجلس شکل دهند.»

وی با بیان اینکه البته این موضوع به دو عامل بستگی دارد گفت: «عامل اول نتیجه انتخابات در مرحله دوم است که اگر اصلاح طلبان بتوانند آرای بیشتری کسب کنند چه بسا اکثریت لرزان را آنها شکل دهند؛ که البته با توجه به انگیزه پایین برای حضور در مرحله دوم از سوی اصلاح طلبان احتمال این امر قوي نيست مگر آن كه اصولگرايان اشتباهي را كه در تهران انجام دادند در دور دوم در ساير مناطق هم انجام دهند.»

وی افزود: «اما عامل دوم بحث جذب نمایندگان مستقل است که باید دید آیا مستقل می مانند یا به سمت ائتلاف دولت و اصلاح طلبان یا ائتلاف اصولگرایان می روند که البته من حدس می زنم آقای لاریجانی احتمالا بتواند در مجلس خط میانه ای بوجود بیاورد که در جایگاه متعادل کننده قرار گرفته تا علاوه بر اصولگرایان، اصلاح طلبان هم او را بپذیرند و به ریاست مجلس برسد.»

این تحلیل گر مسائل سیاسی اظهار کرد: «اما در مورد شهر تهران طبیعتا مشخص بود که آرا به لیست ها گرایش داشت و اصلاح طلبان توانستند پیروز این رقابت باشند. اما من معتقدم اصولگرايان بیش از آنکه از اصلاح طلبان شكست بخورند مغلوب اتخاذ راهبرد اشتباه خود شدند.»

محبیان با غلط خواندن این تحلیل که "برتري لیست اصلاح طلبان موجب جذب آرای مردم توسط آنها شد، در حالی که اصولگرایان قادر به چنین کاری نبودند"، گفت: «من این تحلیل را قبول ندارم چون تناظر یک به یک نامزدهای دو لیست نشان می دهد 75 درصد لیست اصلاح طلبان ناشناخته بودند و فقط 25 درصد آن برای مردم شناخته شده بود در حالی که در طرف اصولگرایان فقط ١٥ درصد ناشناخته بودند و درصد شناخته شده ها 85 درصد بود.»

وی با طرح این سوال که چرا با چنین شرایطی، چنین نتیجه ای رقم خورد اظهار داشت: «برداشت من این است که استراتژي غلط اصولگرایان یک فضای دوقطبی را در جامعه شکل داد که تصمیم گیری مردم را بر اساس انتخاب لیست ها و نه افراد قرار داد.»

موسس حزب نوانديشان در تشریح استراتژی غلط اصولگرایان گفت: «اول اینکه تصویر نادرستی از اصولگرايان به مردم انتقال پیدا کرد که این امر محصول دو حرکت بود: یکی اینکه 47 درصد از لیست اصولگرایان به جبهه پایداری و 27 درصد به جمیعت ایثارگران و رهپویان و 12 درصد به موتلفه تعلق گرفت و مابقی را به افراد دیگر دادند.»

وی ادامه داد: «این اقدام حاوی یک پیام بود و این فرصت را برای اصلاح طلبان فراهم کرد که با توجه به اینکه جبهه پایداری به درست یا غلط به عنوان یک جریان تندرو در مجلس شناخته شده بود به جامعه بگویند اصولگرایان کنترل خود را به دست تندروهای سیاسی داده اند.»

وی افزود: «از سوی دیگر این پازل را یک حرکت نادرست دیگر تکمیل کرد و آن اینکه در آستانه انتخابات چالشی بین برخی افراد و آقای لاریجانی ایجاد شد که اینگونه به جامعه القا کرد که لاریجانی به عنوان یکي از  چهره هاي شاخص معتدل و مصلحت گرا دیگر در جریان اصولگرایی جایی ندارد و امثال کاظم جلالی و نعمتی را به همین دلیل کنار گذاشته اند.»

این استاد دانشگاه تصریح کرد: «این موضوعات تصویری از اصولگرایان به جامعه انتقال داد که واقعی نبود؛ اما حاصل كاركرد شورای ائتلاف اصولگرايان بود. این تصویر یکپارچه منفی شرایطی بوجود آورد که جریان اصولگرا را برای مردم تهران یک تهدید معرفی کرد و لذا باید گفت مردم تهران نیامدند که به اصلاح طلبان رای دهند؛  بلکه آمدند به اصلاح طلبان رای دادند تا اصولگرایان که تهدید تلقی شده بودند در مجلس حضور نداشته باشند و از این منظر اصولگرايان به استراتژي غلط خود باختند نه به اصلاح طلبان.»

وی ادامه داد: «اگر اصولگرایان با تعقل و درايت بیشتری عمل می کردند و دوقطبی شکل نمي گرفت و خردگرایاني چون لاریجانی را کنار نمی گذاشتند و علیه آنها موضع نمی گرفتند و پیام تندخویی نمی دادند و یک لیست قابل دفاع ارائه می کردند چنین نتیجه ای رقم نمی خورد.»

وی با بیان اینکه در فضاي غيرقطبي نيز 20 تا 30 درصد ليست اصولگرايان امكان پیروزی و راي آوري داشت گفت: «سطح تخصصی و فنی همين لیستِ قابل انتقاد اصولگرايان نيز بسیار برتر از لیست اصلاح طلبان بود و مسلما مجلسی که امثال مصباحي مقدم، توکلی و حداد عادل را از دست بدهد نيروهاي قابلي را از دست داده است. اینها نیروهاي باتجربه ای بودند که با شکل گیری فضای دوقطبی مبتنی بر عوامل روانی و احساس تهدید که مقصر هم مردم نبودند کنار گذاشته شدند.»

محبیان در پاسخ به این سوال که آیا عملکرد اصولگرایان در مجلس نهم در شکست آنها در انتخابات تاثیر نداشت؟، گفت: «عملكرد اصولگرایان در مجلس نهم را باید تفکیک کرد. بخشی از اصولگرایان مانند توکلی نقد می کردند و نقد آنها هم غیرمنطقی و جنجال آفرین نبود. اما در عین حال تعدادی هم بودند که با فضاسازی های جنجالي و تحرکات غیراصولی نقدهای تخصصی دسته اول را هم تحت الشعاع قرار دادند.»

وی با بیان اینکه این دسته اخیر نیز در این انتخابات یا رای نیاوردند یا اساسا در لیست اصولگرایان نبودند گفت: «اما اصولگرایان نتوانستند این موضوع را به جامعه انتقال دهند که حساب خود را از این افراد جدا کرده اند و حتي ليست پيام معكوس داد.»

محبیان در پاسخ به این سوال که آیا پیروزی اصلاح طلبان در انتخابات نتیجه اقدامات آنها نبود؟، گفت: «اصلاح طلبان توانستند با جذب برخی اصولگرایان و کسانی که مستقل بوده و اصلاح طلب محسوب نمی شوند مانند آقای مطهری، تصویری مثبت از خود نشان دهند که این اقدام هوشمندانه بود؛ هرچند آنها اختلافاتی جدي هم در درون خود داشتند.»

محبیان در پاسخ به این سوال که بالاخره کدام جریان را می توان پیروز انتخابات مجلس نامید؟، گفت: «نوع ارزیابی ها در این باره مختلف است که البته هیچکدام آنها غلط نیست. مثلا از لیست اصلاح طلبان کاظم جلالی و مطهری به مجلس رفتند و اگر اینها را چون در لیست اصلاح طلبان قرار داشتند اصلاح طلب محاسبه کنیم کفه ترازو به سمت اصلاح طلبان خواهد چربید.»

وی ادامه داد: «اما اگر اینها را اصولگرای مهاجر بدانیم چنانکه بعید است در رای گیری برای ریاست مجلس میان آقای عارف و لاریجانی به سرلیست اصلاح طلبان رای دهند، آنگاه نتیجه دیگری بدست می آید. لذا تا زمانی که نمایندگان در مجلس حضور پیدا نکنند و رسما مواضع خود را اعلام نکنند قطعا نمي توان گفت هر یک از دو جریان چند درصد کرسی های مجلس را تصاحب کرده است.»

وی افزود: «هرچند همانطور که پیشتر عرض شد دو موضوع نتایج انتخابات در مرحله دوم و بحث جذب مستقل ها در پیروزی نهایی هر یک از دو جریان اهمیت دارد.»

محبیان در پاسخ به این سوال که آیا با توجه به عدم اقبال عمومی به اصولگرایان، آنها نباید تغییرات مهمی در رویکرد کلی خود (و نه تاکتیک های انتخاباتی) ایجاد کنند؟، گفت: «من معتقدم اصولگریان باید تعریف مجددی از اصولگرایی ارائه کنند. این چه تعریف موسعی است که برخی احمدي نژاد را اصولگرا می دانند و برخی دیگر نمی دانند و در مقابل آن دیگران لاریجانی را اصولگرا نمی دانند و برخی دیگر می دانند؟!»

وی ادامه داد: «ما اکنون در تعریف اصولگرایی مشکل داریم و باید مجددا بازتعریف شود و از لحاظ ساختاری نيز باید سازماندهي دوباره ای صورت گیرد. وقتی جریان تازه تاسيسي همچون جبهه پایداري که منتقدان جدی دارد 47 درصد لیست اصولگرایان را به خود اختصاص می دهد نشان دهنده وجود اشکالات بزرگ در ساختار اصولگرايان است.»

وی افزود: «اینکه برخی پشت درهای بسته تصمیم گیری کنند و لیستی بیرون دهند و بگویند هر کس به این ليست رای ندهد اختلاف افکنی کرده مسلما کار درستی نیست. لذا من معتقدم اصولگرایی به عنوان یك جریان اصیل انقلاب باید به بازتعریف خود و تقویت جنبه هاي مردمسالارانه و توجه بیشتر به شهرستانها بپردازد و دغدغه آن فقط لیست تهران نباشد؛ ظرفيت هاي فكري بالايي در استان ها و شهرستانها وجود دارد كه ناديده گرفته مي شود. مثلا در همين فضايي كه اصولگرايان، تهران را سي - هيچ به رقيب وانهادند اصولگرايان در مشهد و .. پيروز شدند؛ اگرچه شاید اگر در شهرستان ها هم مانند تهران عمل می کردند به همین نتیجه کنونی نیز نمی رسیدند.»