گاهی کودکان به دنبال سرماخوردگی دچار حمله ی شدید و مشکل تنفسی می شوند که در اصطلاح به آن خروسک یا کروپ می گویند که این بیماری بر اثر التهاب نای و حنجره ایجاد می شود.
پس به عفونت و التهاب ناحیه ی گلوتیک و ساب گلوتیک(پایینی گلو) خروسک(croup) یا خناق می گوید.
سن شایع این بیماری از 6 ماهگی تا 3 سالگی بوده و در فصول سرد سال(در انتهای پائیز و در طول زمستان) و در پسران شایع تر است. در واقع کودکانی که در زیر سه سالگی خروسک می گیرند شدید ترین علائم را نشان میِ دهند.
علایم بیماری
بیماری در ابتدا شبیه یک سرماخوردگی معمولی آغاز و به تدریج پس از یک تا دو روز علائم اصلی به صورت سرفه، خشونت صدا و استریدور(خرخر شدید) ظاهر می شود.
سرفه ها خشک و پشت سر هم بوده و صدایی شبیه فوک یا آخر صدای خروس یا پارس سگ است که بر حسب شدت بیماری ممکن است به صورت تندی تنفس، زجر تنفسی، کبودی و بالاخره نارسایی تنفسی هم بروز کند. این علایم همگی از علائم تیپیک بیماری بوده ولی علائمی مثل خستگی شدید، تب، تلاش برای تنفس راحت تر، حرکت پره های بینی، عدم توانایی خوردن یا آشامیدن، کبودی لب ها و انتهای انگشتان در موارد شدید هم از علائم دیگر و نسبتا شایع بیماری می باشد.
معمولا در خروسک، شدت تب خفیف است و به ندرت به بیش از 39 درجه می رسد. بیماری 3 تا 7 روز طول می کشد و در روزهای دوم و سوم به شدت بیماری افزوده می شود. از مشخصات بیماری تندی تنفس(بیش از 40 بار در دقیقه)، آبریزش از دهان، سختی بلع و تب بالا است که در شب تشدید می شود.
این بیماری، بر خلاف آسم است؛ زیرا مشکل در دم وجود دارد در حالی که در آسم مشکل در بازدم وجود دارد.
خفگی در اثر بلعیدن اجسام خارجی، می تواند شبیه خروسک باشد. زیرا در هر دو حالت، تقلای شدیدی برای نفس کشیدن وجود دارد. با این حال، با یک روش ساده می توان خفگی را از خروسک تشخیص داد: کودکی که در اثر بلعیدن اجسام خارجی خفه شده است، نمی تواند حرف بزند و یا گریه کند. ولی کودکی که خروسک گرفته است، می تواند هر دو را انجام دهد.
عامل بیماری
تقریبا عامل تمامی موارد بیماری، ویروس است. ویروس پاراآنفلوانزا و ویروس سن سی شیال تنفسی یا آنفلوآنزای نوع A یا B و هموفیلوس آنفلوآنزا عوامل ایجاد خروسک می باشند. عفونت های باکتریایی هم می توانند در ایجاد خروسک دخیل باشند. گفته می شود سوار شدن عفونت باکتریال در این بیماری نادر است و در چنین وضعی به شکل اوتیت یا التهاب گوش میانیبروز می کند.
تشخیص بیماری
اصولا تشخیص خروسک از سوی پزشک و با علائم بالینی است که در صورت شک، پزشک می تواند رادیوگرافی رخ و نیمرخ گردن را درخواست کند تا نمای باریک شدن (نای) را ملاحظه کند.(شکل روبرو)
نبود این علامات دلیل بر رد بیماری نیست و در آزمایش خون افزایش گلبول های سفید از نوع لنفوسیت دیده می شود.
آیا کروپ خطرناک است؟
واقعیت این است که این بیماری امروزه به خطرناکی که قبلا بوده است، نیست. با واکسیناسیون سرخجه، سرخک، هموفیلوس آنفلونزا و دیفتری، کروپ شدید و خطرناک کمتر دیده می شود.
احتمالا کروپ کودک شما طی یک هفته بدون هیچ عارضه ایی خوب می شود. هر چند که اگر کروپ خیلی شدید باشد، می تواند مشکلات تنفسی برای کودک ایجاد کند.
درمان خروسک
با توجه به این که خروسک(کروپ) یک عفونت ویروسی است و درمان آن نگهدارنده و محافظتی تا پایان دوره ی بیماری است، بیشتر بیماران را می توان به صورت سرپایی یا با چند ساعت تحت نظر بودن آن ها در اورژانس درمان کرد. پزشک ممکن است داروهای ضد التهاب کورتونییا استروئیدی تجویز کند که به کاهش تورم حنجره کمک می کنند و باعث می شوند کودک راحت تر نفس بکشد.
اصول درمان سرپایی خروسک شامل استراحت، مصرف مایعات و بخور است.
خانواده ها باید توجه داشته باشند که در صورت بروز علائمی همچون آبریزش از دهان، کبود شدن لب، بیقراری، تند شدن تنفس و اضطراب در کودک سریعا وی را به پزشک برسانند.
نوع باکتریایی این بیماری با آنتی بیوتیک قابل درمان بوده و شرایط بهتری برای بیمار مهیا می شود.
حمام مرطوب ممکن است به درمان کمک کند اما سرفه ها را قطع نمی کند و ممکن است در طول شب هر بار که کودکتان به علت سرفه از خواب بیدار می شود، لازم باشد حمام مرطوب را تکرار کنید.
شما می توانید از یک دستگاه بخور در اتاق کودکتان استفاده کنید. انواعی از دستگاههای بخار ساز که می تواند بخار سرد تولید کند ارجحیت دارد اما قیمت آنها بیشتر از دستگاههایی است که با ایجاد حرارت آب را بخار می کند. بعلاوه باید از تمیزی و پاکی دستگاه اطمینان داشته باشید و برای این منظور می توانید از ضد عفونی کننده ها که مانع رشد باکتریها و قارچها می شوند استفاده کنید. کودکتان باید مقدار کافی مایعات دریافت کند.
برای پایین آوردن تب فرزندتان از مقدار مناسب استامینوفن و ایبوبروفن استفاده کنید. (هرگز از آسپرین جهت پایین آوردن تب استفاده نکنید زیرا سبب بروز وضعیت خطرناکی بنام سندرم Reye"s می شود.
از آنجائیکه عامل بیماری ویروس است آنتی بیوتیک بر آن اثری نخواهد داشت. داروی ضد سرفه نیز استفاده نکنید زیرا روی تورم حلق موثر نبوده و ممکن است به علت عدم تخلیه موکوس تولید شده، سرفه کودکتان را بدتر کند.
اگر رطوبت و حمام مرطوب و هوای سرد هیچ تاثیری بر کاهش سرفه و تنفس راحت تر کودکتان نداشته باشد پزشک او ممکن است برای کاهش التهاب و تورم کودکتان داروهای استروئیدی توصیه کند که تنفس او را راحت تر می کند. استروئید خوراکی را قبلا برای بچه های با کروپ شدید یا متوسط توصیه می کردند اما تحقیقات نشان داده است که بر کروپ خفیف نیز موثر است.
اگر کودکتان کروپ شدید دارد ممکن است نیاز به بستری شدن پیدا کند، اکسیژن بگیرد و استروئید استنشاقی دریافت کند، که این تدابیر سبب کاهش تورم و التهاب راه های هوایی می شود و تزریق مایعات وریدی نیز کم آبی بیمار را جبران می کند.
آیا ممکن است فرزندم دوباره کروپ بگیرد ؟
بله. در حقیقت بنظر می رسد بچه ها بیشتر از سایر سنین مستعد ابتلا به کروپ هستند. اگر فرزندتان برای بار دوم به کروپ دچار شد، سعی کنید در خانه درمانش کنید، آرامش خود را حفظ کنید و به پزشک اطلاع دهید. هر دوره کروپ ممکن است متفاوت باشد، بعضی اوقات ممکن است شدیدتر باشد و نیاز به درمان و توجه بیشتری داشته باشد.
آیا کروپ بیماری مسری است ؟
بله، مگر اینکه کروپ به علت آلرژی یا محرکها باشد. اگر عامل کروپ ویروس باشد، مسری است و بهتر است بیمار را تا زمانیکه علائمش بهتر نشده است در منزل نگه دارید.تسکین سرفه در خروسک
همان طور که ذکر شد خروسک هنگامی رخ می دهد که حنجره دچار عفونت ویروسی می شود.
این توصیه ها به شما کمک می کند تا سرفه ی ناشی از خروسک را در کودک تان تسکین دهید:
* بگذارید کودک تان زیر دوش آب داغ بایستد و بخار را جذب کند؛ مراقب باشید که آب آن قدر داغ نباشد که پوست را بسوزاند.
هنگامی که کودک کنار دوش ایستاده است، حوله ی مرطوبی را روی صورت او بیندازید و او را وادار کنید که هوای مرطوب را تنفس کند. 20 دقیقه زمان برای این کار مفید خواهد بود.
* درون دستگاه مرطوب کننده ی هوای درون اتاق کودک تان آب گرم اضافه کنید.
* برای پیشگیری از ذات الریه، مهم است که کودک تان خلطی را که در ریه هایش ایجاد شده است، خارج کند. بنابراین سعی بر این است که سرفه های خلط دار ایجاد شود، نه این که به طور کلی از سرفه جلوگیری شود.
براي کودکي که کروپ دارد هيچ وقت بخور گرم تجويز نمي شود.بسياري از اين کودکان در هنگام مراجعه به بيمارستان تا حدودي بهبود پيدا مي کنند، زيرا هواي سرد در طول مسير منزل تا بيمارستان موجب بهبود مي شود.کودک در حالتي که خود را در حالت خفگي احساس مي کند، نياز شديد به هوا دارد و در صورت استنشاق هواي سرد استرس و هيجان کودک کاسته مي شود و وقتي اين استرس و هيجان کم شد، کودک با هيجان کمتري نفس مي کشد و در نتيجه به تارهاي صوتي ملتهب وي کمتر فشار وارد مي شود.يکي ديگر از مشکلات کودکان مبتلا به کروپ اين است که چون از صداي خود مي ترسند بي قراري مي کنند و اين امر هم موجب گرفتگي بيشتر صداي آن ها مي شود.
پیشگیری بهتر از درمان
شستن مکرر دست و تماس نداشتن با افرادی که دچار عفونت های تنفسی هستند، از راه های پیشگیری از خروسک است.
در کودکان شیرخوار، بهتر است تا هر زمانی که کودک قادر به گرفتن سینه ی مادر است، به او شیر داده شود و نباید کسی در اطراف او سیگار بکشد.
باید پیش از تجویز هر دارویی، حتی شربت سرماخوردگی، به کودک، با پزشک اطفال مشورت شود و وی را از مکان های پُرجمعیت و تماس با افراد بیمار دور نگه داشت.
نکته ی کلیدی
یکی از نکات مهمی که در درمان سرپایی و بستری کودک حائز اهمیت است، حضور مادر بر بالین کودک است که می تواند بسیار کمک کننده باشد، زیرا آغوش مادر، بهترین بستر برای کودک بیمار است.
موارد احتیاط
* اگر تب کودک بالااست، اشکال در نفس کشیدن یا بلع دارد و یا این که با سر جلو، دهان باز و زبان بیرون آورده می نشیند، سریعا به پزشک مراجعه کنید. این مورد اورژانسی است.
* هرگز به کودکی که خروسک دارد و یا دچار اشکال تنفسی است هیچ نوع داروی ضد سرفه ندهید.
* به عنوان درمان خانگی به کودک ایپکاک ندهید، زیرا می تواند موجب بدتر شدن تنفس شود.
باورهای غلط درباره سرماخوردگی كودكان
در این مطلب سایر باورهای غلط درباره سرماخوردگی کودکان را برای شما بیان می کنیم.
برای كاهش دردهای عضلانی چه كار باید كرد؟
این دردها ممكن است با عفونت و درد گوش همراه باشد. تسكین این درد باید با استامینوفن صورت گیرد، ولی متأسفانه هنوز خیلی از والدین با دود سیگار سعی در كاهش درد گوش دارند در حالی كه این كار اصلا فایده ندارد. البته گرم كردن ناحیه دردناك كمی تسكین دهنده است، منتها دود سیگار به‌ویژه اگر كودك آلرژی داشته باشد، بیماری او را تشدید می‌كند.
كودكی كه سرما می‌خورد، مسلما اشتهایش كم است و همین مادر را نگران می‌كند. آیا درست است كه در این مواقع كودك را وادار به خوردن غذای بیشتری كنیم؟
خیر، در اینجا مادر باید تعداد دفعات غذا دادن را بیشتر كند، نه اینكه او را وادار به خوردن غذای بیشتری در یك وعده كند.
به توصیه‌های تغذیه‌ای در دوران سرماخوردگی هم اشاره می‌كنید؟
بسته به سن كودك باید توصیه‌های تغذیه‌ای را رعایت كرد. اگر كودك شیرخوار بود، باید فواصل شیر‌دهی كمتر شود. از مایعات زیاد استفاده شود. محدودیت غذایی راهم برای كودك ایجاد نكنیم البته اگر آلرژی در كار نبود، چون كودك در این دوره كم‌اشتها است و با محدودیت غذایی ممكن است زیاد وزن از دست بدهد.
مسئله دیگری كه باعث وحشت مادران می‌شود، تب كودك است و مادر فكر می‌كند كه این تب منجر به تشنج می‌شود. در چند درصد موارد تب كودك با تشنج همراه است؟
ببینید، مقدار تب در سرماخوردگیها خفیف است و در ضمن كودك زیر 6 ماه هنگام تب به هیچ‌وجه تشنج نمی‌كند، مگر این كه بیماری دیگری در كار باشد.
حالا یك سؤال دیگر. اگر مادر تمام این نكات را بداند، نیازی به مراجعه به پزشك هست؟
اگر مادر اقدامات اولیه را برای جلوگیری از عود سرماخوردگی انجام دهد، مثل استفاده از مایعات و قطره بینی و دستگاه بُخور، در صورت ادامه بیماری، باید به پزشك مراجعه كند، چون شاید بیماری را به درستی تشخیص نداده باشد.
آنتی‌بیوتیك‌ها تأثیری در درمان بیماری دارند؟
متأسفانه تصور غلط دیگر این است كه خیلی از مادران فكر می‌كنند سرماخوردگی كودكشان با آنتی‌بیوتیك برطرف می‌شود و برای همین، قبل از مراجعه به پزشك، به كودك آنتی‌بیوتیك می‌دهند. از طرف دیگر، این گروه از مادران اصرار دارند كه حتی اگر پزشك هم برای كودك آنتی‌بیوتیك تجویز نكند، كودك را به امید تجویز این دارو، به پزشك دیگری ارجاع دهند، در حالی‌كه نوع میكروب سرماخوردگی با نوع میكروب بیماری‌های دیگر متفاوت است و آنتی‌بیوتیك هیچ جایی در درمان آن ندارد.
آقای دكتر، تصور خیلی از والدین این است كه سرماخوردگی كودكشان، بدن او را مستعد ابتلا به سرماخوردگی بعدی می‌كند یا از سرماخوردگی بعدی جلوگیری می‌كند. به نظر شما این باور درستی است؟
خیر، سرماخوردگیها ممكن است پی در پی بوده و عوارض داشته باشند، ولی اینكه یك سرماخوردگی منجر به سرماخوردگی بعدی شود، اصلا درست نیست.
علاوه بر این، یك سرماخوردگی به هیچ‌وجه از سرماخوردگی بعدی جلوگیری نمی‌كند، چون ما ویروس های زیادی داریم كه هر كدام برای كودك بیماری‌زا هستند، مثل رینو ویروس، ویروس آنفلوانزا و... . اگر مادر این ها را بداند، هر بار كه كودك سرما می‌خورد، توهم این را ندارد كه بدن كودكش مستعد ابتلا به سرماخوردگی بعدی شده است.
واكسن آنفلوانزا و نقش ایمن‌كننده آن در مقابل سرماخوردگی چیست؟
متأسفانه این واكسن به غلط به عنوان واكسن سرماخوردگی تبلیغ می‌شود، در حالی‌كه بیش از صد نوع ویروسی كه وارد بدن می‌شوند، شاید فقط یک یا دو تا از آنها مربوط به آنفلوانزا باشند و چون علائم آنفلوانزا شدید است، این واكسن برای ویروس‌های مربوط به آن تولید می شود، نه برای بقیه ویروس‌ها.
زدن واكسن آنفلوانزا از سرماخوردگی با ویروس‌های دیگر جلوگیری نمی‌كند.
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
شنبه 21,دسامبر,2024