به گزارش  صمت ،از زمانی که بحث آلودگی محیط‌زیست در جوامع بشری جدی شد، سوخت‌های فسیلی در ردیف نخست متهمان آلودگی قرار گرفتند. بر همین اساس بود که ساخت خودروهای هیبریدی به‌عنوان یکی از راه‌های خودروسازان برای رویارویی با این مشکل مطرح شد.

توجه به طراحی و ساخت خودروهای هیبریدی از سال ۲۰۰۹م در حالی با جدیت ادامه یافت که صنعت خودروسازی جهان با نوسانات زیادی مواجه بود اما حتی این بحران مهم هم نتوانست مانعی برای ظهور خودروهای بسیار پیشرفته باشد که یکی پس از دیگری تولید و روانه بازارهای اروپا و امریکا شدند.

مرسدس، گوی سبقت را از رقیبان ربود
در میان نشان‌های تجاری معروف صنعت خودروسازی جهان مرسدس بنز آلمان توانست گوی سبقت را از رقیبان برباید و با تولید نوعی خودرو هیبریدی، تمام توجهات را به خود معطوف کند.
اتومبیل مرسدس Bluehybrid اس۴۰۰ نخستین خودروی جهان به شمار می‌آید که در آن، از نسل جدید باتری‌های لیتیوم یونی بهره گرفته شده است. این محصول جدید بنز در نمایشگاه فرانکفورت به نمایش درآمد. صادرات این خودرو هیبریدی به ژاپن و امریکا در صدر برنامه‌های این نشان تجاری قرار دارد. مدل اس۴۰۰ بنز نخستین خودرو هیبرید با باتری لیتیوم یون است، در حالی که خودروهای هیبرید کنونی از باتری‌های نیکل استفاده می‌کنند. استفاده از باتری‌های لیتیومی مزایای زیادی نسبت به باتری‌های نیکلی دارد که از آنها می‌توان به انرژی بیشتر، طول عمر طولانی‌تر و قابلیت کارکرد در دماهای بسیار پایین اشاره کرد اما دلیل اینکه تاکنون در خودروها استفاده نشده بودند، امکان نداشتن کنترل حرارتی آنها بوده که به نظر می‌رسد شرکت بنز موفق به حل این مشکل شده و حالا به عرصه جدیدی در این صنعت پا نهاده است. باتری به کار گرفته شده در این خودرو برخلاف سایر خودروهای هیبریدی موجود در بازار، فشرده بوده و جای بسیار کمی را اشغال می‌کند.

علاوه بر باتری‌های لیتیوم یون، جعبه دنده ۷ سرعته خودکار، شتاب صفر تا ۱۰۰، ۷/۲ ثانیه و بیشترین سرعت ۲۵۰ کیلومتر بر ساعت از مشخصات بارز فنی این خودرو هیبریدی محسوب می‌شوند. به‌طور کلی کلاس اس یکی از محبوب‌ترین محصولات مرسدس بوده که به‌دلیل طراحی زیبا مورد پسند عموم مردم است اما مرسدس این بار در اس۴۰۰ دست به یک خطرپذیری بزرگ زده و علاوه بر هیبریدی کردن آن، در ویژگی‌های ظاهری آن هم تغییرات اساسی ایجاد کرده است.
استفاده از اصول آیرودینامیک برای کاهش نیروی فشاری هوا در طراحی این خودروها در کنار بکارگیری مواد سبک‌وزن در ساختار آنها باعث شده تا تفاوت اساسی دیگری در آنها نسبت به محصولات عادی ایجاد شود. راه مطمئن برای کاهش نیروی فشاری هوا، کاهش بخش‌های اضافی ناحیه جلوی اتومبیل تا حد امکان و به کار بردن اصول آیرودینامیک در این بخش است. ضمن آنکه کاهش اشیا خارجی روی بدنه خودرو و نیز حذف بعضی از آنها هم می‌تواند در بهبود ایرودینامیک موثر باشد. در این میان از آنجایی که کاهش وزن کل آن راه ساده‌ای برای افزایش کارآیی خودرو محسوب می‌شود، از مواد کامپوزیت همچون فیبر کربن یا فلزات سبک‌وزن مانند آلومینیم و منیزیم در ساختار آنها استفاده می‌شود. این تفاوت‌ها تنها به ساختار کلی خودرو خلاصه نمی‌شود، چراکه حتی لاستیک‌های اتومبیل‌های هیبریدی هم نسبت به خودروهای عادی کمتر است. در واقع آنها از تایر مخصوصی استفاده می‌کنند که سفت‌تر و پربادتر بوده و نیاز به فشار زیادتری نسبت به تایرهای معمولی دارد.

 
حضور قدرتمند چین در بازار هیبریدی‌ها
شرکت خودروسازی چینی ‌«بی‌وای‌دی» نیز به معرفی قدرتمندترین خودرو هیبریدی جهان با قدرت ۵۰۵ اسب بخار و با نام تانگ پرداخته است. کارخانه خودروسازی «بی‌وای‌دی» یکی از مشهورترین خودروسازان چینی است که به ساخت خودروهای متفاوت زبانزد است. برای نمونه، می‌توان از خودرویی با نام ولوو ایکس‌سی۹۰تی۸ با موتور هیبریدی و ۴۰۰ اسب بخار نام برد. اکنون این کارخانه خودروسازی چینی از خودرو هیبریدی قدرتمندی با نام «تانگ» رونمایی کرده که از آن با عنوان «قدرتمندترین خودرو هیبریدی» جهان یاد می‌شود. این خودرو دارای موتور ۴سیلندر ۰/۲ لیتری است که ۲۰۵ اسب بخار نیرو تولید می‌کند. در کنار این موتور، دو موتور با سرعت ۱۵۰ و ۱۴۷ اسب بخار قرار دارد که می‌توانند بیش از پیش به سرعت این خودرو بیفزایند. مجموع قدرت این ۳ موتور به عددی حدود ۵۰۵ اسب بخار خواهد رسید که قدرت شگرفی را برای این خودرو شاسی‌بلند فراهم می‌کند. این خودرو صفر تا ۱۰۰ را در ۴/۹ ثانیه می‌تواند بپیماید.

 
آینده خودروهای هیبریدی و برقی در جهان
مطابق بررسی‌های انجام‌شده آمار مرکز یورواستات که حاصل نظرسنجی بیش از ۸ هزار نفر از رانندگان در ۸بازار عمده خودرو – چین، آلمان، فرانسه، انگلیس، ژاپن، استرالیا، سوئیس و امریکا- است؛ در مجموع ۳۶درصد از مشتریان به خرید خودرویی با قوای محرکه هیبرید و ۴۵/۸ درصد نیز به خرید خودروی برقی تمایل داشته‌اند. در این بین ملاحظات زیست‌محیطی و قیمت فزاینده سوخت به‌طور مساوی مهم‌ترین عوامل این انتخاب بوده‌اند. این روند در واقع نشان‌دهنده توانمندی قابل‌توجه برای تامین‌کنندگان فناوری‌های مرتبط با خودروهای دوستدار محیط‌زیست است.
در این نظرسنجی ۴۵درصد از خودروسازان اعلام کرده‌اند که قیمت فزاینده سوخت، آنها را به سمت تولید خودروهای کم‌مصرف‌تر مجبور کرده است. در این میان، ۶۲/۶ درصد ژاپنی‌ها و ۵۵/۲ درصد آلمانی‌ها بیشترین درصد را داشته‌اند. بخش عمده‌ای از افراد نظرخواهی شده در بازارهای یادشده بر این باورند که استفاده از سوخت‌های متعارف همچون بنزین و گازوئیل در آینده گران‌تر خواهند شد. روند صعودی در قیمت سوخت همچنین موجب گرایش بیشتر به سیستم‌های جایگزین خواهد شد. از دیگر سو، یافته‌های این بررسی نشان‌دهنده آن است که آگاهی نسبت به سیستم‌های جایگزین در مناطق مختلف جهان کاملا متفاوت است. رانندگان انگلیسی در میان بازارهای ۸گانه مورد بررسی دارای پایین‌ترین اطلاعات نسبت به سوخت‌های جایگزین بوده‌اند. تنها ۳/۹درصد پاسخ‌دهندگان نسبت به این موضوع مطلع بوده‌اند، در حالی که این رقم در بین ژاپنی‌ها که مطلع‌ترین بازارها به شمار می‌روند، ۴۶/۹درصد بوده است. در ضمن تنها ۶/۶درصد از مردم امریکا نسبت به سوخت‌های هیبریدی آگاهی داشته‌اند.

 
سوخت‌های جایگزین در دنیای خودروسازان
روی دیگر تحولات در حوزه سوخت‌های جایگزین و اقدامات فعالان این صنعت در حال وقوع است. در این بخش، خودروسازان تلاش‌های متعددی را برای عرضه خودروها با سوخت‌های جایگزین در دستور کار قرار داده‌اند. در این زمینه، شرکت خودروسازی رنو اعلام کرد که تولید خودروهای برقی رنو تا سال ۲۰۱۵-۲۰۱۴م سالانه به ۱۰۰ هزار دستگاه خواهد رسید. بر این اساس رنو در نظر دارد ۳ مدل خودرو اصلی- شامل خودروهایClio، Megane saloon وKangoo light-van را تا سال ۲۰۱۰م برای بازارهای اسرائیل و دانمارک به صورت برقی عرضه کند. در این سال نیسان نیز وارد بازار خودروهای برقی خواهد شد. با این حال، رنو با وجود فشارهای فزاینده برای بکارگیری فناوری‌های جدید سبز نسبت به خودروهای هیبریدی چندان خوشبین نیست. به باور این خودروساز تولید این خودرو به دلیل میزان صرفه‌جویی‌های ایجاد شده در بخش دی‌اکسید کربن برای مشتریان بسیار گران خواهد بود.
هزینه‌های خودرو هیبریدی به ازای هر تن صرفه‌جویی گاز CO۲، ۶۰۰ یورو خواهد بود در حالی که هزینه‌های هر تن CO۲ صرفه‌جویی شده خودروهای برقی به ازای هر تن ۲۰۰ یورو می‌باشد. از سوی دیگر، پژو- سیتروئن (پی‌اس‌آ) و شرکت ژاپنی میتسوبیشی موافقتنامه‌ای را برای بررسی امکان‌سنجی گسترش همکاری‌های فنی در زمینه موتورهای برقی امضا کرده‌اند. براساس این موافقتنامه، طرف ژاپنی که در نظر دارد در سال‌های آینده مقام نخست خودروساز عمده در حوزه تولید انبوه خودروهای برقی را به خود اختصاص دهد، فناوری تبدیل برقی به قوای محرکه خودرو را در اختیار طرف فرانسوی خود قرار خواهد داد. میتسوبیشی همچنین تامین باتری‌های لیتیوم یون را برای پژو انجام خواهد داد. دو طرف همچنین امکانپذیری ایجاد سرمایه‌گذاری مشترک برای تولید خودروهای برقی را در بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵م موردبررسی قرار خواهند داد. همچنین در خبری دیگر، شرکت جی‌ام اروپا اعلام کرد که به جای برنامه‌ریزی برای تولید خودرو ارزان‌قیمت برای اوپل در نظر دارد، روی یک خودرو تمام برقی تمرکز کند. جنرال موتورز ضمن اعلام خبر سرمایه‌گذاری ۹ میلیارد یورویی در اوپل همچنین اعلام کرد که اوپل تولید چند مدل خودرو برقی را در دستور کار قرار خواهد داد.

 
بازار خودروهای هیبریدی در ایران
یک کارشناس خودرو با اشاره به محدودیت‌های استفاده از خودروهای هیبریدی (دوگانه‌سوز برقی و فسیلی) در ایران می‌گوید: با قیمت‌های فعلی سوخت، خرید و استفاده از خودروهای هیبریدی در ایران به صرفه نیست اما اگر قیمت سوخت واقعی شود، تقاضا برای این خودروها افزایش خواهد یافت.
در حال حاضر با وجود معضل آلودگی هوا و ضرورت حفاظت از محیط‌زیست، بهره بردن از خودروهای هیبریدی (دوگانه‌سوز برقی و فسیلی) یکی از راه‌حل‌های ممکن برای حل این مسائل به شمار می‌آید. ولی قیمت این خودروها بسیار گران بوده و واردات آنها به ایران نیز بسیار محدود است. البته برخی خودروسازان ایرانی نیز در زمینه تولید خودروهای کم‌مصرف و هیبریدی فعالیت‌هایی داشته‌اند. فربد زاوه درباره وضعیت خودروهای هیبریدی در کشور به اقتصادنیوز گفت: فناوری هیبریدی قبل از اختراع اتومبیل وجود داشته است، ولی در «تولید انبوه» چندان عادی نشده و هنوز خیلی از نشان‌های تجاری مشهور جهان مثل گروه جگوار لندرور خودرو هیبریدی تولید نمی‌کنند. این کارشناس صنعت خودرو تاکید کرد: استفاده از این خودروها در کاهش مصرف سوخت، به‌ویژه در کاهش مصرف سوخت سیکل‌های شهری تاثیر بسزایی دارد. وی درباره استفاده از خودروهای هیبریدی در آینده بازار خودروی ایران تاکید کرد: با گران شدن روزافزون قیمت سوخت این اتفاق قطعی است. اگر سوخت با قیمت واقعی خود به مردم فروخته شود، تقاضا برای اینگونه خودروها زیاد می‌شود اما با قیمت فعلی سوخت، خرید و استفاده از خودروهای هیبریدی به صرفه نیست. زاوه افزود: در سراسر دنیا تلاش بر این است که به سمت استفاده از این خودروها بروند و در ایران هم به‌طور قطع اینطور خواهد بود. البته این کار با افزایش تقاضا انجام می‌شود.
این کارشناس خودرو درباره خودروهای هیبریدی که به کشور وارد شده‌اند، گفت: در ایران خودروهای هیبریدی به تعداد معدودی وارد شده‌اند. شماری از خودروهای هیبریدی که برای واردات به کشور مجاز بوده‌اند، خودروهای تویوتا هستند که تعدادشان کم است. او بیان کرد: تامین خودروهای مجاز هیبریدی به این دلیل که شرکت‌های ایرانی با تولیدکنندگان آنها رابطه مستقیم ندارند، کار سختی است. به علاوه با توجه به مصرف سوخت پایین خودروهای هیبریدی، این خودروها برای کاهش مصرف سوخت بسیار مناسب هستند اما این خودروها به واسطه قیمت‌های بالایی که دارند هم‌اکنون برای صرفه‌جویی در هزینه‌های مصرف بنزین به صرفه نیستند. البته به گفته برخی کارشناسان اگر نرخ سوخت در کشور بالاتر از قیمت آن در حال حاضر برود به احتمال زیاد استفاده از این خودروها به‌صرفه شود.