به گزارش محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه که برای شرکت در اجلاس بازنگری ان پی تی عازم نیویورک شده است، در بدو ورود به این شهر، در گفت و گو با خبرگزاری صدا وسیما گفت: علاوه بر شرکت در اجلاس بازنگری معاهده عدم اشاعه سلاحهای هستهای NPT، آمدهایم تا از طرف آمریکایی توضیح بیشتری درباره آثار توافق احتمالی بر وضع داخلی تعهدات این کشور بشنویم.
گزیده سخنان ظریف را در ادامه میخ وانید:
- ما دولت آمریکا را مسئول اجرای تعهدات بینالمللی میدانیم و طبق مقررات بینالمللی مشکلات داخلی هیچ دولتی، آن دولت را از اجرای تعهدات بینالمللی خود معاف نمیکند.
- این مبنایی است که ما بر اساس آن مذاکره میکنیم و البته مایلیم که توضیح بشنویم و دوستان ما شنیدهاند و شاید در مذاکراتی هم که در این هفته خواهیم داشت، در مورد آثار وضع داخلی ایالات متحده بر اجرای تعهدات آن کشور اگر توافق حاصل شود، بیشتر توضیح بشنویم.
- ما از ابتدا گفتهایم که تحریم و توافق با هم سازگاری ندارند، باید طرفهای ما یکی از این دو را انتخاب کنند.
- در مذاکرات لوزان ما به چارچوبی رسیده بودیم که با اجرای آن، هم تحریمهای اقتصادی و مالی برداشته و هم قطعنامههای شورای امنیت لغو میشوند و یک قطعنامه جایگزین آن میشود که توافق را تائید خواهد کرد.
- البته باید در مورد همه زمینهها، چارچوبهایی که در لوزان درباره آنها توافق شده، یا راه حلهایی که در موردشان تفاهم شده است، به صورت مکتوب درآیند و به سندی که مورد موافقت قرار بگیرد، تبدیل شوند.
- در اجلاس وین، دوستان ما این فرصت را پیدا کردند که در مورد حرفهایی که زده شده و نیز درباره برنامههایی که در کنگره مطرح بوده است، سؤال کنند و بیشتر در مورد موضوع تحریمها صحبت و حتی در مورد متنی که در این زمینه مطرح است، گفتوگو شود.
شرکت در اجلاس بازنگری معاهده NPT
- جمهوری اسلامی ایران به عنوان رئیس جنبش عدم تعهد، از فعالترین اعضای معاهده NPT است و امسال هم مواضع جنبش را که بسیار شبیه به مواضع ملی ماست، در افتتاحیه اجلاس بازنگری معاهده عدم اشاعه در مجمع عمومی مطرح خواهیم کرد.
- این اجلاس چند هفتهای است و مذاکرات در مورد سند نهایی ادامه خواهد داشت، البته همواره این مذاکرات به دلیل تفاوت مواضع کشورهای هستهای و غیر هستهای، مذاکراتی دشوار بوده و در بسیاری از مورد به نتیجه نرسیده است.
- کشورهای دارای سلاح هستهای، بیشترین تخلف را از موازین NPT و معاهده داشتهاند، چون ماده ۶ معاهده خلع سلاح را خواستار است و تفسیر و رای مشورتی دیوان بینالمللی دادگستری نیز آنها را به پیگیری برنامه خلع سلاح موظف کرده است، ولی آنها این کار را انجام ندادهاند.
- در بازنگری سال 1995 میلادی، عاری سازی خاورمیانه از سلاح هستهای نیز در دستور کار قرار گرفت ولی برخی از اعضای NPT تاکنون از این موضوع جلوگیری کردهاند.
- با کشورهای مختلفی که در نشست امسال حضور خواهند داشت، دیدار و مذاکره خواهیم داشت و وزیران خارجه تعداد قابل توجهی از کشورهای جهان در این اجلاس شرکت میکنند.
- گفتوگو با گروه کشورهای ۱۵ ، بیشتر در سطح همکاران من و در یکی دو مورد هم با حضور خود بنده پیگیری خواهد شد تا در مرحله کنونی که هستیم و مرحله نگارش است بتوانیم کار را پیش برد.
جان کری: ایران و 1+5 به یک توافق تاریخی نزدیک شده اند/ ورود اولین وزیر خارجه آمریکا به اقامتگاه نماینده ایران
به گزارش عصرایران، این دیدار در محل اقامتگاه نماینده ایران در سازمان ملل متحد در نیویورک برگزار شد.
این برای نخستین بار پس از انقلاب سال 57 ایران است که یک وزیر خارجه آمریکا وارد اقامتگاه نماینده ایران در سازمان ملل متحد در نیویورک می شود.
جان کری پیش از این ملاقات گفته بود که در این دیدار از همتای ایرانیاش خواهد خواست برای بازگشت حوثیها پای میز مذاکره در یمن تلاش کند.
به گزارش رویترز کری پیش از دیدار با ظریف در سخنرانی خود در اجلاس بازبینی پیمان "ان پی تی " در نیویورک تاکید کرد که ایران و گروه 1+5 بیش از هر زمان دیگری برای نخستین بار در طی 12 سال گذشته به یک توافق تاریخی نزدیک شده اند.
وزیر امور خارجه آمریکا در اجلاس ان پی تی گفت:"ما در واقع بیش از هر زمان دیگری به یک توافق خوب و جامع که به دنبال آن هستیم ، نزدیک ترشده ایم و اگر ما موفق به انجام این مهم شویم، امنیت بیشتری برای تمام جهان حاصل خواهد شد."
کری با این وجود تاکید کرد که گفت و گوهای سختی در هفته های آتی در پیش است و برخی مسایل کلیدی هنوز بین دو طرف مذاکره لاینحل مانده است.
این روزنامه لبنانی افزود: سعودی ها ابتدا از سران این کشورهای عربی فقط حمایت مادی را خواستار شدند و موافقت کشورهایی مانند مصر، ترکیه، پاکستان، سودان واردن را بدون اشاره به جزئیات توفان قاطعیت تلفنی اخذ کردند.
این منابع به نقل از سعود الفیصل وزیر خارجه سعودی ها که گفته است «هیچ طرفی از تصمیم جنگ تا لحظه شروع آن با خبر نبود» خاطرنشان کردند که منظور سخنان الفیصل دو روز قبل از شروع توفان قاطعیت در باره اتخاذ اقداماتی در صورت ادامه حرکت انصارالله به سوی عدن، شروع جنگ نبوده بلکه هدف او تهدید انصارالله و تحریک نیروهای یمنی وفادار به آل سعود برای تحرک نظامی بوده است.
بنابر این در حالی که سعود الفیصل با این جایگاه حاکمیتی از زمان شروع جنگ باخبر نبوده ، طبیعی است که دیگر شاهزادگان فرودست تر از او هم آگاه نبوده باشند.
اتاق عملیات مشترک آمریکایی – سعودی در ریاض
اخبار درز یافته از خاندان پادشاهی سعودی حاکی است محمد بن سلمان پسر پادشاه و وزیر دفاع بازیگر اصلی تجاوز علیه یمن است و سعودی ها دو ماه قبل و بعداز مشورت با آمریکایی ها برای تجاوز علیه یمن تصمیم گرفته اند.
منابع عربی تاکید کرده اند که محمد بن سلمان همچنان به صورت فردی جنگ را اداره می کند و به نصیحت های احدی گوش نمی دهد تا جاییکه محمد بن نایف از آمریکایی ها خواسته است برای متوقف کردن اقدامات جنون آمیز او دخالت کنند تا با اصرارش بر ادامه جنگ و رد راه حل های سیاسی برای خاندان سعودی فاجعه نیافریند.
الاخبار به نقل از این منابع نوشت: حتی مقرن بن عبدالعزیز ولی عهد که با شروع دوره پادشاهی سلمان بن عبدالعزیز در حاشیه قرار گرفته است، از زمان شروع جنگ علیه یمن آگاه نبوده و حتی ابتدا از اعضای «باند جنگ» نبوده است.
سکوت شاهزاده های سعودی نشانگر دلیلی بر موافقت آنها با این جنگ نیست، بلکه این سکوت ناشی از ترس است زیرا هر طرفی که از توفان قاطعیت حمایت مطلق و غیرمشروط نکند با اتهام خیانت مواجه خواهد شد.
نقش آمریکا قبل و بعداز تجاوز علیه یمن
نقش آمریکایی ها از قبل از تجاوز وحشیانه علیه یمن شروع شده است و آنها بمب های (جی بی یو) برای تخریب تونل ها و انبارهای زیرزمینی را در اختیار آل سعود قرار داده اند و حتی انبارهای کشورهای عرب حوزه خلیج فارس به ویژه کویت را از این بمب ها پر کرده اند.
سعودی ها از این بمب ها در دو هفته اول شروع جنگ علیه یمن برای تخریب محل های نگهداری موشک های ارتش یمن و همچنین انصارالله استفاده کردند.
اما بعداز ناکارآمدی این بمب ها و شکست حملات هوایی سعودی ها، کشتی های جنگی آمریکا وارد خلیج فارس شدند و دهها موشک کروز از نوع توماهوک 109 ( هر موشک به ارزش 600 هزار دلار) را به سوی پایگاه های ارتش یمن شلیک کردند اما غافل از اینکه این پایگاه ها همه خالی بودند.
خلبان ناکارآزموده سعودی
منابع عربی تاکید کرده اند که خلبان های سعودی ناکارآزموده و ناشی بوده و با بمباران بی هدف یمن و مناطق مسکونی موجب شدند که شمار قربانیان غیرنظامی به سرعت افزایش یابد و آنها بجای اهداف نظامی تعیین شده ، مناطق مسکونی را بمباران می کردند.
در این مرحله نیز آمریکایی ها مداخله کردند و علاوه بر توجیه خلبان های سعودی اطلاعات دقیق را با اعزام پهپادها به آسمان یمن در اختیار آنها قرار می دهند.
سوخت رسانی به جنگنده های سعودی
کارشناسان نظامی تاکید می کنند، جنگنده های سعودی از پایگاه های خمیس مشیط یا طایف در غرب عربستان به پرواز در می آیند و مجبور هستند یک مسافت 1600 کیلومتری را تا رسیدن به خاک یمن طی کنند و در نتیجه قادر نیستند ماموریت محوله را انجام دهند.
در این مرحله بود که آمریکایی ها ماموریت سوخت رسانی به جنگنده های سعودی در آسمان را برعهده گرفتند و به همین دلیل اتاق مشترکی در ریاض تشکیل شده است.
علت موافقت سعودی ها با توقف تجاوز علیه یمن
چهارهفته بعدازعملیات شکست خورده بمباران ها و گلوله باران یمن از دریا، هوا و زمین که تنها به افزایش تعداد قربانیان غیرنظامی به ویژه کودکان و زنان منجر شد ، فشارهای بین المللی رو به افزایش گذاشت اما سه دلیل مهمتر برای اینکه سعودی ها مجبور شدند با توقف جنگ موافقت کنند، وجود داشت.
اول: حرکت ناوهای جنگی ایران به سوی سواحل یمن که پیامی روشن به طرف سعودی بود و سعودی ها به همین دلیل و برای اطمینان خاطر خود خواستار حرکت ناوهای آمریکایی به سوی منطقه شدند.
دوم: حرکت یک تیپ نظامی ارتش یمن و نیروهای انصارالله به سوی تنگه باب المندب
سوم: نفوذ نیروهای یمنی به عمق هفت کیلومتری خاک عربستان و سیطره بر چند پایگاه نظامی متعلق به سعودی ها
تحرکات دیپلماتیک و تاکید انصارالله بر لبریز شدن صبرش
اما در حوزه دیپلماتیک، گفت وگوی داغی بین هیاتی از انصارالله با سفیر روسیه در صنعا صورت گرفت که به عامل اصلی فعال شدن کانال های دیپلماتیک بین واشنگتن و مسکو و بین عمان و ریاض منجر شد.
هیات انصارالله خطاب به سفیر روسیه تاکید کرد: صبر ما لبریز شده و پاسخ به تجاوز سعودی ها بسیار نزدیک است.
سفیر روسیه از هیات انصارلله درخواست مهلت کرد تا این پیام را به سران روسیه منتقل کند و بعداز آن مسکو با واشنگتن تماس گرفت و برای جلوگیری از شروع یک جنگ منطقه ای به مقامات آمریکایی هشدار داد.
دیدارهای وزیران خارجه و کشور عربستان با سفیر ایران در ریاض
الاخبار نوشت: در نتیجه این تماس ها سعودالفیصل و محمد بن نایف وزیران خارجه و کشور عربستان با سفیر جمهوری اسلامی ایران در ریاض دیدار کردند.
این روزنامه لبنانی افزود: سعود الفیصل ابراز تمایل شدیدی کرد تا با محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ملاقات کند و محمدبن نایف نیز خواستار همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم شد و حتی گفت که یمن نسبت به عربستان به مثابه افغانستان برای ایران است.
الاخبار خاطرنشان کرد: پاسخ های ایران روشن بود، هیچ دیداری بین سعود الفیصل با ظریف قبل از آتش بس و توقف تجاوز علیه یمن صورت نخواهد گرفت.
این روزنامه لبنانی تصریح کرد:از سوی دیگر به سعودی ها تاکید شد که پاسخ یمنی ها در آینده نزدیک شروع خواهد شد و این در حالی بود که استان های یمن یکی بعداز دیگری تحت سیطره ارتش ، انصارالله و کمیته های مردمی یمن قرارمی گرفتند.
پیام روشن یمنی ها به سعودی ها
الاخبار ادامه داد: علاوه بر این ها عبور نیروهای یمنی از مرزهای عربستان پیامی روشن به مقامات نظامی و سیاسی آل سعود بود که به یک ضلع اساسی فشار بر تصمیم سازان سعودی تبدیل شد و این یکی از دلایلی بود که سلمان بن عبدالعزیز پادشاه سعودی ها فرمان حرکت گارد ملی به سوی مرزهای با یمن را صادر کرد.
توافق روسی، آمریکایی، عمانی، ایرانی و سعودی
الاخبار نوشت: براساس توافق بین روسیه، آمریکا، ایران، عمان و سعودی ها بمباران موسسات غیرنظامی، زیرساخت ها وکشتار غیرنظامیان باید با فوریت متوقف شود اما این توافق یک شکست تاریخی برای طرف سعودی بود.
بنابر این سعودی ها با توسل به مرحله « بازگشت امید» که امروز جریان دارد اهداف سیاسی و نظامی خود را دنبال کرده اند تا به زعم خود هم از فشارهای بین المللی بکاهند و هم به حملات نظامی همه جانبه علیه یمن ادامه دهند.
این روزنامه لبنانی خاطرنشان کرد:اعلام پایان توفان قاطعیت به معنی توقف کامل جنگ نبوده بنابراین شاهد پیامدهای منفی آن در دو سطح خواهیم بود که ادامه قدرت سعودی ها در داخل و نفوذ سیاسی آنها در خارج خواهد بود.
الاخبار تصریح کرد: بازگشت امید توطئه ای بود تا سعودی ها نیروی خود را بازیابی کنند و قبل از مذاکرات و گفت وگوهای آینده به یک موفقیت میدانی دست یابند و از ننگ شکست خود را رها کنند.
این روزنامه لبنانی نوشت: هدف سعودی ها اشغال عدن و یا یک منطقه راهبردی کوچک دیگر است تا بتوانند دولت غیرقانونی یمن را شکل دهند اما دستیابی به این هدف به رغم هزینه های سنگین دور از دسترس است زیرا نیرویی که بخواهد سلاح به دست بگیرد و با ارتش و کمیته های مردمی در یمن بجنگد در اختیار ندارند.
شهرهای نامزد میزبانی گفت وگوهای یمنی – یمنی
انصارالله، ارتش و کمیته های مردمی یمن با حضور سعودی ها در هرگونه گفت وگوهای یمنی – یمنی و انتخاب ریاض به عنوان محل این گفت وگوها به شدت مخالفت کرده اند و اکنون شهرهایی مانند مسقط (عمان) مسکو و ژنو نامزد میزبانی این گفت وگوها هستند.
آشکار شدن روابط سعودی ها و القاعده در یمن
قواعد درگیری از مرحله « توفان قاطعیت » تا « تجدید قوای برای قاطعیت» تغییری نکرده و اکنون روابط آل سعود شکست خورده با القاعده در یمن و هماهنگی میدانی آنها کاملا فاش شده است.
به عنوان نمونه، بمباران همه پایگاه هایی که درجنوب یمن تحت سیطره القاعده است به محض سیطره ارتش و کمیته های مردمی یمن بر آنها شروع می شود.
توسل سعودی ها به این ضرب المثل و رفتار آنها بر پایه آن « بازی کن یا زمین بازی را تخریب کن» نشان داده اند که شکست خورده و اکنون در حال تبدیل یمن به یک سرزمین سوخته هستند.
ترس سلمان از تمرد پسر پادشاه سابق
الاخبار تاکید کرد: سلمان بن عبدالعزیز تنها نگران شکست در جنگ در مقابل ملت مظلوم یمن و تحقق نیافتن سه وعده خود نیست بلکه از شورش و تمرد متعب بن عبدالله فرزند پادشاه سابق و فرمانده گارد ملی در نگرانی به سر می برد.
این روزنامه لبنانی نوشت: سلمان توقف جنگ را اعلام کرد اما عبدربه منصور هادی همچنان در ریاض است، ارتش و انصارالله یمن به پیشروی خود ادامه می دهند و تنها مناطق مسکونی تخریب شده و اهداف نظامی توفان قاطعیت تحقق نیافته است.
الاخبار افزود: همه از دستور پادشاه سعودی برای حرکت گارد ملی به سوی مرزها شوکه و حیرت زده شده اند زیرا ماموریت این گارد سرکوب بحران های داخلی و نه جنگ در مرزها است.
این روزنامه لبنانی اضافه کرد: سلمان بن عبدالعزیز بعداز دریافت اطلاعاتی مبنی بر برنامه ریزی متعب بن عبدالله وزیر گارد ملی با برخی شاهزادگان دیگر از جمله مقرن بن عبدالعزیز ولی عهد برای جلوگیری از اقدامات یک جانبه او و پسرش ( محمد بن سلمان وزیر دفاع) دستور حرکت گارد ملی به سوی مرزهای با یمن را صادر کرد تا شاید از کودتا و تمرد آنها در ریاض جلوگیری کرده باشد.
به گزارش ایسنا، امیر دریابان شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در جمع خبرنگاران در پاسخ به ایسنا درباره صحت این موضوع که برخی نمایندگان اعلام کردهاند که مقام معظم رهبری دستور انتشار فکت شیت ایرانی را دادهاند اما دولت آن را منتشر نکرده است اظهار کرد: دستور مطالبه و توصیه مسائلی متفاوت هستند و به نظر می آید در منتشر نشدن فکت شیت زمان بی تاثیر نبوده است و از زمان این توصیه تا تاخیر در انتشار آن زمانی طی شده است که به نظر می آید این امر دیگر مفید فایده نیست.
شمخانی تاکید کرد: البته ایران پیش از آمریکایی ها فکت شیت خود را منتشر کرد و رسانه های کشور نیز به آن پرداختند ولی خیلی مورد توجه قرار نگرفت و فکر می کنم امروز دیگر از فکت شیت عبور کرده ایم و بحث مهم رفع ابهاماتی است در خصوص تحریم ها و چگونگی برداشته شدن آنها به ویژه تحریم های شورای امنیت و کنگره آمریکا که وزن اصلی را دارند.
وی ادامه داد: همچنین متوازن سازی اقدامات دو طرف یکی دیگر از موضوعات مهمی است که در مذاکرات باید به آن پرداخته شود.
وی همچنین در پاسخ به سوال خبرنگار دیگری مبنی بر اینکه هواپیماهای سعودی برگههایی را که بر روی آنها مطالبی علیه ایران نوشته شده مبنی بر این که حملات عربستان به یمن برای جلوگیری از نفوذ ایرانیان است نه مردم یمن و آنها را در مناطقی از این کشور به زمین می ریزند گفت: این یک تاکتیک شناخته شده است . دولت های غربی در دهه های گذشته برای ترساندن ملتهایشان و هر جا که تحرک آزادی خواهی صورت میگرفت جنگ سردی شکل می دادند اما امروز این حربه به شکل سهل انگارانه ای به کار گرفته شده است. توزیع این برگه ها و مطالبی که بر روی آنها نوشته شده واقعیت عینی ندارد و به این مفهوم نیست که باعث دوری مردم یمن از ایران شود چرا که آنها به خوبی می بینند و میدانند که تنها ایران و برادران ایرانی هستند که به مجروحان ومردمشان کمک میکنند.
وی ادامه داد: البته استفاده از یک آموزه شکست خورده و غلط غربیها نشانی از کهنسالی فکری سیاستمداران سعودی است.
دبیر شورای عالی امنیت ملی در خصوص مصوبه کمیته روابط خارجی سنای آمریکا در رابطه با تائید توافق نهایی میان ایران و 1+5 گفت: به نظر می آید اقدامات آمریکا و سناتورهای این کشور درقالب نامه 47 سناتور مصوبه اخیر کمیته روابط خارجی سنا و تلاش برای افزایش تحریم ها مانع از دستیابی سریع به توافق جامع است.
شمخانی همچنین در پاسخ به سوال دیگری در رابطه با ادعای آمریکایی ها مبنی بر اینکه ناوهای ایرانی حامل سلاح برای ارسال به یمن از نزدیکی آبهای سرزمینی یمن عقب نشینی کردهاند گفت: هیچ عقب نشینی صورت نگرفته است. به شکل طبیعی انتقال از یک مبدا به مقصد در برنامه زمان بندی مشخص صورت گرفته و هنوز بخشی از ناوهای دریایی ایران در منطقه هستند و بعد از مدتی مجددا بازگشته و مستقر میشوند.
شمخانی در واکنش به استقبال آمریکا از بازگشتن ناوهای ایرانی از نزدیکی آبهای یمن گفت: آنها از بمباران ظالمانه عربستان علیه مردم بی دفاع یمن استقبال میکنند. آمریکاییها در واکنش به هیچ یک از قوانین بینالمللی در رابطه با تجاوز آشکار یک دولت سرکش علیه مردم بی دفاع عکس العمل مثبتی غیر از دفاع از ظالم نکردهاند.
به گزارش فرارو، یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گفتوگو با شبکه سیبیاس نیوز ضمن ابراز خشنودی نسبت به حصول یک توافق هستهای جامع، میان ایران و گروه ۱+۵، اجرای پروتکل الحاقی برای اطمینان از فعالیتهای هستهای ایران را ضروری دانست.
او مدعی شد که یکی از مشکلات یا دلایلی که آژانس نمیتواند اطمینان دهد برنامه هستهای ایران دارای اهداف صلحآمیز است این است که نمیتواند یک ابزار راستی آزمایی قوی را بکار ببرد.
آمانو در ادامه مدعی شد یکی دیگر از مسائل سخت میان آژانس و ایران مسأله سایت نظامی پارچین است. او افزود: «ما از آنها میخواهیم که امکان دسترسی به این مرکز را برای ما فراهم کنند چون بخشی از تحقیقات در خصوص ابعاد احتمالی نظامی است.»
آمانو در اینباره گفت: ما درخواست برای دسترسی به پارچین را مدتها پیش اعلام کردیم. اما هنوز موافقت ایران برای این دسترسی را دریافت نکردهایم. ما خواهان ورود به این سایت و بازرسی آن هستیم.
چرا آژانس خواستار بازدید از پارچین است؟
پارچین، سایت نظامی است در جنوب شرقی تهران که از حدود ۱۱ سال پیش آژانس بین المللی انرژی اتمی بر اساس اسناد نهادهای اطلاعاتی برخی کشورهای غربی مدعی برخی آزمایشهای هستهای در این سایت شده بود.
آژانس این ادعا را در سال ۲۰۰۳ میلادی بر پایه تصاویری که از وجود اتاقک و مخزنی که برای آزمایشهای هستهای به کار میرود مطرح کرده بود.
سال ۲۰۰۳، آژانس بینالمللی انرژی اتمی، اطلاعات خود را درباره این اتاقک هستهای این گونه گزارش داده بود: بر پایه اطلاعات یک کشور عضو (آمریکا) و عکسهای ماهوارهای، ایران در سال ۲۰۰۰ در پارچین اتاقکی ساخته که برای آزمایشهای شبیهسازی هستهای مناسب است. این آزمایشها با مواد منفجره شناخته شده (غیر هستهای) انجام شده تا اثرات انفجار را روی مواد خاص بررسی نماید؛ این آزمایشها معروف به هیدرودینامیک هستند و یک گام لازم برای توسعه سلاحهای هستهای است. در این آزمایشها، ایران از فلز تنگستن به عنوان جایگزینی برای بهکارگیری نوترون استفاده کرد».
در بند دیگر این گزارش درباره تولید نوترون که آژانس آن را هم مرتبط با پارچین دانسته بود، نوشته شده بود: «آژانس توسط یک دولت آگاهی پیدا کرد که ایران کار را برای ساخت یک کپسول مناسب برای جای دادن مواد هستهای انجام داده است. یک دولت عضو دیگر هم به آژانس گفت: ممکن است ایران آزمایشهایی در این زمینه درباره ارزیابی تولید نوترون مناسب برای انفجار هستهای انجام داده باشد و طراحی این کپسول مطابق است با آن طراحی که ادعا شود، توسط شبکه قاچاق به ایران برده شده است».
چرا ایران مخالف بازدید آژانس از پارچین است؟
از سال ۲۰۰۳ آژانس به طور مکرر خواستار بازدید از سایت پارچین بوده است. با این حال این درخواست جز یکبار از سوی جمهوری اسلامی ایران مورد اجابت قرار نگرفت.
بازرسان آژانس در چارچوب ادعای خود موفق شدند، سال ۲۰۰۵ یک بار از پارچین بازدید کردند، اما به ادعای یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، در آن زمان آژانس اطلاعات لازم برای شناسایی محل مورد نظر برای انجام تحقیقات را نداشت.
پس از آن هم ایران بر پایه این استدلال که پارچین نه یک سایت هستهای بلکه یک سایت نظامی است دیگر اجازه بازدید از آن را به بازرسان آژانس نداد.
درخواست بازدید از سایت پارچین در حالی مطرح شده است که براساس پیمان انپیتی، آژانس تنها مجاز به بازدید و بازرسی از تاسیسات هستهای اعلام شده از سوی کشورهای عضو است. در حالی که جمهوری اسلامی ایران این منطقه را به آژانس برای بازرسی معرفی نکرده است چراکه تاکید دارد در این سایت فعالیت هستهای صورت نمیگیرد.
با این حال آژانس از ایران انتظار دارد که نه پیمان انپیتی بلکه الحاقیه این پیمان یا پروتکل الحاقی را به مرحله اجرا در آورد؛ بر اساس پروتکل الحاقی، بازرسان آژانس، این اختیار را پیدا خواهند کرد که حداکثر ظرف ۴۸ساعت از هر نقطهای چه اعلام شده و چه نشده از سوی کشور عضو انپیتی بازدید داشته باشند.
در دوسال پایانی عمر دولت احمدینژاد ایران و آژانس نزدیک به یازده دور مذاکره فنی و حقوقی برگزار کردند که یکی از خواستهای آژانس بازدید از پارچین بود که این خواسته هم آن زمان از سوی ایران رد شد و به نوعی به مانع اصلی همکاریهای دو طرف تبدیل شد.
در دولت حسن روحانی با وجود تغییر رویکرد و تاکید بر تعامل در مناسبات تهران – آژانس که منجر به حل و فصل برخی سوالات و ابهامات حول محور ابعاد احتمالی نظامی برنامه هستهای ایران شد، دو طرف پس از چندین دور مذاکره سرانجام به مانع پارچین برخورد کردند که همین امر منجر به توقف گام سوم و نهایی همکاریهای ایران و آژانس برای پایان دادن به پرونده ابعاد احتمالی نظامی برنامه هستهای ایران شد.
ظرف یک یا دو سال اخیر و با نزدیک شدن ایران و آژانس به آخرین موضوع باقی مانده برای مختومه کردن پرونده ابعاد احتمالی نظامی برنامه هستهای یعنی پارچین، بارها مقامات نظامی، سیاسی و حتی ائمه جمعه اعلام کردهاند که جمهوری اسلامی، اجازه بازرسان از سایت پارچین را نمیدهند.
این امر اکنون به خط قرمزی برای جمهوری اسلامی تبدیل شده است و با وجود تمام رایزنیها و مذاکرات دو طرف نتوانستهاند به راه حلی برای پایان دادن به این اختلاف دست پیدا کنند.
پروتکل الحاقی مجوز بازدید از پارچین است؟
بر همین اساس آژانس بین المللی انرژی اتمی امیدوار است در پی توافق هستهای میان ایران و گروه ۱+۵ که در نهایت منجر به اجرای پروتکل الحاقی توسط جمهوری اسلامی میشود، این امکان را پیدا کند تا از این سایت بازدید کند.
این در حالی است که علی اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی، در گفتوگو با شبکه تلویزیونی سیسی تیوی چین عملا بر این امیدواری آژانس هم خط بطلان کشید و تلویحا تاکید کرد اجرای پروتکل الحاقی مجوزی برای بازدید از سایتهای نظامی از جمله پارچین نخواهد بود.
به گفته صالحی «در پروتکل الحاقی این فرصت و امکان وجود دارد که از برخی سایتها بازدید انجام شود اما این به تفاهم و توافق دوجانبه وابسته است.»
او افزود: «برای مثال فرض کنید بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی میخواهند از یک مرکز یا تاسیسات غیر هستهای بازدید کنند ما مخالف این موضوع هستیم. مراکز و تاسیسات هستهای در چارچوب توافق تامین امنیت تحت نظر قرار دارند. ما درباره مراکز غیر هستهای صحبت میکنیم. بازرسان بر اساس پروتکل الحاقی میتوانند از مناطق اطراف مراکز غیر هستهای نمونهبرداری کنند.»
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
شنبه 21,دسامبر,2024