برخی مسافران نوروزی در سفر به اصفهان وقتی به دیدن یکی از عجیب‌ترین و پیچیده‌ترین آثار تاریخی این شهر رفتند، به جای آن‌که شاهد تکان خوردن «منار جنبان» باشند، به در بسته خوردند.
به گزارش ایسنا، «منار جنبان» نوروز امسال برای گردشگران تکان داده نشد و متولیانی که در این بنای تاریخی حضور داشتند، در پاسخ به پرسش‌های مکرر بازدیدکنندگان، دلیل این اتفاق را مرمت «منار جنبان» پیش از آغاز تعطیلات نوروزی دانستند که به‌دنبال آن، مناره این بنا دیگر تکان نمی‌خورد.
البته برخلاف گزارش‌هایی که برخی گردشگران دادند، معاون میراث فرهنگی استان اصفهان گفت: هیچ‌یک از مناره‌های این بنای تاریخی برای تکان خوردن مشکلی ندارند؛ تکان دادن یا تکان ندادن آن‌ها به تشخیص کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان انجام می‌شود و هر دو مناره براساس سیاست‌های ما تکان داده می‌شوند.
ناصر طاهری با اشاره به انجام شدن مرمت‌های دوره ای در همه بناهای تاریخی، ادامه داد: «منار جنبان» نیز از این مرمت‌های دوره ای بی‌نصیب نیست و آخرین دوره مرمت این بنا در سه‌ماه پایانی سال 91 انجام شد.
او استحکام‌بخشی، تثبیت تزیینات کاشی‌کاری، آجرکاری معلقی و بندکشی این بنای تاریخی را از اقدامات انجام‌شده در «منار جنبان» دانست و افزود: «منار جنبان» معمولا به‌صورت دوره‌یی توسط کارشناسان بررسی می‌شود و در صورت نیاز داشتن به مرمت، گروه کارشناسی برنامه‌ی آن را در دستور کار قرار می‌دهد.
شهرت این بنای کوچک، با پهنای 9 متر و بلندای 17 متر، این است که با تکان دادن یکی از مناره‌ها، مناره‌ی دیگر و حتا کل ساختمان تکان می‌خورد. ایوان بنا به سبک مغول ساخته شده است و از آن دوره کاشی‌کاری‌هایی دارد؛ ولی شکل مناره‌ها نشان می‌دهد که احتمالا در پایان دوره صفوی به ایوان اضافه شده‌اند. تکان خوردن مناره‌های این بنا تا مدت‌ها برای دانشمندان پرسش‌برانگیز بود.
معماری اسرارآمیز آن برای بسیاری هنوز هم در ابهام است. منطقی‌ترین علتی که برای تکان خوردن مناره‌ها وجود دارد، پدیده فیزیکی تشدید یا پدیده‌ی رزونانس است، چون مناره‌ها سبک معماری مشابهی دارند و تکان خوردن یکی روی دیگری اثر می‌گذارد.
بعد از تبدیل شدن «منار جنبان» به جاذبه توریستی، برنامه‌ای برای تکان دادن مناره‌ها در زمان‌ها مشخص اجرا شد. در حالی که خاصیت لرزه‌پذیر بودن اثر برای مقاوم‌سازی بنا در برابر زلزله در آن ایجاد شده است.
گفتنی است : منارجنبان خرانق واقع در شهرستان اردکان استان یزد هم مناره ای است که می جنبد ولی چون سیاستمداری پشت آن نبوده کمتر دیده شده است.
ن گونه كه شواهد نشان مي‌دهد منارجنبان مسجد روستاي خرانق يزد كه قدمت آن به دوره ساسانيان برمي‌گردد در آستانه تخريب قرار گرفته است، به طوري كه حتي تكيه‌ها و ابنيه‌هاي تاريخي نيز كه در حواشي و كنار منار اين روستاي تاريخي قرار دارد به دليل بي‌توجهي و غفلت در حال نابودي است.
منارجنبان خرانق به عنوان رقيب منارجنبان اصفهان، يكي از آثار شگفت‌انگيز تاريخي استان يزد شناخته مي‌شود و به اعتقاد كارشناسان به دليل عدم اطلاع‌رساني مناسب، اين ابنيه تاريخي چندان براي گردشگران شناخته شده نيست.
اين مناره بلند داراي 3 طبقه است و در ضلع شمالي مسجد جامع خرانق بر پا شده و قدمت آن از خود مسجد بيشتر است.
اين مناره كه مرتفع‌ترين بناي منطقه است، در قديم به عنوان فانوس‌خانه و برج ديده‌باني استفاده مي‌شده و در قسمت بالايي‌اش ساختاري چوبي داشته كه بر اثر زلزله و وزش باد كج شده است.
منارجنبان روستاي خرانق يك راه‌پله حلزوني دارد كه شامل 2 رديف پله براي رفت و برگشت است. عرض پلكان‌هاي داخل آن در قسمت پايين 60 تا 70 سانتي‌متر و در قسمت بالا به 40 تا 50 سانتي‌متر مي‌رسد.
البته قلعه اين روستاي تاريخي يكي ديگر از آثار تاريخي و شگفت‌انگيز خرانق به شمار مي‌رود كه در حقيقت يك مجتمع مسكوني بر بلندي تپه‌اي كه بر تمام زمين‌هاي اطراف اشراف دارد جاي گرفته است.
همچنين 6 برج نگهباني، براي حفاظت ساكنين قلعه وجود داشته كه متصل به بدنه قلعه است. جنس ديوارهاي قلعه خرانق از خشت و گل و سقف آن از تيرهايي چون حصيرهاي اليافي، چوب و پوشال است.
جالب‌تر اين‌كه در اين قلعه 80 خانه عموما 2 تا 3 طبقه و در جاهايي تا 4 طبقه هم وجود دارد. طبقه بالاي خانه‌ها هم عموما مربوط به خانه ديگر و دور تا دور قلعه هم نيز كانال آب براي حفاظت از آن حفر شده است.
كاروانسراي آجري خرانق هم در دوران قاجار ساخته شده و باني آن شاهزاده ولي ميرزا فرزند فتحعلي شاه قاجار بوده و محل استقرار و استراحت كاروان‌هايي بوده كه به سمت مشهد در حركت بوده‌ا‌ند. از اين كاروانسرا در حال حاضر براي رصد ستارگان نيز استفاده مي‌شود.
پل آبرو (آبراه) خرانق نيز ازقدمت تاريخي برخوردار است و به سبك معماري دوره ساسانيان بنا شده است. اين پل داراي 4 دهانه مي‌باشد و با پايه‌هاي قطور و طاق‌هاي قوسي به يكديگر متصل شده است. مصالح به كار رفته در ساخت آن سنگ و ساروج بوده و طول آن 40 متر است. پل آبرو تنها پل انتقال آب در استان يزد به حساب مي‌آيد.
از ديگر جاذبه‌هاي خرانق علاوه براماكن تاريخي مي‌توان به طبيعت چشم‌نواز، آبشار زيباي ساعتي و منطقه حفاظت شده دره انجير، با دارا بودن حيواناتي چون يوزپلنگ، ميش، قوچ، گربه وحشي و... اشاره كرد.
روستاي تاريخي خرانق اينك خالي از سكنه است و ساكنان آن به تدريج آن را تخليه و به مجموعه خانه‌هاي ساخته شده توسط دولت در بخش بالا دست روستا، كوچ كرده‌اند، اين روستا در85 كيلومتري شهر يزد واقع شده است.
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
یکشنبه 29,دسامبر,2024