مسجد تل ( الرحمان ) شماره ثبت ملّي : -

موقعيّت مكاني :

مسجد الرحمن در ضلع غربی بلوار بسیج ، محله تل و در كوچه مسجد الرحمن واقع است

باني

علي رغم بررسيها ومراجعه به كتب تاريخي نام باني ومؤسس مسجد مذكور مشخص نشد . اين مسجد كه در حال حاضر مسجد الرحمان نام دارد ، به جهت واقع بودن در محلّه تل به مسجد تل نیز معروف می باشد .

منابع تاریخی

هيچ يك از منابع تاريخ يزد اشاره اي به مسجد تل نكرده اند .

مشخصات

مسجد تل داراي سه درب ورودي می باشدکه درب ورودي اصلي، چوبي دو لنگه ساده مي باشند . سردر مسجد با آجر تزئين يافته وداراي قوس جناقي است. پس از آن بلا فاصله وارد هشتي ( كرياس ) آجري كه داراي 3 طاق نما مي باشد مي شويم. بعد از هشتي دهليز ، (دالان آجري) قرار گرفته که پس از طی آن وارد صحن مستطيل شكل مي شويم .

گرمخانه و تابستانخانه مسجد روبروی يكديگر در دو سمت حياط قرار گرفته است . در ضلع جنوبي تابستانخانه محرابی آجري است، كه بر فراز آن بادگيری ساخته شده است ،محراب به صورت يك اتاق مجزا از تابستانخانه جدا شده وبه صورت انباري در آمده است .درضلع جنوبي( جنب محراب) بخشي از تابستانخانه به وضوخانه وآشپز خانه اختصاص یافته است .

درضلع شرقي وغربي به قرينه دو صفه دو اشكوبه است که طبقه زير داراي قوس دسته سبدي می باشد . داخل صفه ها طاق نما هايي به چشم مي خورد که درضلع غربي در داخل يكي از صفه ها دربي از طرف راهرو به سمت تابستانخانه باز مي شود .درقسمت فوقاني ضلع غربي پلكاني است كه به طرف غرفه دوم راه مي يابد ودر اين قسمت در وپنجره اي ديده مي شود . در ضلع شمالي 3 درب بزرگ نصب است. پوشش داخلي تابستانخانه آجری بوده و دارای ستونهاي چهار گوش مسقف به تاق وتويزه با قد پاي بلند وقوس جناقي می باشد .

بر روي يكي از زيلوي وقفي تاریخ 1271 قمري نوشته شده است . در ضلع شمالی صحن دربي چوبي نصب شده كه داراي پلكاني است كه به پشت بام راه میابد. راهروي كوچك ودربي متصل نیزبه گرمخانه راه دارد .

درضلع شمالي صحن ، پس از طي كردن راهروي باريك گچي ـ آجري ، به گرمخانه ای با هشت ستون قطور مي رسيم . پانزده نورگير مرمري یا گلجام در سقف گرمخانه ديده مي شود . گرمخانه داراي سه رديف تاق وتويزه با قوس جناقي مي باشد . پوشش داخلي گرمخانه گچی است. در ضلع شمالي سه پنجره فلزي قرار گرفته است.درضلع شرقي وغربي گرمخانه نیز به قرينه دو صفه، که درضلع شرقي آن دو اشكوبه است دیده می شود . در ضلع جنوبي، محراب گچي ساده واقع شده ودردوطرف آن نیز دو پنجره فلزي تعبيه شده است . كف گرمخانه با موزائيك فرش شده و صحن مسجد وبدنه آن با آجر پوشیده شده است ، پشت بام ونماي خارجي گرمخانه نیز كاه گلي است .

با توجه به مشخصات ظاهري ،فضاي معماري ومصالح آن،به مساجد قرن هشتم ونهم هجری ،به ویژه مسجد هفتادر عقدا شباهت بسيار دارد .