یزدفردا"اصغر فرهادی با همراهی ترانه علیدوستی و شهاب حسینی، یک هفتهی پس از دریافت دو جایزه از جشنوارهی فیلم "کن" مقابل نمایندگان رسانههای داخلی نشست.
به گزارش ایسنا، شامگاه 10 خرداد ماه سالن "خانه همایشها" در خیابان "فرشته"، میزبان عوامل فیلم «فروشنده» شد که به تازگی نشان نخل طلا را شهاب حسینی در بخش بازیگری و جایزه بهترین فیلمنامه را اصغر فرهادی از جشنوارهی فرانسوی فیلم کن برای این فیلم، دریافت کردهاند.
اصغر فرهادی در این نشست گفت: آنهایی که واژه سیاهنمایی را آگاهانه درباره فیلمهای من مطرح میکنند قصد دیگری دارند اما به آنهایی که ناآگاهانه آن را میگویند؛ تأکید میکنم که در جشنواره های خارجی اصلاً چنین نگاهی به فیلمهای ایرانی وجود ندارد.
کارگردان فیلم «فروشنده» ادامه داد: من به تمام جشنوارههای دنیا نرفتهام و همهی فیلمهای ایرانی را هم که در آنها به نمایش درمیآید را ندیدهام و نمیتوانم نسبت به آنها اظهارنظر کنم اما شاید برای آنکه بتوانم مفهوم سیاهنمایی را که نسبت به فیلمهایم مطرح میشود را واضحتر بگویم، باید مثالی بزنم.
اظهارات اصغر فرهادی دربارهی اتهامات سیاهنمایی
او که مطالب خود را در پاسخ به سوالی درباره برداشت سیاهنمایانهای از فیلمهایش مطرح میکرد،ادامه داد: فکر کنم تمام کسانی که در این سالن حضور دارند؛ درباره فیلم «گاو» اتفاقنظر دارند که سینمای ما مدیون آن است و ما آن را فیلم بسیار خوبی میدانیم که البته من آن را یک شاهکار میدانم. فرض کنید آقای مهرجویی این فیلم را امروز میساخت و به جشنوارهها هم میرفت و جایزه هم میگرفت آیا این فیلم بد بود؟ آیا سیاهنما بود؟
کارگردان «جدایی نادر از سیمین» افزود: وقتی میگوییم سیاهنمایی، یک تعریف مشخص دارد. فیلم «گاو» داریوش مهرجویی درباره مردم یک روستاست که به فقر آنها هم اشاره میشود اما وقتی امروز آن را نگاه میکنیم فیلم را دوست داریم و شاید به خاطر این است که فیلم «گاو» مثل یک گنج میماند که زیباییهایی را در آن کشف میکنیم؛ درواقع ممکن است ظاهر یک فیلم تیره باشد اما آنچه از آن میگیریم الماسهای درخشان است که نمونه دیگر چنین موضوعی فیلم «آبادانیها» کیانوش عیاری است.
فرهادی در ادامه با نقل خاطرهای سخنانش را ادامه داد و گفت: قرار بود در آمریکا به همراه یک تهیهکنندهای که قصد داشتیم فیلمی را بسازیم که اتفاق هم نیفتاد، یک فیلم ایرانی ببینیم. در یکی از صحنه های آن فیلم، دخترکی سر چهارراه فال میفروخت. شاید به زعم کسانی که این موضوع را سیاهنمایی میدانند، بگویند این چه صحنهای است! اما ما وقتی از سالن بیرون آمدیم آن تهیه کننده از من پرسید که آن دختر چه میفروخت؟ به او توضیح دادم که او فال میفروخت و در توضیح فال هم گفتم یعنی شعر و او تعجب کرد از اینکه مردم ما بابت شعر پول میدهند! شیفتگی او به این قضیه باعث شد در یک مراسمی بگوید "این جا کسی است که از سرزمینی آمده که در آن شعر میفروشند."
کارگردان ایرانی برگزیده اسکار در عین حال گفت: البته این را هم بگویم که فیلمی هم بود که وقتی آن را تماشا کردم خیلی دوست نداشتم و معتقدم بعضی وقتها ناخواسته تصاویری ممکن است در فیلمی نشان داده شود که آگاهانه نباشد! اما این را تأکید میکنم که در جشنواره هایی که رفتهام و داور هم بودهام چنین نگاهی به فیلمهای ایرانی وجود نداشته است.
کارگردان فیلم «درباره الی» افزود: در فیلم های من؛ از "درباره الی" تا بقیهی آثارم؛ نقشها همه تحصیلکرده و دارای زندگیهایی هستند که ممکن است برخلاف تصور عموم باشد بنابراین به نظرم بعضی افراد که این مطالب را میگویند قصدشان چیز دیگری است و آگاهانه هم آن را مطرح میکنند که در این سالها هم من اصلاً پاسخی ندادهام. اما درباره آنهایی هم که ناآگاهانه میگویند بگویم که اصلاً اینطور نیست.
به گزارش ایسنا،اصغر فرهادی در ابتدای صحبتهای خود در نشست رسانهای فیلمش از مجموعه دستاندرکاران و مدیریت "خانه همایش" برای برگزاری جلسهای درخور رسانهها تشکر کرد و نیز از رسانهها تقاضا کرد به دلیل آنکه اکثر افراد فیلم "فروشنده" را ندیدهاند، بهتر است به سوالات دیگری پرداخته شود و در ادامه به سوالی دربارهی تاخیر ورود فیلم "فروشنده" به جشنواره کن پاسخ داد و گفت: بخشی از این سوال را بهتر است؛ آقای اطبایی که (مجری نشست خبری) با چنین مسائلی آشنا هستند، توضیح بدهند اما من میتوانم با توجه به تجربهی دو بار حضور در جشنواره کن پاسخ دهم.
او ادامه داد: برای ارسال فیلم به جشنواره کن یک مهلتی وجود دارد تا گروه داوری بتواند فیلم را ببیند. فیلم ما در لحظات آخر آماده شد اما تصحیح رنگ و میکس صدا آماده نبود بنابراین یا باید به همان شکل میفرستیم و یا باید آن را نمیفرستادیم. ضمن آن که مراحل زیرنویس در فرانسه توسط فردی که مورد اعتمادم بود در حال انجام بود.
فرهادی یادآور شد: با وجود تلاشهایی که صورت گرفت فیلم با یک اشکال فنی به جشنواره کن رسید که البته برای آن اشکال فنی هم کسی مقصر نبود. اما در آخرین لحظهای که میخواستم فیلم را ببینم خبر دادند در بخشهایی زیرنویس با تصاویر سینک نیست و مشکل فنی وجود دارد و ما هم فکر کردیم چون دیر فیلم را رساندهایم دیگر به جشنواره راه نخواهد یافت و میتوانیم آن را برای اکران آماده کنیم. اما فردای همان روز مدیر جشنواره اعلام کرد که فیلم را اضافه میکند و این به معنی این بود که میتوان نسخهی دیگری را فرستاد و در نتیجه یکی، دو روز بعد فیلم را با کیفیت بهتری فرستادیم که پذیرفته شد.
او همچنین گفت: معمولاً در سالهای قبل هم چنین اتفاقی رخ داده که یک لیست اولیه معرفی شده و بعد یکی دو فیلم دیگر اضافه شده است.
محمد اطبایی در این بخش در تکمیل سخنان اصغر فرهادی،توضیح داد: واقعیت این است که جشنواره فیلم کن در تقویم تولید فیلم در دنیا تأثیر گذاشته و بسیاری از فیلمسازان به گونهای فیلم خود را طراحی میکنند که به موقع برای بازبینی در کن آماده شود بنابراین طبیعی است که برای همه فیلمها چنین شرایطی رخ نمیدهد و "فروشنده" هم با تأخیر رسید.
او افزود: همانطور که مدیر جشنواره هم اعلام کرد گویا اعضای انتخاب جشنواره، فیلم را ندیده بودند و این در چند سال اخیر اتفاقی متعارف بوده است.
کلید ماجرا در قصه گفتن است
اصغر فرهادی در بخش دیگری از این نشست در پاسخ به اینکه به نظر میرسد با توجه به استقبالی که از او و گروهش صورت گرفته سینمای هنری و عامهپسند در ایران یکی شده است اظهار کرد: یکی از مسائلی که بعد از ساخت اولین فیلمم یعنی "رقص در غبار" مد نظرم بود و توانستم پس از فیلم «شهرزیبا» روی آن متمرکز شوم؛ این بود که فیلمی بسازم که هم مردمی که به طور حرفهای پیگیر سینما نیستند بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند و هم آنهایی که تخصصی و به شکل ریزبین آن را دنبال میکنند بتوانند آن را ببینند. اما به نظر میرسید این اتفاق شدنی نیست و باید در یکی از این دستهها قرار میگرفتم.
وی گفت: بر اساس تجربهای که از کار کردن در رادیو و تلویزیون و ساخت سریال «درشهر» داشتم این راه به نظرم رسید که کلید ماجرا در قصه گفتن است؛ چون همه آدم ها از شنیدن قصه لذت میبرند و قصه چیزی است که وقتی مخاطب میشنود برای شنیدن آن کنجکاوی و اشتیاق دارد. این موضوعی است که یک اتفاق مشترک بین مردم، نخبگان و منتقدان است.
وی تأکید کرد: برای من همواره مهم است که فیلمم همیشه پرتماشاگر باشد. اگرچه در این سالها بیشتر درباره جایزههایم صحبت شده اما برای من این بخش مهمتر بوده است که فیلمهایم مثل "گذشته"، "جدایی"، "درباره الی" و ... در خارج از ایران و در داخل کشور هم با مردم ارتباط برقرار کرد.
فرهادی همچنین گفت: البته راهی که من پیدا کردم قصه گفتن بود و این به معنا نیست که تنها راه است. چون قبل از انقلاب هم فیلمهایی مثل آثار نصرت کریمی داشتهایم که توانسته بودند موفق باشند.
واکنش شهاب حسینی به یک اظهارنظر رسانههای عربی
در بخش دیگری از این نشست شهاب حسینی درباره واکنش رسانههای منطقه از جمله عربستان که او را خطرناکتر از سردار سلیمانی دانستهاند، گفت: درباره آنچه در رسانههای عربی منتشر شد از یک بابت خوشحال شدم چون به نظر میرسد آنها تازه متوجه این موضوع شدهاند که این سرزمین چه جایگاهی دارد؛ ضمن اینکه کاربردی که امروزه فرهنگ دارد شاید تسلیحات نداشته باشد.
او اظهار کرد: عربستان طبیعتاً دارای پیشرفتهترین تسلیحات از کشورهایی همچون آمریکا و انگلیس است و شاید به دلیل برخوردهایی که با زائران خانه خدا هم میشود نتوانسته است جایگاهی داشته باشد و چنین واکنشهایی نشان میدهند که البته نه فقط درباره بنده بلکه درباره این سرزمین است! با این حال بیشتر از هر چیز شادی و عزت مردم سرزمینم را آرزو دارم.
شهاب حسینی همچنین با تأکید بر اینکه در کارهای خود یک رسالت آموزشی و ارزشی را سعی میکند دنبال کند و از فیلمهای ارزشمند ایران و جهان بسیار زیاد سبک و سیاق زندگی را یاد گرفته است، اینگونه سخنانش را ادامه داد: همیشه تلاش کردهام در کارهایم در همان راستای دستاوردهای بشری فعالیت کنم. البته از مدتی که با آقای فرهادی آشنا شدم او را در همین راستای ارزشهای بشری دیدم و به نظرم تفکر در کارهای او نقش اصلی را ایفا میکند. ما در این فیلم دغدغههای خود را دنبال میکنیم و سر فیلمهای اصغر فرهادی همیشه به عنوان یک مخاطب حاضر میشوم که البته این همکاری از "درباره الی" شروع، در "جدایی" ادامه پیدا کرد و در "فروشنده" به کمال و اوج خود رسید.
این بازیگر همچنین در میان صحبتهای خود به روزهایی که اولین بار اصغر فرهادی را دیده اما او شهاب حسینی را نمیشناخته است اشاره کرد و یادآور شد: من از سال 71 آقای فرهادی را میشناختم اما او مرا نمیشناخت ولی من همیشه طرفدارش بودم. آن زمان یک کار عروسکی به نام «تو را من چشم در راهم، سیه گربه» به کارگردانی خانم بختآور انجام میشد و بعد هم سر سریالی که میساختند با نیما رئیسی در صحنه حضور داشتم اما ایشان سرشان خیلی شلوغ بود و مرا ندیدند تا اینکه در فیلم "درباره الی" با ایشان از نزدیک آشنا شدم.
370 هیات داوری چگونه ممکن است به یک نقطه مشترک برسند؟
در ادامهی جلسه محمد اطبایی درباره این نقطهنظر که جوایز بینالمللی به فیلمهایی داده میشود که سیاهنمایی دارند، توضیح داد: سال 94 برای موفقیتهای بینالمللی سینمای ایران بینظیر بود، چرا که بیش از 2000 حضور بینالمللی و 370 جایزهی جهانی داشتیم که حیرتانگیز است.
وی سخنانش را اینگونه ادامه داد: 370 هیات داوری در جشنوارههای مختلف چگونه ممکن است به یک دیدگاه مشترک برسند؟! بلکه این ارزش هنری فیلمهای ماست پس باید اعتماد به نفسمان را بالا ببریم. این جایگاه سینما و سینماگران ماست و با اطمینان میگویم هیچ هیات داوری در هیچجای جهان به این مسائل تن نمیدهند و این نگاه را نمیپذیرند.
اظهارات ترانه علیدوستی دربارهی برخی حاشیهسازان
در ادامهی این توضیحات ترانه علیدوستی دربارهی سرمایهگذاری قطر در ساخت فیلم «فروشنده» و مطالبی که در یکی از روزنامههای عربی درباره شهاب حسینی منتشر شده است گفت: وقتی این مباحث مطرح میشود به مشکل برمیخورم! فارغ از بحث فیلم، دوستان خبرنگار جلودار ادبیات مردم هستند و مسئولیت بسیار سنگینی دارند پس مهم است که ادبیات نژادپرستانه در مطالب و نگاه شما نباشد. مردم درست پرسیدن و درست مطرح کردن مسائل را از شما میآموزند.
بازیگر فیلم «شهرزیبا» خاطرنشان کرد: فیلم «فروشنده» پخشکنندهی خارجی دارد و اگر کمکی گرفته باشد فقط نباید نژاد آن کمککننده را ببینید. رسانههایی که هر اتفاق هنری را به فرصتی برای تکرار این اشتباهات تبدیل میکنند، عملکرد درستی ندارند.
وی اضافه کرد: یک تحلیلگر سعودی نسبت به مطلبی که آن روزنامه درباره شهاب حسینی منتشر کرده اعتراض داشته است اما این تیترهایی که زده میشود نشانهی چیست؟ یک تحلیلگر سعودی نسبت به وضعیت سینما در کشور خودش اعتراض کرده است. او مطرح کرده که سینمای ایران در حال پیشرفت است و این مطلب میتوانست خیلی محترمانهتر از این بازتاب داده شود اما تیتری که برای آن انتخاب شده مناسب نبود! ما باید منصف باشیم چون اگر چنین نباشیم حرفی برای گفتن در جهان نخواهیم داشت.
بعد از سخنان، علیدوستی شهاب حسینی به طنز گفت: از جوابش شرمنده شدم!
فرهادی نیز با ابراز خرسندی از شیوه پاسخگویی علیدوستی به این پرسش افزود: افتخار میکنم که یک هنرپیشه ایرانی در این سن و سال اینگونه به دنیا مینگرد.
این فیلمساز تأکید کرد: همیشه در جشنوارههای جهانی با اعتماد به نفس راه میروم و سرم را بالا میگیرم چون خوب میدانم که از چه کشوری در آن رویداد حضور دارم.
توهم دائیجان ناپلئونی از سر ترس است
او با اشاره به موفقیت فیلمهای ایرانی افزود: کدام کشور دنیا این همه فیلم خوب دارد؟! توهم "داییجان ناپلئونی" در مورد موفقیتهای بینالمللی سینمای ایران از سر ترس است نه اقتدار و با افتخار میگویم از سینمایی میآیم که 50 سال پیش این همه فیلم خوب در آن ساخته شده است.
فرهادی خاطرهای از موفقیت فیلم "گاو" در نقد یکی از چهرههای معتبر اسپانیا مطرح کرد و متذکر شد: چهرههای جهانی درباره گذشته سینمای ما تعارفی ندارند، آرزوی بسیاری از کشورهاست که سینمایشان شبیه ما باشد اما چرا در داخل کشور این همه دنبال تحقیر خود هستیم، درحالی که گاه یک پلان از یکی از فیلمهای ما به کل سینمای یک کشور میارزد.
کارگردان «گذشته» ادامه دارد: چرا ما اعتماد به نفس نداریم و خودمان را قبول نداریم، درحالی که خود من بیرون از کشور به شدت خودم را قبول دارم و تمام رفتارها و گفتارهایم با اعتماد به نفس است.
وی در ادامه توضیحاتی درباره سرمایهگذاری یک شرکت قطری درباره فیلمش ارائه کرد و افزود: میدانستم فاصلهی ساخت فیلم تا اکران آن در ایران، کسانی که دنبال حاشیه سازی برای من هستند به دنبال بهانهای میگردند؛ این که گفته میشود دختر یا پادشاه قطر برای فیلم ما سرمایهگذاری کرده باعث خنده میشود.
فرهادی یادآور شد: مشغول نوشتن فیلمنامه و صحبت با بازیگران اسپانیایی برای ساخت فیلم جدیدم بودم و تقریباً همه کارها آماده شده بود. اما حس کردم به دلایل عاطفی دوست دارم در ایران کار کنم و تصمیم گرفتم پروژهی بعدیام را در ایران بسازم. میدانستم ممکن است حاشیههایی پیش بیاید اما همه سختیها را پذیرفتم.
وی اضافه کرد: معمولاً در طول تولید یک فیلم هیچ سختی ندارم اما مشکلات بعدش آغاز میشود. به هر حال آقای آلمادوار (تهیهکننده فیلم بعدیام) گروه اسپانیایی را قانع کرد تا ساخت فیلم را در ایران آغاز کنیم و یک سال وقت داشتیم. همزمان با نگارش فیلمنامه پیشتولید را هم آغاز کردیم.
فرهادی یادآور شد: شرکت "ممنتو" تهیهکنندهی کار قبلی و بعدیام پیشنهاد تهیهکنندگی مشترک را داد و اواسط فیلمبرداری این تصمیم قطعی شد اما بعد از ساخت فیلم در تیتراژ متوجه شدم از چند شرکت تشکر شده است و یکی از این موسسات هم همان موسسه قطری بود که نامش در تیتراژ وجود دارد و موضوع پنهانی نیست.
وی اضافه کرد: فستیوال دوحه قطر هر سال به یک سری از فیلمهای در حال ساخت مبلغ ناچیزی به عنوان کمک پرداخت میکند و در فیلم ما هم همین اتفاق افتاد؛ در واقع مبلغ مشارکت آنها کمتر از 10 درصد هزینههای ساخت فیلم است اما ناگهان در خبرها تبدیل شد به اینکه این شرکت برای فیلم ما سرمایهگذاری کرده و تهیه کننده فیلم است! که اگر اینطور بود نامشان حتماً در تیتراژ به همین عنوان میآمد. ضمن اینکه ناگهان عنوان فستیوال دوحه قطر به امیر قطر تبدیل شد که اولین واکنش خودشان نسبت به این مسئله خندهی دستهجمعی بود.
قرار نیست همیشه همه چیز گل و بلبل باشد
فرهادی ادامه داد: در فستیوال کن همه از روی فرش قرمز عبور میکنند و عکس میگیرند. خانمی که مدیر اجرایی فستیوال قطر هست هم با همین عنوان روی فرش قرمز آمد، البته میدانم که این توضیحات باعث نمیشود این داستان تمام شود چون عدهای جایی را پیدا کردهاند که این داستان را ادامه بدهند و به هر حال قرار نیست همیشه همه چیز گل و بلبل باشد.
این کارگردان ادامه داد:کشورهای همسایه جنوبی ما معمولاً در مورد سینما خیلی با هم رقابت دارند و حتی بر سر دعوت کردن من برای برگزاری کارگاه هم این رقابت ها وجود دارد.
سپس محمداطبایی نیز مطالبی را درباره کمکهای صندوقهای مالی برای ساخت فیلم در دنیا مطرح کرد و گفت: ارائه کمک از سوی صندوق مالی برای تأمین بخشی از هزینههای تولید یک فیلم، در سینمای دنیا مرسوم است، به طوری که چندین صندوق در دنیا بدون چشمداشت به فیلمها کمک میکنند و موسسه فیلم دوحه هم از همینهاست و این چنین است که بسیاری از تهیه کنندگان در دنیا پروژههای خود را به این صندوقها ارائه میدهند تا کمک های ناچیزی دریافت کنند.
این کارشناس بینالمللی سینما خاطرنشان کرد: معمولاً این کمکها به صورت بلاعوض و بسیار اندک است. البته ممکن است خواهر امیر قطر رئیس افتخاری این موسسه نامیده شده باشد اما او هیچ نقشی در سیاستگذاریها ندارد.
اطبایی افزود: در فستیوال کن هفت فیلم از جمله "فروشنده" کمک بلاعوض دریافت کرده بودند و قطریها تلاش میکنند با این کمکها اسم کشور و امکاناتشان را به پروژههای بینالمللی بشناسانند.
در ایران زندگی بهتری دارم
در ادامه این جلسه یکی از خبرنگاران خطاب به فرهادی گفت که اگر پای شما هم مانند امیر نادری به خارج از کشور باز شود و بخواهید فعالیتتان را در کشور دیگری ادامه بدهید دیگر چیزی از شما باقی نمیماند. این خبرنگار همچنین خطاب به فرهادی گفت که کاش فیلمتان را اول برای اهالی رسانه نمایش میدادید.
در پاسخ به او فرهادی توضیح داد: اینجا زندگی بهتری دارم، در ایران دوستان بسیاری دارم و خانوادهام هم اینجا زندگی میکنند. کجای دنیا میتوانم چنین ثروتی داشته باشم؟ شما در جریان بعضی از مسائل نیستید. بسیاری از پروژههای بینالمللی را نپذیرفتهام چون دوست دارم در کشور خودم فیلم بسازم اما برای همکاری با گروههای دیگر کنجکاوی دارم. چون این همکاری ها باعث میشود به روزتر شوم و تکنیکهای بیشتری را بیابم و به کارم کمک میکند.
او اضافه کرد: خیلی خوب میشد اگر میتوانستم فیلم را امشب برای شما نمایش بدهم. اما از آن جا که فیلم هنوز پروانه نمایش داخلی ندارد چنین چیزی امکانپذیر نیست. البته دوست داریم که فیلم تابستان اکران شود و پیش از اکران عمومی آن احتمالاً نمایشی برای اهالی مطبوعات خواهیم داشت.
پاسخ فرهادی به اظهارات سخنگو
فرهادی در پاسخ به پرسشی دیگر درباره سخنان سخنگوی وزارت ارشاد مبنی بر احتمال اکران فروشنده در ایران با یک سری ملاحظات گفت: نمیدانم معنی این سخن چه بود. وقتی هنوز فیلم دیده نشده این اظهارنظر برایم عجیب بود، البته بعداً تغییر کرد.
این کارگردان دربارهی علاقهاش برای نمایش فیلمهایش در جشنوارهی فجر نیز توضیح داد: مانعی برای اکران فیلم در جشنواره فجر نمیبینم اما احتمالاً پیش از جشنواره، فیلم را اکران میکنیم.
وی ادامه داد: عدهای تلاش میکنند اقبال عمومی مردم را نسبت به فیلمهایم نادیده بگیرند و میگویند فیلمهایت جشنوارهای است. درحالی که فیلمهایم جزو پرتماشاگرین آثار بوده است و برای اکران "فروشنده" هم در ایران میمانم و بعد از آن سراغ پروژهی بعدی ام میروم.
فرهادی در پاسخ به پرسشی دیگر درباره مقایسهی این فیلم با فیلمهای قبلی اش نیز توضیح داد: این مقایسه بسیار طبیعی است چرا که همه این فیلمها در یک مسیر هستند و دغدغههایم در امتداد یکدیگر در این آثار مطرح میشود. بنابراین به طور طبیعی آنها را با یکدیگر مقایسه میکنند و نمیتوان به این مقایسه ایراد گرفت. قصهی همه این فیلمها درباره خانواده، ارتباط آدم ها و ... است. بنابراین به عنوان فیلمساز نباید از این مقایسه متعجب یا دلگیر شوم. همچنان که ناراحت نمیشوم اگر کسی یکی از فیلمهایم را بیشتر از بقیه دوست داشته باشد.
کارگردان فیلم "درباره الی" در پاسخ به این پرسش که آیا پیشبینی میکردید جایزه فیلمنامه را بگیرید گفت: آنقدر به کار نزدیک بودیم که وقتی فیلم به جشنواره رسید، فکر کردیم موفق شدهایم و همین که در آخرین لحظات انتخاب شد برایمان خوشحالکننده بود. چرا که امسال سال سختی در کن بود و بسیاری از فیلمسازان بزرگ در آن حضور داشتند. در آغاز هیچ انتظار جایزه نداشتیم اما بعد از نمایش فیلم، واکنش مردم آنقدر ما را خشنود کرد که گویی همه از آن انرژی گرفتیم.
او درباره تأثیر این جایزه در روند فیلمنامهنویسی اش افزود: تأثیری ندارد. در این سالها توانستهام به خود بباورانم که هربار فقط یکی دو شب برای هر جایزه هیجان داشته باشم و بعد از آن، هیجانم را کنار بگذارم.
فرهادی ادامه داد: از یک نگاه جشنوارهها برای فیلمها خیلی مناسب است اما ممکن است برای فیلمسازان خطرناک باشد! چون اگر جایزهها را باور کنند، روی روند ارتباط با گروهشان تأثیر میگذارد. بنابراین باید بعد از یکی دو روز، جایزهها را کنار گذاشت.
در ادامه این توضیح شهاب حسینی نیز مطلبی را به طنز بیان کرد و در پاسخ به این پرسش که آیا پیش از این میدانسته که قرار است جایزه بازیگری را بگیرد، توضیح داد: خبر نداشتم. شبی که فیلم اکران شد مخاطبان چندین دقیقه دست زدند و حسی که از فیلم به آنان منتقل شده بود بیش از هر چیز ما را خوشحال کرد و اگر جایزه هم نمیگرفتیم باز هم خشنود بودیم.
در ادامه فرهادی درباره تأثیر سرمایهگذار فرانسوی در ارائه جایزه به فیلمش و همچنین بازی شهاب حسینی گفت: چنین چیزی نیست. با دیدن فیلم، متوجه میشوید که بازی بچهها به نظرم عالی بود.
او در پاسخ به این پرسش که آیا در فیلمش به آثار دیگری ارجاع دارد توضیح داد: در این فیلم ارجاعات ادبی و سینمایی هم به نمایشنامهی «مرگ فروشنده»ی میلر و فیلم «گاو» داریم و موسیقیهای مورد علاقهام هم در این فیلم هست.
محمد اطبایی کارشناس بینالمللی سینمای ایران هدایت این نشست را برعهده داشت.
پریسا بختآور کارگردان و همسر اصغر فرهادی هم در خانه همایش حاضر بود.
این نشست ساعت 9:25 در حالی با حضور اهالی رسانه برپا شد که هنوز فیلم در ایران به نمایش درنیامده است و پیشبینی میشد، سوالات دربارهی کلیات فیلم و بیشتر دربارهی برخی حاشیههای مطرح شده و دو جایزهی جشنوارهی کن باشد.
پیش از آغاز رسمی نشست،فرصتی برای عکاسان فراهم شد که از عوامل حاضر عکس بگیرند.
حرفهای خواندنی فرهادی، شهاب حسینی و ترانه علیدوستی در نشست «فروشنده»
به گزارش عصرایران به نقل از مهر، نشست رسانه ای عوامل فیلم سینمایی «فروشنده» به کارگردانی اصغر فرهادی با حضور این کارگردان، ترانه علیدوستی و شهاب حسینی بازیگران این اثر سینمایی برگزار شد. اجرای این مراسم را محمد اطبایی برعهده داشت.
به هنگام ورود این سه سینماگر، عکاسان حاضر در مراسم از آنها خواستند که تعدادی عکس از آنها گرفته شود.
اصغر فرهادی در ابتدای این نشست گفت: خوشحالم که برای اولین بار در خانه همایش حضور دارم. غالب کسانی که در این نشست حضور دارند فیلم را ندیده اند و بهتر است سوالی در مورد فیلم پرسیده نشود و سوالات در موارد دیگر باشد.
وی افزود: از گروه خودم که بخشی از آنها در این مراسم هستند و بخشی نیستند تشکر می کنم که یک سال با من همکاری کردند. همچنین یاد یدالله نجفی صدابردار فیلم را که اواسط کار فوت کرد گرامی می دارم.
ترانه علیدوستی و شهاب حسینی در ادامه مراسم ترجیح دادند تنها با یک سلام و ابراز خوشحالی از حضور در جمع خبرنگاران، سخن خود را آغاز کنند.
محمد اطبایی مجری مراسم با بیان این نکته که تجربه ای برای حضور به عنوان مجری ندارد، گفت: من چون در حوزه بین الملل تجربیاتی دارم اینجا هستم که اگر سوالاتی بود و شائبه هایی پیش آمد بتوانم در پاسخگویی کمک کنم.
اولین سوال درباره چگونگی حضور فیلم «فروشنده» در جشنواره کن در دقایق آخر و بعد از اعلام اسامی نهایی فیلم های بخش مسابقه بود. فرهادی در پاسخ به این سوال توصیح داد: «فروشنده» در آخرین لحظه آماده شد و تصحیح رنگ و میکس صدا هنوز آماده نبود و در آن شرایط مراحل زیرنویس فیلم نیز در فرانسه در حال انجام بود.
وی افزود: علی رغم تلاش گروه، فیلم با یک اشکال فنی به دست هیات انتخاب رسید. هیات انتخاب در آخرین لحظه به ما اعلام کردند که بخشی از فیلم دچار مشکل فنی شده است. در نهایت ما تصمیم گرفتیم که فیلم را برای اکران عمومی آماده کنیم چرا که فیلم دیر به جشنواره ارسال شده بود.
روند اضافه شدن فیلم «فروشنده» به بخش مسابقه کن از زبان فرهادی
فرهادی درباره اینکه چطور «فروشنده» به لیست فیلم های جشنواره کن اضافه شد، توضیح داد: زمان که دبیر جشنواره کن در نشست خبری اسامی فیلم ها را اعلام کرد در سخنانی بیان کرد که ممکن است طی چند روز آینده نام چند فیلم به لیست اضافه شود. همین مساله سبب شد تا ما ۲ روز بعد فیلم را با نسخه بهتری به جشنورزه ارسال کنیم که خوشبختانه هفته بعد «فروشنده» در لیست فیلم ها اعلام شد.
این سینماگر افزود: به هر حال این اولین بار نیست که یک فیلم بعد از اعلام لیست اولیه فیلم ها به آثار حاضر در بخش مسابقه جشنواره کن اضافه می شود.
اطبایی مجری مراسم در ادامه و در توضیح این سوال بیان کرد: با توجه به زمان مشخص و ثابت برگزاری جشنواره کن همه سینماگران برای رساندن فیلم خود به جشنواره برنامه ریزی می کنند، اما در این میان فیلم هایی هم هست که به موقع به دست هیات انتخاب نمی رسد و «فروشنده» هم از این دست بود. اضافه شدن بعضی از فیلم ها بعد از اعلام لیست اولیه توسط دبیر جشنواره، امر متعارفی در این رویداد است. ولی «فروشنده» به دلیل تاخیر در آماده شدن در روز آخر جشنواره کن نمایش داده شد.
سوال بعدی درباره این بود که فرهادی از فیلم «درباره الی» به بعد فیلم هایی می سازد که هم مورد توجه مخاطب عام است هم جایزه می گیرد و هم نخبگان و منتقدان آنها را دوست دارند. فرهادی درباره این موضوع گفت: یکی از مواردی که بعد از فیلم اولم «رقص در غبار» دنبالش بودم و از فیلم «چهارشنبه سوری» به بعد توانستم به آن دست پیدا کنم همین بود که فیلمی بسازم که هم مردمی که به شکل حرفه ای پیگیر سینما نیستند و هم کسانی که تخصصی نگاه می کنند فیلم را عمیق تر ببینند. من راهی را رفتم که قبلا در کار نمایشنامه نویسی رادیویی و تلویزیونی تجربه کرده بودم.
این کارگردان برنده جایزه اسکار در ادامه سخنانش بیان کرد: من در سریال «داستان یک شهر» توانستم با عموم مردم ارتباط بگیرم. همانجا فکر کردم همه ما قصه گفتن را دوست داریم و همه در همه جای جهان از قصه گفتن لذت می برند چون مدام اشتیاق دارند لحظه بعد را ببینند.
پرفروش بودن فیلم هایم برایم خوشایند است
فرهادی ادامه داد: برای من همیشه مهم بوده است که فیلمم پر مخاطب باشد. در این مدت همیشه درباره جوایری که فیلم هایم گرفته اند صحبت شده است در حالیکه برایم این موضوع خوشایندتر است که از فیلم «چهارشنبه سوری» به بعد فیلم هایم جزو فیلم های پرفروش بوده است. حتی در خارج از کشور هم اندازه داخل مخاطب داشته است. امیدوارم هرگز فیلمی نسازم که مردم از آن دور باشند.
وی روش ارتباط برقرار کردن با مخاطب را اینگونه توصیف کرد: راهی که من برای ارتباط گسترده با مخاطب پیدا کرده ام قصه گفتن است ولی این تنها راه نیست. شاید سینماگران دیگری راه های دیگری پیدا کنند.
در ادامه نشست شهاب حسینی درباره ادامه همکاری اش با فرهادی گفت: من همیشه دوست دارم در کارهای تاثیرگذار حضور پیدا کنم. در زندگی ام همیشه این رسالت را برای خود قائل بودم که بیاموزم. از سینمای ایران و جهان هم درس زندگی گرفتم.
وی ادامه داد: در فیلم «درباره الی» من بیشتر ناظر بودم. در «جدایی نادر از سیمین» نقش تاثیرگذار داشتم و در «فروشنده» به نقش اصلی رسیدم و حال نمی توانم درباره آینده این همکاری نظر بدهم. ولی آنچه مسلم است اینکه همواره سعی می کنم در صحنه های زندگی بازیگر موفقی باشم.
شهاب حسینی: عربستان خیلی دیر فهمیده است با کشوری با فرهنگ چند هزار ساله روبه رو است
شهاب حسینی در پاسخ به پرسش دیگری که درباره تیتر روزنامه عربستانی بود با این مضمون که حضور شهاب حسینی از یک سردار خطرناک تر است، گفت: عربستان دارای پیشرفته ترین سلاح هاست و مشتری بزرگ تسلیحات اما قطعا فرهنگی ندارد که متاسفانه با زائران ما اینطور برخورد می کند.
وی ادامه داد: من درباره خودم نمی دانم اما دیر فهمیدند که با سرزمینی رو به رو هستند که فرهنگی چند هزار ساله دارد و قدرت فرهنگ و هنر از کار سیاسی بیشتر است.
شهاب حسینی در پایان این بخش از صحبت هایش گفت: آرزوی من همیشه شادی و عزت مردم سرزمینم است.
در ادامه باز هم نوبت به اصغر فرهادی رسید که در جواب به سوالی درباره این موضوع که عده ای معتقدند هر فیلمی از ایران که در جهان مورد اقبال قرار می گیر سیاه نمایی است و عده ای دیگر مخالف هستند، گفت: من به همه جشنواره های دنیا نرفته و همه فیلم هایی که به این جشنواره ها رفته اند ندیده ام ولی بگذارید مثالی بزنم. فیلم «گاو» ساخته داریوش مهرجویی را تقریبا همه ما دوست داریم؛ فیلمی که اگر سینمای ما در این نقطه است از آنجا کارش را آغاز کرد. ما مدیون آن فیلم هستیم. اما فکر کنید این فیلم الان ساخته می شد. قطعا به جشنواره های جهانی می رفت و جایزه گرفت. آیا فیلم سیاه نمایی دارد؟ «گاو» درباره اهالی یک روستاست که شخصیت اصلی را هم سر به نیست می کنند. فقر در روستا را هم نشان می دهد اما معتقدم در پس ظاهر تیره آن گنجی نهفته است.
فرهادی اضافه کرد: یک مثال دیگرم اینکه در آمریکا با فردی به دیدن فیلمی از ایران رفتیم و در صحنه ای دختر بچه سر چهار راه فال می فروخت. حتما عده ای می گویند سیاه نمایی یا شاید دوست نداشته باشیم مردم دیگر کشورها این صحنه را ببینند اما بعد از فیلم آن آقا از من پرسید آن دختر چه می فروخت وقتی گفتم فال و آن فال ها شعر است با تعجب پرسید مردم شما برای شعر پول می دهند؟
کارگردان «فروشنده» با اشاره به اینکه برخی فیلم های سیاه هم در حضورهای بین المللی حضور دارند، بیان کرد: من می پذیرم که ممکن است عده ای ناخواسته در فیلم هایشان صحنه های ناخوشایند داشته باشند. حتی من خودم با همسرم به دیدن فیلمی رفتیم که یک جوان خوش فکر ایرانی آن را ساخته بود اما نتوانستیم تا آخر فیلم را ببینیم. ولی اینکه آنها در جشنواره ها منتظر هستند هر فیلمی سیاه نمایی بود جایزه بدهند فکر می کنم اینگونه نیست. در فیلم های من که همه آدم های تحصیل کرده هستند و اتفاقا برخی تصورات غلط درباره ایران را تغییر می دهد.
فرهادی: اینگونه نیست که جشنواره های خارجی فقط به فیلم های سیاه نما جایزه بدهند
وی ادامه داد: برخی از افراد در مورد سیاه نمایی صحبت می کنند که قصه آنها در مورد این نوع از اظهار نظرها چیز دیگری است و من در مورد آنها صحبت نمی کنم. من در جشنواره های مختلفی به عنوان داور حضور داشتم و شاهد این بودم که جسنواره ها بر اساس سیاستگذاری خاصی جایزه نمی دهند. مانند جشنواره فیلم برلین که در یک دوره که من در آنجا داورم رییس هیات داوران گفت که من شما را تنها می گذارم تا به راحتی فیلم ها را داوری کنید. در واقع من چنین حسی ندارم که فیلم های سیاه نمای ایران در جشنواره های خارجی جایزه می گیرند و طی تجربه های خود در داوری های مختلف نیز چنین نگاهی را نسبت به فیلم های ایرانی ندیدم.
اطبایی نیز در بخش دیگری از صحبت های خود بیان کرد: سال ۱۳۹۴ سال پر افتخاری برای سینمای ایران به شمار می رود. ما در این سال ۲۲۵۰ حضور بین المللی داشتیم که در سال های قبل این حضور ۱۵۰۰ عنوان بود. در سال ۹۴ سینمای ایران ۳۷۰ جایزه بین المللی دریافت کرد این در حالی است که این عدد در سال ۹۳ تنها ۲۳۵ جایزه بود.
وی افزود: فکر نمی کنم زمانی که ۳۷۰ هیات داوری جشنواره های مختلف فیلم های ایرانی را داوری می کنند همه تصمیم بگیرند که یک نقطه نظر مشترک درمورد فیلم های ایرانی داشته باشند و تنها به دلیل سیاه نمایی به فیلم های ایرانی جایزه دهند.
این پخش کننده فیلم های ایرانی در جهان تاکید کرد: من فکر می کنم که این ارزش فیلم های ایرانی است که به دریافت جایزه منجر می شود. ما باید نسبت به سینمای خود اعتماد به نفس داشته باشیم و با توجه به جایگاه سینمای خود در جهان اعتماد به نفس خود را افزایش دهیم. در هیچ جشنواره ای هیات داوران به ملاحظات سیاسی تن در نمی دهند و من این جمله را با اطمینان می گویم.
ترانه علیدوستی: رسانه ها باید هدایتگر ادبیات مردم باشند
ترانه علیدوستی در بخش دیگری از این نشست در واکنش به سوالی که در مورد سرمایه گدار عربی فیلم «فروشنده» پرسیده شد، بیان کرد: زمانی که چنین سوال هایی پرسیده می شود دچار مشکل می شوم. فارغ از بحث فیلم باید بگویم شما اهالی رسانه باید هدایتگر ادبیات مردم باشید و مسئولیت سنگینی در این زمینه دارید. ادبیات نژادپرستانه نباید در مطالب شما وجود داشته باشد، مردم از شما یاد می گیرند. اینکه نهاد سرمایه گذار در یک فیلم عرب است یا نیست در شان این جلسه نیست.
اصغر فرهادی در واکنش به صحبت علیدوستی گفت: خانم علیدوستی به خوبی در این زمینه صحبت کرد و من احساس افتخار می کنم که یک بازیگر جوان چنین نگاهی به مسائل دارد.
این کارگردان همچنین اشاره کرد: من زمانی که از ایران خارج می شوم اعتماد به نفس کامل دارم چراکه می دانم از کجا آمده ام. کدام کشور در دنیا وجود دارد که به اندازه ما فیلم خوب تولید کند. اینکه می گوییم فیلم های ایرانی به دلیل سیاه نمایی در جشنواره های خارجی جایزه می گیرند یک توهم دایی جان ناپلئونی است که از سر ترس نشات می گیرد نه اقتدار. اما من با افتخار می گویم که در سرزمینی زندگی می کنم که ۵۰ سال پیش فیلم هایی مانند «گاو» در آن ساخته شده است.
وی افزود: به خاطر دارم که الکساندر پین کارگردان سینمای جهان با دیدن فیلم «گاو» بسیار از آن لذت برده بود. او درباره سینمای ایران با احترام صحبت می کرد این در حالی است که ما در داخل کشورمان این سینما را تحقیر می کنیم.
کارگردان «جدایی» در بخش دیگری از صحبت های خود توضیح داد: همیشه فکر می کردم کسانی که می خواهند در مورد فیلم های من حاشیه ایجاد کنند با توجه به این که فیلم نمایش داده نشده است در مورد چه چیزی می خواهند حاشیه ایجاد کنند اما دیدم که سرمایه گدار قطری حاشیه خوبی برای آنها شد.
فرهادی درباره روند ساخته شدن «فروشندهم عنوان کرد: باید توصیح دهم که درست زمانی که همه چیز برای ساخت فیلم جدید من در اسپانیا آماده بود به ایران سفر کردم و حس کردم که می خواهم در ایران فیلم بسازم آن هم به دلیل مسایل عاطفی چرا که پدرم همیشه می گفت کاش در ایران فیلم می ساختی. زمانی که تصمیم گرفتم در ایران فیلم بسازم بسیاری از دوستان در داخل و خارج از کشور به من گفتند که این کار با حاشیه همراه است اما من گفتم که آنقدر دلم می خواهد در ایران فیلم بسازم که همه چیز را قبول دارم. البته این را هم می دانم که مشکلات من بعد از ساخت فیلم آغاز می شود. در هنگام نگارش فیلمنامه تهیه کننده خارجی فیلم قبلی و بعدی من پیشنهاد همکاری در این فیلم را هم داد که درنهایت به عنوانه تهیه کننده و سرمایه گذار مشترک در فیلم حضور پیدا کرد و سرمایه هایی را برای فیلم جذب کرد.
توضیح درباره نقش موسسه قطری در تولید فیلم «فروشنده»
وی درباره سرمایه گذار قطری گفت: جشنواره فیلم قطر مانند جشنواره های دیگر از یک سری از فیلم ها و فیلمنامه ها حمایت می کند که البته رقم بالایی نیست. رقمی که به فروشنده تعلق گرفت تنها ۱۰ درصد هزینه تولید این فیلم بود ولی این حمایت ۱۰ درصدی سبب شد تا از این جشنواره به عنوان حامی مالی فیلم در ایران نام برده شود و البته در ادامه این جشنواره به سرمایه گذار و بعد دختر و یا خواهر امیر قطر تبدیل شد.
فرهادی ادامه داد: البته این را می دانم که این توضیح ها باعث تمام شدن این داستان نمی شود و بی شک افرادی هستند که جایی را برای آویزان شدن پیدا کنند. مانند فیلم «جدایی» که در نهایت داستان لابی اسکار را برای آن درآوردند.
اطبایی نیز در بخش دیگری از صحبت های خود توصیح داد: این نوع از حمایت ها از سوی برخی از جشنواره ها با نام صندوق مالی معروف است و بسیاری از تهیه کنندگان سینما در جهان از این فرصت استفاده می کنند. موسسه فیلم دوحه نیز که جشنواره فیلم قطر را برگزار می کند در همین روند از تعدادی فیلم های خاص به صورت کمک مالی بلاعوض حمایت می کند و فیلم «فروشنده» نیز از همین دست بود. اما خواهر امیر فعلی قطر تنها به عنوان بنیانگذار این موسسه حضور دارد و هیچ نقشی در سیاستگذاری جشنواره و سرمایه گذاری ها ندارد.
فرهادی: هیچ جای دنیا برای من مانند ایران نمی شود
اصعر فرهادی در ادامه این نشست گفت: من ایران را بسیار دوست دارم و فکر می کنم که ایران برای من جای بهتری برای زندگی است. من عاشق ایران هستم و در کجای دنیا می توانم از لذت حضور پدر مادر و دوستانم استفاده کنم. همین مساله سبب شده است که کارگردانی بسیاری از پروژه های بزرگ سینمای آمریکا که امروز روی پرده رفته است قبول نکنم چرا که می خواهم در ایران کار کنم. برای من بهتر است که بیشتر فیلم های خود را در ایران بسازم اما برای کنجکاوی دوست دارم تجربه هایی در خارج از کشور هم داشته باشم.
وی در پاسخ به اینکه چرا «فروشنده» را برای منتقدان داخلی نمایش نمی دهد، تاکید کرد: فیلم در داخل ایران هنوز پروانه نمایش ندارد به همین دلیل آن را نمایش نمی دهم البته ترجیح می دهم این فیلم همراه با مردم دیده شود. فکر می کنم «فروشنده» تابستان در سینماهای کشور اکران شود و یک هفته قبل از اکران عمومی برای اهالی مطبوعات نمایش داده می شود.
انتقاد از سخنان سخنگوی ارشاد
فرهادی در بخش دیگری از صحبت های خود با اشاره به اظهارنظر برخی از مسولان دولتی در مورد اعمال برخی ملاحظات در فیلم گفت: کلمه ملاحظات بی حد و مرز است و من نمی دانم چگونه می دانند فیلمی که هنوز دیده نشده است نیازمند برخی ملاحظات است.
کارگردان «درباره الی» اضافه کرد: اگر قوانین جشنواره فیلم فجر اجازه دهد «فروشنده» را به جشنواره ارسال می کنم. به هر حال همه فیلم های من تا امروز هم اکران شده و هم در جشنواره شرکت کرده است.
وی همچنین در مورد جشنواره ای خوانده شدن فیلم هایش گفت: نمی دانم چرا استقبال مردم از فیلم هایم را نمی بینند و قبول نمی کنند که فیلم های من همیشه جزو پرفروش ها بوده است، اما چون در جشنواره های خارجی جایزه گرفته است به آن فیلم جشنواره ای یا فیلم کم مخاطب می گویند. به هر حال من در ایران هستم تا فیلم اکران شود.
من خودم «شهر زیبا» را بیشتر دوست دارم
این کارگردان در مورد مقایسه فیلم هایش با یکدیگر بیان کرد: زمانی که یک کارگردان فیلم هایی در مورد خانواده می سازد ناخودآگاه این مقایسه صورت می گیرد و من نگران این مقایسه ها نیستم. اگر یک نفر می گوید که مثلا «درباره الی» را بیشتر از دیگر فیلم هایم دوست دارد خوشحال می شوم. من خودم از میان فیلم هایی که ساخته ام «شهر زیبا» را بیشتر دوست دارم. درنهایت باید بگویم که این مقایسه کردن فیلم ها کاملا طبیعی است.
اصغر فرهادی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا فکر می کردید جایزه بهترین فیلمنامه را از جشنواره کن بگیرید گفت: نه فکر نمی کردم. ما اینقدر به کار نزدیک بودیم که نمی شد حدس زد. تا چند روز قبل از رفتن به کن درگیر آماده کردنش بودیم و تازه وقتی در جشنواره نمایشش دادند خودمان ماحصل کار را دیدیم و فکر کردیم موفق شدیم.
وی ادامه داد: هر چند انتظار جایزه را نداشتیم اما در اکران اول فیلم در جشنواره واکنش مردم را که دیدیم امیدوار شدیم.
جایزه برای فیلم خوب است نه فیلمساز
این نویسنده و کارگردان درباره تاثیرگذاری جایزه بر فعالیت حرفه ای اش نیز گفت: برای من این جایزه تاثیری ندارد. در این سال ها فکر کنم توانسته باشم این را ثابت کنم. در لحظه جایزه گرفتن باید خوشحال شد و بعد آن را گذاشت کنار. نباید تبدیل به شناسنامه فیلمساز شود. من همیشه گفته ام این جوایز برای فیلم ها خوب است اما برای فیلمساز خطرناک است. اگر من فیلمساز باور کنم آدمی هستم که این جوایز را گرفته و با این فکر سر فیلم بعدی بروم کار پیش نمی رود.
سوال بعدی خبرنگاران از فرهادی درباره تهیه کننده و سرمایه گذار فیلم بود. اینکه آیا اگر سرمایه گذار و تهیه کننده فیلم ایرانی بود آیا باز هم فیلم موفق به گرفتن جایزه می شد که فرهادی پاسخ داد: فکر نمی کنم موفقیت یک فیلم ربطی به تهیه کننده اش داشته باشد. مثلا اینکه تهیه کننده چه ملیتی دارد در دیده شدن بازی شهاب حسینی چه نقشی می تواند داشته باشد؟
در ادامه اصغر فرهادی اذعان کرد که در فیلم فروشنده به فیلم «گاو» و غلامحسین ساعدی، «مرگ فروشنده» میلر و بعضی از موسیقی هایی که دوست دارد اشاراتی شده است،
اما شهاب حسینی در واکنش به سوال قبلی که از فرهادی درباره سرمایه گذار فیلم شده بود، گفت: عرصه فرهنگ به گمان من مرزی ندارد. در همه دنیا هر کسی یک قدم در عرصه هنر بردارد قابل تقدیر است. سرمایه گذار داخلی و خارجی معنا ندارد. ما درباره دنیای تفکرات حرف می زنیم. وقتی یک مفهوم مورد وثوق یک عده قرار می گیرد در واقع مرزها برداشته شده و این الگو تا به حال هم نتیجه داده است.
ترانه علیدوستی: خارجی ها نحوه برخورد با بانوان ایرانی را یاد گرفته اند
اما ترانه علیدوستی که ساکت ترین فرد جمع سه نفره فیلم «فروشنده» بود در واکنش به پاسخی درباره نظر خارجی ها درباره پوشش بازیگران ایرانی و رعایت آداب برخورد با هنرمندان زن ایرانی گفت: اتفاقا خارجی ها این را درباره بانوان ایرانی پذیرفته اند و هیچ چیز را به دل نمی گیرند. یعنی اگر ما با آنها دست ندهیم ناراحت نمی شوند. ما هم به فرهنگ های دیگر احترام می گذاریم.
سوال دیگر اما درباره تکرار زوج ترانه علیدوستی و شهاب حسینی در فیلم های فرهادی و سریالی مثل شهرزاد بود؛. اینکه آیا این تکرار آزاد دهنده نخواهد شد. فرهادی در این باره گفت: اولین بار این دو نفر در فیلم درباره الی زوج بودند. به نظرم این دو صاحب ویژگی هایی هستند که بازی شان مقابل هم هم تکراری نمی شود. آنقدر باهوش هستند که بدانند چه می کنند. مطمئن باشید ما هنوز بخشی از توانایی های این دو بازیگر را دیده ایم.
اصغر فرهادی در ادامه درباره احساسی ترین لحظه ای که در فستیوال کن تجربه کرده است نیز گفت: برای من لحظه قرار گرفتن روی فرش قرمز احساسی ترین لحظه بود. معمولا در این لحظه بخشی از موسیقی فیلم را می گذارند اما من در خواست کردم یکی از آوازهای استاد شجریان را بگذارند. حس عجیبی بود.
شهاب حسینی هم در ادامه به پخش یکی از موسیقی های گروه اوهام در فستیوال کن اشاره کرد و آن را انتخابی خوب توصیف کرد.
در ادامه به زعم اصغر فرهادی بالاخره سوال سخت از ترانه علیدوستی پرسیده شد و نظر ترانه علیدوستی را درباره بازی گلشیفته فرهانی و اینکه اگر او جایزه بهترین بازیگر را می برد اندازه اینکه شهاب حسینی جایزه را برده خوشحال می شد یا نه خواستند. ترانه علدیوستی گفت: روزی که ما به کن رسیدیم خبردار شدم گلشیفته با گروهشان رفته اند و ما همدیگر را ندیدیم ولی بله بسیار خوشحال می شدم اگر این اتفاق می افتاد چون من و گلشیفته از راهنمایی هم مدرسه ای بوده ایم و هیچ چیز در جهان نمی تواند آن حس دوستی بچگی را در من عوض کند.
برای تئاتر کار کردن وقت فراهم نیست
فرهادی در پاسخ به سوال دیگری که چرا دیگر کار تئاتر نمی کند نیز گفت: من دوست دارم کار تئاتر بکنم و به نظرم تئاتر کار کردن مثل چکاپ می ماند. سنسورهای لطیف آدم بالانس می شود ولی برای یک تئاتر باید یک سال زمان گذاشت. این فرصت برایم فراهم نشده است.
علیدوستی: آقای فرهادی اگر دغدغه سیاسی داشت می رفت نماینده مجلس می شد
ترانه علیدوستی در پاسخ به سوالی درباره اصغر فرهادی و اینکه عده ای معتقدند کارهای او سیاه نمایی دارد، گفت: من ۱۴ سال است از نزدیک ایشان را می شناسم و با ایشان کار می کنم. نظر شخصی ام این است که من آدمی که اینقدر دغدغه کشورش را داشته باشد به ندرت دیده ام. بپذیریم آدم هایی هستند که با فیلم هایشان مانیفست سیاسی و اجتماعی نمی دهند و خود سینما برایشان مهم است. فکر نمی کنم فیلمسازها همه زندگی شان را می گذارند تا از این حرف ها بزنند. اگر آقای فرهادی می خواست حرف سیاسی بزند می رفت مثلا نماینده مجلس می شد. اما بالاخره فیلمسازان دغدغه مردم را دارند. من امیدوارم روزی این واژه های سیاه نمایی و...از سینمای ایران حذف شود.
شهاب حسینی هم در این باره گفت: هم ایشان و هم بنده معتقدیم اشتراکات انسانی از تفاوت هایشان بیشتر است. وقتی در فیلم درباره الی درباره قضاوت حرف می زند یا در فیلم جدایی نادر از سیمین درباره راست و دروغ می گوید؛ اینها حرف هایی نیست که فقط در ایران فهم بشود بلکه در آفریقا و استرالیا هم فهم می شود. من همیشه دوست داشتم یک تفکیکی بگذاریم بین فیلم ایرانی و فیلم ساخت ایران. درواقع فیلم های اصغر فرهادی ساخت ایران است. یعنی فیلم های صادراتی است.
فرهادی در ادامه درباره اینکه چگونه در فیلم هایش نشانه گذاری می کند که هم مخاطب ایرانی آنها را بفهمد هم مخاطب چهانی نیز گفت: قطعا مخاطب ایرانی فیلم های مرا بهتر می فهمد. مثلا در فروشنده اول فیلم دستی پولی در صندوق صدقات می اندازد. این پلان برای ما معنا دارد. یک مخاطب خارجی نمی داند صندوق صدقات چیست اما نشانه های احساسی به نظرم نشانه های آشنایی هستند. وقتی درست درباره احساسات نشانه گذاری شود همه آن را می فهمند و درک می کنند.
در ادامه فرهادی به ذکر خاطره ای از سفرش به کوبا پرداخت که در آنجا مسیری را گم می کنند و در چهار راهی از زن نابینایی آدرس را می پرسند. صحبت می شود و همراه اصغر فرهادی توضیح می دهد که اصغر فرهادی فیلمساز است و فیلم جدایی نادر از سیمین را ساخته و زن نابینا می گوید اتفاقا امروز رادیو داشت درباره این فیلم صحبت می کرد و اینکه پسری هست که نمی خواهد با پدر پیر و مریضش را رها کند. فرهادی گفت: این گونه احساسات، آدمها را به هم نزدیک می کند.
فرهادی و حسینی در ادامه در برابر این پرسش قرار گرفتند که چه شد هر دو وقت گرفتن جایزه به زبان فارسی حرف زدند و هر دو اذعان کردند که آوای کلام فارسی هم برای خودشان و هم برای خارجی ها خوشایند است.
همچنین شهاب حسینی در ادامه خبر داد که می خواهد یک فیلم را برای تبدیل شدن به نمایشنامه و اجرای صحنه ای آماده کند و به جای ساخت فیلم دومش تصمیم دارد تئاتری را کارگردانی کند و حتی به شوخی اظهار کرد که اصغر فرهادی هم قرار است در آن بازی کند و گفت: اصغر فرهادی بازیگر خوبی است.
در ادامه کارگردان فیلم فروشنده این خبر که قرار است پخش کننده فیلمش در ایران محمود رضوی باشد شایعه خواند.
فرهادی در پاسخ به این سوال که نمی ترسید با بازیگران خارجی و در فضایی غیر از ایران فیلمی بسازید و مخاطب خود را از دست بدهید با اشاره به تجربه موفق فیلم «گذشته» گفت: نمی ترسم و خیلی مشتاقم هر چه زودتر فیلم جدیدم را شروع کنم.
در انتهای مراسم فرهادی از همه کسانی که در این مدت به او پیام تبریک گفتند تشکر کرد. شهاب حسینی به طور خاص از عادل فردوسی پور که برنامه هفته گذشته اش را به این فیلم تقدیم کرد تشکر کرد و ترانه علیدوستی نیز از رسانه ها.
شهاب حسینی جایزه اش را به محضر امام زمان (عج) تقدیم کرد
اما آخرین جملاتی که در این نشست مطرح شد شهاب حسینی خطاب به حضار گفت: بسیار خوشحالم و به فال نیک می گیرم که شب نیمه شعبان این جایزه را در کن گرفتم و این هدیه ناقابل را به آستان مبارک ایشان در جمکران تقدیم می کنم.
اصغر فرهادی کارگردان «فروشنده» در شصت و نهمین جشنواره فیلم «کن» موفق به دریافت جایزه بهترین نویسنده فیلمنامه شد. همچنین شهاب حسینی نیز جایزه بهترین بازیگر مرد این جشنواره را از آن خود کرد.
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
جمعه 31,ژانویه,2025