تجزيه وتحليل شاخصهاي بخش مسكن استان يزدطي سالهاي 1375تا 1385

^{یا دداشت های وارده یزدفردا :}تجزيه وتحليل شاخصهاي بخش مسكن استان يزد

طي سالهاي 1375تا 1385

علي اكبر سپندارنيا

^{(كارشناس دفتر آمار واطلاعات معاونت برنامه ريزي استانداري يزد)}

تامين مسكن در چند دهه اخير يكي از مهم‌ترين معضلات اقشار گوناگون، بالاخص خانوارهاي كم‌درآمد كشور بوده است. به نظر اكثر كارشناسان، مسكن، اشتغال و ازدواج سه معضل اساسي كشور است. معضلاتي كه به دليل غلبه جوانان در هرم سني جمعيتي كشور و ورود آنها به عرصه هاي مختلف جامعه، در حال پيدايش است.

برای بررسی وضعیت مسکن شهر یزد درطی سالهای 1385-1375 ازشاخصهای کمی وکیفی متداول استفاده شده است. شاخصهای کمی وکیفی شامل تراکم خانواردر واحد مسکونی ، متراژواحدهاي مسكوني، نوع مصالح،استحکام ساختمان،تراکم نفر در واحد مسکونی ،تعداد اتاق ، تعدادطبقات ساختمان،مالكيت(ملكي،استيجاري،وقفي) میباشد..محاسبه ومقايسه این شاخصها با توجه به آمارهاي سرشماری عمومی نفوس ومسکن در سالهای 1375و1385 صورت كرفته است.

مطابق یافته های سرشماری نفوس ومسکن سال 1375 استان یزد دارای 166765 خانوار معمولی ساکن بوده که در158201واحد مسکونی زندگی می کرده اند که این ارقام در سرشماری سال 1385 به258533 خانواررسيده كه در251131 واحد مسكوني زنگي ميكنندكه اين ارقام نشاندهنده افزايش درصد ساخت وساز مسكن نسبت به افزايش خانوارها طي ده اخيردر سطح استان يزد ميباشد .

بعد خانوار(متوسط افراد در خانوار): در سال 1375 ، در هر خانوار 52/4 نفر ودر سال 1385، درهرخانوار 82/3 نفر سكونت داشته كه كاهش 7/0نفر را در هرخانوار نشان ميدهد.

تراکم خانوار درواحد مسکونی :این شاخص معرف تعداد خانوار در مقابل هر واحد مسکونی است که از فرمول H/M (تعداد خانواربرتعداد واحد مسکونی) به دست می آید.حد مطلوب آن است که به ازای هر خانوار شهری یک واحد مسکونی اختصاص یابد

این شاخص تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله رشد جمعیت،رشداقتصادی،دردست بودن زمین مناسب برای ساخت وساز وفرهنگ بومی قراردارد.میزان این شاخص درسال 75 برای استان یزد 05/1 بوده است که نشان میدهد درمقابل هر 105خانوار ،100واحد مسکونی (نه لزوما ملکی) وجود داشته وبنابراین 5 خانوار با دیگر خانوارها مسکن مشترک داشته انداین شاخص در سال 85 به 03/1رسیده که نشان میدهد درمقابل هر103 نفر 100واحد مسكوني (نه لزوما ملکی )وجودداشته وبنابراين فقط 3 خانوارباديگر خانوارها مسكن مشترك داشته است.

"صرف نظر ازاینکه بعضی از واحدهای مسکونی خالی از سکنه بوده ویا بعضی از افراد ازآن به عنوان اقامتگاه دوم استفاده ميكنند ویا به خانوارهای دیگر اجاره ميدهند كه درهرصورت شهر یزد مشکل مسکن را کمتر احساس میکند واین مشخصه گویای سيرنزولي تراكم خانوار بوده كه ازعلائم حركت به سوي توسعه یافتگی شهر یزد در سالهاي اخير میباشد"

تراکم نفر درواحد مسکونی : میزان تراکم نفر در هرواحد مسکونی یکی از شاخصهای عمده سطح زندگی محسوب میشود.این شاخص که بیانگرنسبت نفر بر واحدهای مسکونی ((P/H) میباشد درسال 1375 دراستان یزد برابر12/5 ودر سال 1385 برابر6/3میباشد که نشان میدهد تراکم جمعیت درهرواحدمسکونی درسال 85 نسبت به سال75درحدود 5/1 نفرکاهش یافته که بیانگر بالارفتن سطح زندگی مردم استان یزد میباشد

متوسط تعداداتاق برای هر خانوار : اطلاعات حاصل شده از سرشماریهای نفوس و مسکن سالهای 75 و85 نشان میدهد که تعداد اتاق برای هرخانوار در استان یزد در طول این دوران دارای نوسان بوده است

بطوریکه درسال 1375 به طور متوسط از 166765 خانوار 4درصد دارای یک اتاق،11درصد دارای دواتاق،19درصد دارای سه اتاق،25 درصد دارای چهار اتاق،22درصد دارای پنج اتاق و19 درصد خانوارها هم شش اتاق وبیشتر ازشش اتاق در اختیار داشته اند. اين نسبت درسال1385 نشان ميدهد به طور متوسط از 258533 خانوار 4درصد دارای یک اتاق،15درصد دارای دواتاق،25درصد دارای سه اتاق،27 درصد دارای چهار اتاق،18درصد دارای پنج اتاق و16 درصد خانوارها هم شش اتاق وبیشتر ازشش اتاق در اختیار داشته اند

با تجزيه و تحليل آمارهاي سالهای 1375 تا1385 چنين استنباط ميگردداز تعداد اتاقهای واحدهای مسکونی کاسته شده ومردم بیشتر به واحدهای مستقلی که دارای اتاق کمتری باشد روی آورده اند واین بیشتر به خاطر رواج فرهنگ آپارتمان نشینی میباشد .

شايان ذكر است كه افزایش قیمت زمین ومسکن نیز در بروز این پدیده اثر گذار بوده است همچنين تعداد واحدهای مسکونی ،ساخته شده از خشت وگل در سال 1375 در استان یزد ، 46119 واحد میباشد که این رقم در سال 1385 به 35286 واحد کاهش یافته،که نشان میدهد تعداد زیادی از واحدهای مسکونی خشت وگلی تخریب گردیده وبه جای آن واحد های مستحکمی با استفاده از مصالح استاندارد (بتون ،آجروآهن آلات و..)ساخته شده و نتیجه میگیریم که طی سالهای 1375 تا1385 استحکام ساختما نهابیشتر شده و اين روند ادامه خواهد یافت"البته حفظ بافت قديمي استان يزد وتلاشهاي ميراث فرهنگي در جهت جلوگيري ازتخريب تعداد زيادي از اماكن وسكونت گاههاي قديمي درحفظ وماندگاري اين بناها موثر ميباشد"

متوسط سطح زيربناي ساختمانهاي مسكوني استان يزد طي سالهاي 75 تا85 بيانگر اين نكته ميباشد كه روند تغييرات آن ثابت نبوده اما به طور كلي اين روند نزولي بوده چنا نچه در سال 1375 متوسط سطح زيربنا 208 متر مربع بوده كه اين رقم به 162 متر مربع در سال 84 رسيده است اما اين روند در سالهاي مذكور دچار نوسان ميباشد. "به نظر ميرسد متوسط سطح زير بنا در سالهاي اخيربه 160 تا170 متر رسيده است"

باتوجه به.تعداد پروانه هاي صادره از سال 1375 تا 1385 ملاحظه مينماييم تعداد پروانه هاي ( دوطبقه وسه طبقه وچهار طبقه) سير صعودي داشته كه گوياي كشيده شدن خانوارها به سمت آپارتمان نشيني ومجتمع هاي مسكوني ميباشد .

باتوجه به برخورداري خانوارها از شبكه گاز طبيعي دراستان يزدجهت مصارف ايجاد گرما،پخت وپزوتهيه آب گرم مينوان دريافت اكثر خانوارها از گاز طبيعي(شبكه عمومي )استفاده مينمايند در حاليكه درسال 1375 اصولا شبكه گاز شهري در استان يزد وجود نداشته است.

با توجه به آنچه كه ذكر گرديد ميتوان نتيجه گرفت بخش مسكن در استان يزد طي دهه اخير عملكرد نسبتا موفقي داشته وهمانطور كه در تجزيه وتحليل شاخصهاي مسكن ذكر گرديد در سال 1385 براي هر 103 خانوار در استان يزد 100 واحد مسكوني وجودداشته وبا توجه به فعاليتهاي بخش مسكن در سال 1386اين استان از نظركمي در بخش مسكن وضعيت مناسبي داشته كه نشان دهنده پيشرفت قابل ملاحظه اي در اين بعد ميباشد .

از نظر كيفي نيز آماروارقام نشان دهنده بهبود نسبي در اين بخش ميباشد كه باتوجه به كاربرد مصا لحي چون بتون وفولاد و.... ونظارت مهندسين خبره از نظر استحكام وضعيت نسبتا قابل قبولي دارد ليكن بايد بپذيريم با توجه به پيشرفت روزانه تكنولوژي وطراحي هاي پيشرفته در جهان جا براي كار بيشتر در اين زمينه وجود داشته وميتوانيم با استفاده از ابزار وامكانات جديد ورعايت الگوهاي مناسب واستاندارد جهاني وهمچنين با نظارت وسيعتر در اين زمينه پيشرفت بيشتري داشته باشيم زيرا همانطور كه ميدانيم كشور ايران وخصوصا استان يزد از نظر پتانسيل هاي مورد نياز در بخش مسكن بسيار غني بوده وباوجود اراضي مستعد ومنابع معدني مورد نياز در بخش مسكن ذخيره زيادي داشته كه ميتوان با مديريت صحيح وكاربرد مناسب اين منابع واستفاده از علم روز ونظارت دقيق مشكل كمبود مسكن را براحتي حل وفصل نمود .ضمنا پيشنهاد ميگردد به علت كمبود بعضي از منابع مورد استفاده در بخش مسكن مانند منابع آب و ارزش فزاينده ديگر منابع درا ستان يزد وروند روبه رشد جمعيت، استفاده بهينه اي از اين پتانسيل عظيم صورت پذيرد. وبا رعايت الگوي مصرف مناسب از زياده روي در استفاده ازاين منابع باارزش كه تجديد ناپذير مي باشند جلوگيري به عمل آيد ودولت نيز با ترويج فرهنگ مصرف مناسب ونظارت مستمر بر فعاليتهاي اين بخش بر اجراي اين مهم(توسعه ساخت وساز) كه تضمين كننده رفاه وعدالت اجتماعي ميباشد سهيم گردد.

یزدفردا