يزد اين ديار آرميده در حاشيه كوير، زادگاه و زيستگاه مردان بزرگ و نام آوري در تمام زمينه ها اعم از فرهنگي، سياسي، ديني و هنري بوده كه مي توان از مرجع عاليقدر جهان تشيع و بنيانگذار حوزه علميه قم مرحوم آيت الله العظمي حائري يا سومين شهيد محراب آيت الله صدوقي نام برد. همچنين ديگر بزرگان علم، معرفت و انديشه چه در گذشته و حال ديار بنيانگذاران بسياري از تحولات علمي و فرهنگي است و اهل قلم اين استان همواره چهره هاي شاخص و نامداري از صاحبان قلم، فكر و انديشه كشور بوده اند، به طوري‌‏كه، آيا مي توان روزنامه نگار و حتي روزنامه خوان فهيم و آگاهي را يافت كه از كنار نام فرخي يزدي، اسلامي ندوشن و محمد صادق سفينه و غيره بي تفاوت بگذرد و يا از نشرياتي چون سفينه نجات، طوفان، عدالت، اتحاد، شيركوه و گل‌‏بهار بهره نبرده باشد.
تاريخ يكصدساله مطبوعات يزد محمد صادق سفينه را به عنوان پدر مطبوعات يزد با انتشار روزنامه سفينه نجات، سال 1328 قمري مي شناسد، هرچند كه بعد از آن هفته نامه پر خروش و مردمي شير كوه منتشر شد.
حال يزد با اين پيشينه قوي در حوزه فرهنگ، اين روزها در حوزه مطبوعات اصلا روزهاي خوشي را سپري نمي كند. در حاليكه بالغ بر 42 نشريه در اين استان منتشر مي شود، مطالب آنها در حد نازل و به صورت نامرتب انتشار مي يابد، دليل آن چيست؟ محمد فاضلي، مدير مسوول هفته نام يزد امروز معتقد است: وقتي مديران مطبوعات يزد مجبور باشند براي تامين هزينه ها 50 درصد صفحات نشريه را به آگهي اختصاص دهند و به علت در اختيار نداشتن امكانات فني و حتي خبرنگار 50 درصد بقيه را نيز به خبرهاي روابط عمومي اختصاص دهند، بي شك موفق نيستند و نقشي در عرصه فرهنگي استان ندارند.
وي مي افزايد: وقتي اكثريت نشريات محلي نه ستون يادداشت مدير مسوول يا سردبير داشته باشد و نه ستوني ويژه از اظهارنظر خوانندگان، وجودش چه تاثيري بر فرهنگ عمومي جامعه دارد؟ و چه ارتباطي مي تواند با مردم برقرار كند؟ اين‌‏گونه است كه مردم اين نشريات را هرگز نخريده و روز انتشار و توزيع آنها را هم نمي خواهند بدانند.
اما عده اي از كارشناسان، مطبوعات محلي يزد را خبر نامه اي مي پندارند كه فقط خبري از محدوده فعاليت خود منتشر مي كنند و گروهي ديگر هم آن‌‏را در حد آگهي نامه ثبتي و حصر و احضار متهم، مي پندارند؟ به راستي چرا؟
عباس ماندگاري، كارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعي كه زماني در نشريه محلي نگاه مشغول فعاليت بوده است، در اين مورد مي گويد: مسوولان نشريات محلي يزد در چنبره مشكلات از مشكل كاغذ گرفته تا طراحي، چاپ و توزيع گير افتاده اند.
وي با اشاره به اينكه مديران مطبوعات محلي يزد تحمل يكديگر را ندارند، معتقد است: نشريات محلي يزد از لحاظ كمي رشد قابل ملاحظه اي داشته اند، اما از نظر كيفي طبق نظر مركز مطالعات و تحقيقات رسانه ها نتوانستند به بخشي از وظايف خود از جمله وظايف نظارتي خوب عمل كنند.
به باور ماندگاري، با حضور نيروهاي متخصص و كارآزموده به طور حتم نيمي از مشكلات مطبوعات محلي يزد بر طرف مي شود.
وی همچنین بر اين اعتقاد است كه هنوز مديران برخي از مطبوعات محلي يزد به اهميت جايگاه مطبوعات پي نبرده اند.
وي هزينه بالاي چاپ آگهي در نشريات محلي را موجب رونق نيافتن مطبوعات محلي مي داند و مي گويد: مطبوعات محلي يزد به رغم تيراژ كم و نامنظمي كه دارند براي تبليغات هزينه هاي بالايي را دريافت مي كنند.
با اين وصف، اين روزها اگرچه دو روزنامه به نام هاي پيمان و خاتم یزد در اين خطه كويري منتشر مي شوند كه دومي به دليل مشكلات مالي ديگر منتشر نمي شود، يعني بالغ بر 40 نشريه ديگر با ترتيب انتشار هفته نامه، ماهنامه و فصلنامه در اين عرصه فرهنگي به كار وارد شده اند، اما با نگاهي به گذشته مطبوعات محلي يزد به نكات در خور شايسته تري مي رسيم.
از آغاز فعاليت روزنامه نگاري و تولد سفينه نجات تا آغاز جنگ جهاني اول، 7 نشريه در يزد منتشر شده و سپس تعطيل شده اند و جالب آنكه پس از سال 1320 تا 1332 در شهر كوچكي چون يزد، گاهي همزمان 59 عنوان نشريه چاپ و توزيع مي شد كه جاي شگفتي دارد و بعد از تهران، يزد بيشترين تعداد را داشته و جالب تر آنكه در آن سال ها، دو انجمن صنفي و رسمي روزنامه نگاران به نام هاي انجمن روزنامه نگاران دمكرات و جبهه موتلفه مطبوعات ملي و يزد فعاليت جدي داشته اند. تعداد نشريات محلي يزد در فاصله جنگ جهاني اول تا سال 1320 شمسي به 11 نشريه رسيده و در فاصله زماني سال 1332 تا 1357 نيز مجموعا 37 نشريه در استان يزد انتشار مي يافته و حتي دو نفر از زرتشتيان نيز نشريه داشته اند.
سال 1357 فقط سه نشريه ناصر، ملك و پيام حق وجود داشته كه اولي سال 59 تعطيل و سومي نيز به سرنوشت اولي دچار شد. هفته نامه ملك كماكان فعال و در حال انتشار است و اينك با قدمت بيش از 50 سال تنها نشريه باقي مانده از نشريات قديمي استان يزد است. پس از انقلاب اسلامي نيز چند نشريه به صورت موقتي و دوره اي و در چند شماره منتشر شد كه عمري كوتاه داشت و سابقه اي از مجوز آنها در اسناد موجود نيست.
سال 59 منحصرا هفته نامه ملك منتشر مي شد و از سال 60 تا 76 تعداد نشريات يزد به 7 نشريه مي رسد. اما از سال 1377 به بعد شاهد افزايش تعداد مطبوعات در اين استان است كه اينك بالغ بر 42 نشريه منتشر مي شود

يزد فردا-- امیرترقی نژاد