جو هيجاني حاكم بر معاملات روز شنبه به دنبال خبر تحريم 8 شركت پتروشيمي، چندان پايدار نبود و در بازار ديروز با كسب اطمينان سهامداران از كنترل وضعيت توسط شركت‌ها بازاري متعادل شكل گرفت.
به‌اين ترتيب روز گذشته وضعيت اين گروه با شرايط متعادلي در جهت مثبت حركت كرده و اكثر شركت‌هاي اين گروه با صف خريد روبه‌رو شدند.
در همين حال مدیر روابط عمومی و امور بین‌المللی شازند درباره اين تحريم‌ها گفت: تحریم شرکت‌های پتروشیمی از جمله این شرکت موضوع جدیدی نیست به طوری که تحریم‌ها تاکنون‌ مدیریت شده است.
حسن رجبی با بیان اين مطلب افزود: شرکت پتروشیمی شازند پیش از این با اسم پتروشیمی اراک تحریم بود و امروز فقط نام این پتروشیمی در فهرست جدید تحریم‌ها آمده است، موضوع مهم این است که تغییری در فرآیند صادرات ما با این تحریم ایجاد نمی‌شود.
وی افزود: عمده صادرات ما به کشورهای چین، هندوستان، ترکیه و کشورهای آسیاي میانه است و با وجود
گواهینامه rach که یکی از معتبرترین گواهینامه‌های کیفیت محصولات پتروشیمی است تاکنون نیازی به صادرات به کشورهای اروپایی و آمریکایی نداشتیم که امروز از تحریم، متضرر بشویم.
رجبی خاطر‌نشان کرد: شرکت پتروشیمی شازند از زمان آغاز فعالیت خود تا‌کنون به خوبی توانسته است، تحریم‌ها را مدیریت کند، بنابراین تحریم‌ها از قدیم تا امروز اثری در سود‌آوری  این شرکت نداشته است.
از سوي ديگر رییس امور سهام شرکت پتروشیمی تبریز نيز اظهار كرد: درآمد صادراتی این شركت بسیار ناچیز است و تحریم‌ها از همان ابتدا شکست خورده است.
احد معماریان در ادامه افزود: درآمد اصلی و عمده شرکت پتروشیمی تبریز از طریق فروش داخلی تامین می‌شود و اندک صادراتی که به کشورهای همسایه انجام می‌شود از طریق تجار به طور واسطه ای صورت می‌گیرد.
وی خاطرنشان کرد: تحریم پتروشیمی تبریز که با فروش داخلی درآمد خود را تامین می‌کند، نه تنها مشکلی در درآمد شرکت ایجاد نمی‌کند، بلکه  این امر از بی‌اطلاعی تحریم‌کننده، خبر می‌دهد که دست به کاری زده که در همان ابتدا، شکست خورده است.
بنابراين گزارش، نه تنها روز گذشته اثري از فضاي منفي در گروه محصولات شيميايي ديده نشد، بلكه بيشتر شركت‌ها با صف خريد همراه شدند به طوري كه پتروشيمي خراسان و پتروشيمي شازند صف خريد قابل توجهي را تجربه كردند.
پتروشيمي پرديس نيز روز گذشته پس از برگزاري مجمع عمومي فوق‌العاده به منظور افزايش سرمايه، با اقبال سهامداران و رشد قيمت 4/5 درصدي بازگشايي شد و با تاثير 61 واحدي بر شاخص كل بورس بيشترين تاثير را بر رشد اين دماسنج بازار داشت.
در مجموع روز گذشته 83 ميليون سهم به ارزش 486 ميليارد ريال در گروه محصولات شيميايي دادوستد شد كه به‌اين ترتيب 25 درصد از كل معاملات بازار به اين گروه اختصاص داشت.
در اين گروه سه شركت سرمايه‌گذاري صنايع پتروشيمي، صنايع پتروشيمي خليج فارس و توليد مواد الياف مصنوعي بيشترين حجم معاملات را به خود اختصاص دادند؛ در اين ميان، «وپترو» با وجود معاملات سنگين در محدوده 26 ميليون سهم همچنان صف فروش را شاهد بود، «فارس» نيز در شرايط متعادل با جابه‌جايي 21 ميليون سهم به كار خود پايان داد.
اما «شمواد» نه تنها نوسان مثبت 4 درصدي را تجربه كرد بلكه پس از جابه‌جايي 16 ميليون سهم صف خريد سنگين 5/4 ميليوني خود را حفظ كرد.

در این میان مدیر کالایی کارگزاری بهمن معتقد است ممکن است سود تولیدکنندگان زمانی که کالا را در بازار داخل به فروش می‌رسانند کمتر شود.
این کاهش سود از دو بعد قابل بررسی است؛ نخست آنکه عرضه محصول در بازار داخل بر قیمت‌های داخلی اثر گذاشته و قیمت‌ها را با کاهش مواجه می‌سازد و دوم آنکه منافعی که صادرکنندگان از فروش ارز در بازار به دست می‌آورند از بین می‌رود، اما باید دید که فروش تولیدکنندگان دچار چه تحولی خواهد شد؟ نمی‌توان با قاطعیت گفت فروش داخل هم افزایش می‌یابد یا کاهش، اما می‌توان انتظار داشت تقاضای بازار به طور کامل از طریق بورس پاسخ داده شود که این موضوع به بهبود خریدها و قیمت‌های پایه بستگی دارد.
به عقیده وی، شازند با توجه به انحصاری بودن کالاهای تولیدی این شرکت به نظر می‌رسد با افت فروش مواجه نشود و کالاهای تولیدی اش از طریق بازار داخل پاسخ داده شود، اما پتروشیمی تبریز و هلدینگ که کالاهای تولیدیشان انحصاری نیست و شرکت‌های مختلفی كه کالا تولید می‌کنند ممکن است به دلیل رقابت با مشکل مواجه شوند، مثلا وقتی پتروشیمی بندر امام 0075 تولید می‌کند همین محصول توسط پتروشیمی لاله یا پتروشیمی‌های دیگر هم تولید و به بازار عرضه می‌شود.
پتروشیمی پارس و تندگویان نیز به گفته این تحلیلگر بازار محصولات پتروشیمی تا حدی انحصار دارند و از این رو این شرکت‌ها نیز کمتر دچار مشکل فروش خواهند شد، اما در کل ممکن است این موضوعات حجم فروش‌ها را در شرکت‌های رقابتی تر تغییر دهند.
چرا این شرکت‌ها تحریم شدند؟
اما اینکه چرا آمریکا چنین اقدامی را در دستور کار خود قرار داده است، از چند بعد قابل بررسی است؛ نخست آنکه دولت آمریکا در صدد است سهم ایران را از بازار جهانی نفت به حداقل ممکن برساند و در این میان، مشتقات نفتی یا تولیدات پتروشیمی می‌توانند به عنوان ارزش افزوده نفت و گاز ایران در سبد صادرات کشور محسوب شوند و بنابراین تحریم صادرات این محصولات سهم سبد نفت و پتروشیمی کشور را هم از بازارهای جهانی و هم از میزان صادرات کاهش خواهد داد.
نتیجه این امر آن است که دلارهایی که از محل نفت به ذخایر ارزی کشور وارد نمی‌شد، از محل صادرات غیرنفتی نیز تأمین نمی‌شود و در نتیجه کاهش منابع ارزی نتیجه برون صنعتی این تحریم‌ها است. در این میان یک نکته قابل ذکر است و آن نکته این که دولت مدتی است با توقف دستوری صادرات، وضعیت را تا حدی با شرایط جدید – البته ناخواسته و کاملا اتفاقی – وفق داده است، اما خود این مدت کوتاه نشان داده است توقف صادرات چه هزینه‌هایی برای تولیدکنندگان داخلی دارد.
این موضوع، جنبه دوم اهداف تحریمی ایالات متحده است، به طوری که دولت آمریکا و وزارت خزانه‌داری این کشور، قصد دارد موجودی ارزی داخلی را محدود کند و این موضوع باز هم از طریق نفت و پتروشیمی عملی است. مساله دیگر از دست رفتن بازارهای صادراتی ایران و کاهش توان رقابتی ایران در خاورمیانه و خروج کشورمان از دور تجاری جهان است. در این مورد باید گفت آمریکا به نوعی راه را برای توسعه بی‌رقیب کشورهای عربی منطقه هموار می‌کند.
تأمین تکنولوژی نیز در این میان اهمیت بالایی دارد، صنعت پتروشیمی به واردات تجهیزات متکی است و از این بعد خودکفایی در صنعت حاکم نیست. اصولا استدلال تولیدکنندگان پتروشیمی از مقاومت در برابر فروش ارز صادراتی به اتاق مبادلات به همین دلیل بود که این شرکت‌ها برای واردات بخش قابل توجهی از نیازهای تکنولوژیک خود نیازمند این ارز هستند، لذا با تحریم‌های صورت گرفته ممکن است قیمت تمام شده تولید بیش از گذشته افزایش یابد.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا