قریب به 1400 سال از قیام جاودانه حضرت اباعبدالله الحسین (علیه اسلام) علیه دستگاه طاغوتی امویان می گذرد. قیامی که به واسطه خون پاک و به ناحق ریخته  سیدالشهداء تاکنون زنده و اثر گذار باقی مانده و حرارتش در رگ و خون شیعیان جریان دارد.
شهادت حسین (علیه السلام) و واقعه کربلا به ذات خود پایدار بوده و هست. در این میان آنچه که حقایق و عبرت های انسان ساز را نسل به نسل منتقل کرده است، ذکر شفاهی مصائب و مناقب آن حضرت و نیز مکتوباتی است که در این زمینه بوجود آمده است.
این نوشتار سعی دارد اختصاراً به دسته بندی و معرفی برخی از کتاب های تالیف شده پیرامون شخصیت و قیام حضرت اباعبدالله (علیه السلام) بپردازد.
مقاتل
مهمترین کتاب های مرتبط با واقعه عاشورا، کتاب هایی است که به مقتل معروف است. مقتل ها کتاب هایی هستند که به شرح واقعه کربلا به صورت مستند می پردازند.
از معروف ترین و معتبرترین مقتل ها می توان چنین نام برد:
- لهوف اثر سید بن طاووس
- مقتل ابی مخنف نوشته ابی مخنف
- خصائص الحسینیه تالیف مرحوم شوشتری
- نفس المهموم اثر شیخ عباس قمی که به فارسی تحت عنوان در کربلا چه گذشت ترجمه شده است. همچنین کتابی با عنوان " آه " توسط یاسین حجازی منتشر شده که ترجمه آسان تر و خوانا تری از این کتاب است.

تحلیلی
واقعه کربلا ابعاد گوناگونی دارد که هریک تحلیل و بررسی مفصلی می طلبد. بر این اساس متفکرین و اسلام شناسان در طول تاریخ و بخصوص در دهه های اخیر کتب هایی با محتوای تبیین و تحلیل چرایی و چگونگی این حادثه جانگداز پرداخته و به بیان عبرت ها و انذارهای آن همت نهاده اند.
برخی از کتاب های مهم این عرصه عبارت اند از:
- حماسه حسینی تالیف شهید مرتضی مطهری که از معروف ترین کتب در این زمینه است.
- پس از 50 سال کتابی است از مرحوم سیدجعفر شهیدی که به تحلیل عوامل موثر در انحراف مردم هم عصر امام حسین (علیه السلام) می پردازد. منظور از 50 سال، سال های پس از رحلت پیامبر عظیم الشان اسلام است و نویسنده می کوشد تا بی وفایی مدعیان مسلمانی را تنها به فاصله 50 سال از فقدان پیامبرشان نشان دهد.
- حماسه و عرفان تالیف حضرت آیت الله جوادی آملی است که تعمقی بر این واقعه و ابعاد عرفانی و سیاسی آن دارد.
- نگاهی نو به جریان عاشورا اثری است که به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تدوین و منتشر شده است.
- عبرت های عاشورا تالیف حجت الاسلام والمسلمین سید احمد خاتمی است در بیان عبرت ها و درس های قیام اباعبدالله الحسین (علیه السلام) که برای نسل کنونی به چاپ رسیده است.
- جان ها فدای دین کتابی است که از چند سخنرانی آیت الله مصباح یزدی برگرفته شده و توسط موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) منتشر شده است.
- مراقبه های عاشورایی اثر مشترک حجج اسلام الهاشمی و میرباقری
- حسین(علیه السلام)؛ عقل سرخ نیز از سخنرانی های استاد حسن رحیم پور ازغدی تدوین و منشتر شده است.
- آیینه حقیقت نیز به بیان دیدگاه ها و نظرات مرحوم حضرت آیت الله بهجت درباره شخصیت امام حسین (علیه السلام) و قیام او می پردازد.
- فتح خون اثری تحلیلی – ادبی است از شهید سید مرتضی آوینی که با قلمی جذب کننده و طوفانی واقعه کربلا و نگاه عاشورایی امام را ترسیم می کند.

فرهنگ نامه ها
به همت برخی محققین در زمینه واقعه کربلا برخی فرهنگنامه ها و دانشنامه ها نیز به قلم تبع در آمده است. از مهم ترین این فرهنگنامه ها می توان کتاب های زیر را برشمرد:
- دانشنامه امام حسین (علیه السلام) اثر آیت الله محمدی ری شهری که در 14 جلد تدوین و منتشر گردیده است. این دانشنامه یکی از جامع ترین کتب برای پژوهشگران در زمینه امام حسین (علیه السلام) است.
- فرهنگ سخنان امام حسین (علیه السلام) تالیف محمد دشتی
- فرهنگ عاشورا اثر جواد محدثی
- فرهنگ جامع سخنان امام حسین (علیه السلام) نیز تالیف علی مویدی است.

ادبیات (شعر و داستان)
پس از انقلاب بسیاری از شاعران و نویسندگان اهل ادب به انتشار مجموعه اشعار و داستان و رمان های خود در زمینه واقعه کربلا و نیز ساحت مقدس حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السلام) پرداختند. در عرصه شعر و شاعری، احصای آثار ارادتمندان به اهل بیت (علیهم السلام) کاری بس مشکل است. اما برای نمونه، معروف ترین کتاب های چاپ شده در این عرصه را می توان چنین بر شمرد:
- من می گویم شما بگریید کاری است از علیرضا قزوه که مجموعه اشعار شاعران ولایی در زمینه عاشوراست.
- با کاروان نیزه نیز اثر دیگری از علیرضا قزوه است.
- گوشواره عرش مجموعه اشعار استاد علی موسوی گرمارودی
- طلسم سنگ مجموعه اشعار حماسی مرحوم سیدحسن حسینی است.
- طوفان واژه ها نیز اشعار شاعر جوان، سیدحمید برقعی است حاوی شورانگیزترین اشعار وی در زمینه امام حسین و اهل بیت (علیهم السلام)
- جغرافیای رازها اثر ابوالقاسم حسینجانی
- عطر عطش از سارا عرفانی
از بین رمان ها و داستان های با مضمون عاشورایی نیز می توان به کتاب های زیر اشاره کرد:
- هفت شهر عشق اثر نویسنده پرکار، مهدی خدامیان آرانی است که در 7 قسمت با زبانی فصیح و ادبی به روایت واقعه عاشورا و دلایل قتل امام حسین (علیه السلام) در قالب داستان می پردازد.
- نامیرا رمان ارزشمندی است از محمدصادق کرمیار که هدفش ترسیم بی وفایی کوفیان و گمراهی و ضلالت آنها در انتخاب مسیر حقیقت است.
- سقای آب و ادب داستان زیبایی است از سیدمهدی شجاعی که درباره قمربنی هاشم، حضرت عباس (علیه السلام) نوشته شده است.
- پدر، عشق و پسر داستان دیگری از سید مهدی شجاعی است که از زبان اسب حضرت علی اکبر (علیه السلام) روایت می شود.
- قصه کربلا نوشته مهدی قزلی.
در زمینه عاشورا کتاب های خوبی نیز برای کودکان و نوجوانان نوشته شده است که احصای آنها فرصت دیگری می طلبد و البته طبیعی است که به این لیست می توان صدها عنوان کتاب دیگر افزود لیکن از حوصله مخاطب خارج خواهد شد.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا