ابرکوه "سرویس گزارش یزدفردا" علی اکبر قیومی": انتشار کتاب ارزشمند "آموزش و پرورش نوین در ابرکوه" (1357 -1300 ه.ش) اثر دوست گرانمایه و اهل فرهنگ، جناب آقای علی رضائیان، پاسخی شایسته به انتظاری دیرپا در میان اهالی فرهنگ در شهرستان ابرکوه بود که در یک کلام می توان آن را پرده برداری از بخش بزرگ و مهمی از تاریخ معاصر ابرکوه خواند. به این بهانه گفتگویی مختصر و صمیمی با آقای رضائیان ترتیب داده ایم که با سپاس دوباره از ایشان به محضر خوانندگان ارجمند تقدیم می گردد.
-    جناب رضائیان، مطابق معمول و مرسوم از معرفی خودتان آغاز بفرمایید.
-    به نام خدا و با تشکر. علی رضائیان هستم متولد 1353. دارای مدرک کاردانی دینی-عربی از مرکز آموزشی تربیت معلم، کارشناسی الهیات از دانشگاه آزاد اسلامی یزد و فارغ التحصیل رشته تاریخ در مقطع کارشناسی ارشد. از سال 1372 به استخدام آموزش و پرورش درآمده و به افتخار معلمی نائل شده ام و هم اکنون مدت یازده سال است مدیر یک مرکز آموزشی شبانه روزی در یکی از مناطق همجوار ابرکوه هستم.  

-    با توجه به آنکه تخصص کاردانی و کارشناسی شما در رشته تاریخ نبوده است چرا و چگونه مسیر خود را در جهت مطالعات تاریخی تغییر داده اید؟
-    از دوران دبیرستان علاقمند به تاریخ بودم و معلم بزرگوار جناب آقای دکتر اصغر زرنگار، (که هم اکنون در دانشگاه یزد تدریس می کنند) نخستین مربی و مشوق من بو ده اند. غیر از موضوع علاقمندی و تحصیل رسمی در رشته تاریخ، حس وطن دوستی و علاقه به ابرکوه، که در بین غالب همشهریان ما پررنگ و برجسته است نیز به انتخاب این مسیر کمک کرد. از سوی دیگر مطالعه و تحقیق در تاریخ مملو از افتخار آموزش و پرورش آن هم در شهری کوچک اما پرماجرا و فرهنگی چون ابرکوه به خودی خود دارای جذابیتی خاص است که برای هر کس، به ویژه یک معلم می تواند جالب و آموزنده باشد.
 
-    طرح تدوین کتاب "آموزش و پرورش نوین در ابرکوه" را از چه زمانی آغاز کردید؟
-    این کتاب در واقع پایان نامه دانشگاهی بنده برای اخذ مدرک کارشناسی ارشد در دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد بوده است که از فروردین ماه 1388 و علی رغم مخالفت و مقاومت ابتدایی برخی از اساتید موضوع آن را به تصویب گروه رساندم. در بهمن ماه سال 1389 از پایان نامه ام دفاع کرده و پس از تمهید مقدمات چاپ، در  سال 1390 انتشار یافت. جالب است بدانید برخی از اساتید مخالف و منتقدین ابتدایی، در انتهای کار و بعد از آشکارشدن نتایج قابل ملاحظه طرح، به مدافعان و حامیان جدی آن تبدیل شدند! از باب قدرشناسی زحمات همه اساتید و راهنمایان این طرح را ارج می نهم.

-    چه کسانی در تدوین این کتاب به شما یاری رساندند؟
-     بخش بزرگی از اطلاعاتی که در قالب این طرح ارائه شده از طریق مصاحبه های حضوری گردآور شده است. به این منظور با بسیاری از بزرگان و قدمای آموزش و پرورش ابرکوه به گفتگو نشسته ام و بهترین خاطرات و بیشترین استفاده علمی و اخلاقی من به همین جلسات پربار و صمیمانه مصاحبه-ها باز می گردد. از طرف دیگر رکن اصلی در مطالعات تاریخی را اسناد معتبر و متقن تشکیل می دهند که البته با ملاحظه عواملی متعدد از نظر ارزش و اعتبار سطح بندی می شوند. در بخش اسناد آقای دکتر سیدمحمود خاتون آبادی، فرزند مرحوم خاتون آبادی بزرگ چند سند ارزشمند و من جمله آثاری منتشر نشده از پدرشان را در اختیار بنده قرار دادند. جناب آقای دکتر اصغر زرنگار نیز در مراحل گوناگون کار همراهی و حمایت نمودند. مایلم به طور ویژه از معلم فقید، مرحوم حاج حسین آقا بصیری یاد کنم که علاوه بر عکس ها و اسناد مفیدی که در اختیارم گزاردند، در چندین جلسه مصاحبه از اطلاعات گسترده و حافظه مثال زدنی ایشان نیز بهره گرفتم. باید اضافه کنم اسناد و مستندات موجود در بایگانی برخی از مدارس و اداره آموزش و پرورش و اسناد شخصی فرهنگیان نیز به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است.

-    شما که مطالعه ای مفصل و دقیق در تاریخ آموزش و پرورش نوین در ابرکوه داشته اید پیشینه تاریخی معلمان و جامعه فرهنگیان ابرکوه را چگونه تحلیل می کنید؟
-    پیشینه آموزش و پرورش رسمی در ابرکوه به سال 1290 (ه.ش) یعنی همزمان با تصویب نخستین قانون آموزش و پرورش در ایران یعنی اولین سال های پس از انقلاب مشروطیت، باز می گردد. درست در همان سال، اولین مدرسه ملی در ابرکوه آغاز به کارکرده است. این امر به تنهایی بیانگر قدمت و اهمیت بخش فرهنگ در این منطقه می باشد. نخستین معلم مدرسه ملی در ابرکوه نیز مرحوم آقا شیخ عبدالوهاب الهیاری است. این مرد بزرگ که در سال 1257 (ه.ش) متولد شده است دارای تحصیلاتی طولانی مدت در حوزه های علمیه بوده و به زهد، اخلاق و تقوا شهرت داشته است. جالب است بدانیم مرحوم الهیاری (که در امامزاده عباسعلی (ع) مدفون هستند) در سال 1313 در جریان بازدید وزیر آموزش و پرورش وقت از مدرسه دولتی ابرکوه به دلیل صراحت بیان و عدم رعایت تشریفات ظاهری به مدت دوسال به روستای چاهوک نیر تبعید می گردد! و اما در جواب سوال شما باید بگویم فرهنگیان ابرکوه همواره جامعه ای سالم و دیندار بوده اند و به طور خاص، تربیت اعتقادی و اجتماعی دانش آموزان همواره مورد توجه و اهتمام بوده است. البته باید توجه داشت که در اینجا از کلیت جامعه فرهنگیان بحث می شود و صحبتی از افراد یا مصادیقی خاص، در میان نیست. ما به عنوان فرهنگیان امروز در ابرکوه باید قدردان این اعتبار تاریخی باشیم  و در حفظ و ارتقا این جایگاه بکوشیم.

-    در طرح شما از جنبه ای خاص به گوشه ای از تاریخ معاصر ابرکوه پرداخته شده است. پرداختن جامع و کامل به موضوع تاریخ معاصر در ابرکوه را تا چه اندازه لازم، مفید و امکان پذیر می دانید؟
-    به نظر من لزوم پرداختن به تاریخ ابرکوه و به طور خاص تاریخ معاصر این شهر، موضوعی بسیار بدیهی و لازم است که متاسفانه هم از سوی نهادها و هم از طرف نخبگان و دانشگاهیان مظلوم و مهجور واقع شده است. آنچه مایلم در پاسخ به سوال شما بدان اشاره کنم اهمیت اسناد و خاطرات تاریخی موجود در ابرکوه و تاکید بر لزوم تلاش برای حفاظت و نگاهداری آنهاست. اسناد بسیار ارزشمندی از تاریخ ابرکوه یا در دست مردم است و یا در بایگانی برخی ادارات نظیر شهرداری، فرمانداری، آموزش و پرورش و ... وجود دارد که متاسفانه در معرض تهدید و نابودی هستند. داخل پرانتز این نکته را یادآور شوم که ایجاد موزه آموزش و پرورش در ابرکوه، از مصوبات شورای آموزش و پرورش شهرستان می باشد که بنا بر دلایلی که لااقل برای بنده نامعلوم است تاکنون اجرایی نشده است.
علاوه بر این، خاطرات بسیار ارزشمندی در سینه پیشکسوتان و معمرین این دیار ثبت و ضبط است که باز باید از اینکه اراده ای برای جمع آوری و نشر سازمان یافته آنها وجود ندارد، اظهار تاسف نمود. خلاء وجود یک مرکز اسناد و نیز ثبت تاریخ شفاهی منطقه کاملاً محسوس است. علاوه بر مسوولان امر، مخاطب من به طور خاص علاقمندان به فرهنگ و تاریخ منطقه هستند که به نظر می رسد وظیفه ای سنگین در این باره برعهده دارند.

-    آقای رضائیان، چه حمایت خاصی در مسیر تولید محتوی و انتشار این اثر از شما صورت گرفته است؟
-    اگر منظور شما حمایت مادی است باید اشاره کنم که تاکنون هیچ نوع حمایتی در کار نبوده است. البته باید اشاره کنم بحمدالله هیچگاه نیاز و درخواستی هم در این باره نداشته ام. البته این موضوع از وظیفه مسوولان و نهادهای متولی امر در خصوص حمایت از فعالیت های جدی پژوهشی در حوزه های فرهنگی نمی کاهد. به نظر من سازمان هایی نظیر شهرداری، فرمانداری، ارشاد اسلامی و ... باید به طور جدی از نویسندگان و محققانی که به طور خاص در حوزه هایی مرتبط با شهرستان اقدام می نمایند حمایت کنند.

-    با تشکر از جنابعالی در پایان این گفتگو چنانچه نکته ای رالازم می دانید یادآور شوید.
-    با تشکر متقابل از شما نکته ای بسیار اساسی و حیاتی را به شکلی سربسته و گذرا یادآور می شوم. دوران تحصیل ارزشمندترین و اثرگزارترین دوران زندگی هر فرد محسوب می شود و میدان آزمون و خطای نظام آموزشی نیست. در مطالعه و تحلیل تاریخ آموزش و پرورش، پاسخ های بسیار دقیق و گویایی برای مشکلات امروزمان نظیر افت تحصیلی، جایگاه نامناسب در کنکور سراسری و ... می یابیم که توجه به آنها باعث کاسته شدن از هزینه ها و جلوگیری از چندباره کاری ها خواهد شد و نهایتاً در تربیت آینده سازان کشور موثر واقع خواهد شد. باید دانست که بررسی نظام تعلیم و تربیت در پرورش و گسترش اندیشه موثر بوده و می تواند مسوولین را در تدوین و تنظیم برنامه های آموزشی یاری دهد. به همین منظور امیدوارم در آینده به کمک و همراهی دوستان و مسوولان تاریخ آموزش و پرورش بعد از انقلاب نیز گردآوری گردد تا بتوانیم به اهداف مورد نظر و رفع نقایص و کاستی های موجود دست یابیم. سخن را با کلامی نورانی از امام علی (ع) به پایان می رسانیم که فرمود: "مااکثر العبر و اقل الاعتبار"

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا