یزدفردا" صدرالدین دهقان" وکیل پایه یک دادگستری:دين مبين اسلام ،زيباترين مفاهیم وتوصيف را در خصوص عدالت وانصاف مطرح كرده است. در حقوق اسلام، عدالت یک اصل کلی است که احکام بايد با آن سنجيده شود نه به عکس، نه اين است که آنچه دين گفت عدل است، بلکه آنچه عدل است دين مي گويد  عدل در زمره علل احکام است، نه معلول و تابع احکام، بلکه اسلام عادلانه است.
به همين جهت اصل عدالت ،جزء اصول مذهب شيعه بوده و در عرصه هاي مختلف جامعه ، حقوق و تکاليفي  را می طلبد ، که گاه در قالب نص  ومتون دینی بيان شده و گاه انسان به واسطه عقل خويش ، اين پيامبر درون  ورسول باطنی ، به آن هدایت مي شود.
از منظراسلام براي آنکه اهداف قضا ، يعني اصلاح جامعه، اقامه عدل وداد، ، اجرای حدود و برقراری صلح و امنیت ، تحقق گردد ،لازم است دادرسي ورسیدگی به دعوی ازضوابط و اصولي پيروي کند و در مراحل مختلف یک دادرسی ،حقوق تمامی اصحاب دعوا به ويژه متهم و محکوم رعايت گردد.
از ديدگاه قرآن مجيد ،يكي از عوامل مؤثر تحقق عدالت اجتماعي که  هدف اصلي رسالت پيامبران الهي تلقي شده است  ایجاد و توسعه امنيت قضايي در جامعه است.
امنيت قضايي به حفاظت  ومصونيت جان، مال، ناموس و عرض، آزادي، مسكن و شغل اشخاص از تعرض قانون‏شكنان اطلاق مي‏شود.
اصول مذکور علاوه بر اینکه باید حافظ نظم عمومي، منافع جامعه ، حقوق ستمديدگان و شاکیان باشد، می بایست با رعايت حقوق دفاعي متهمان در رفع اتهامات ناروا نیز باشد، از همين جهت است که برخي علمای دین  در تعريف حقوق قضايي گفته اند : آنچه بر قاضي لازم است ،نسبت به اصحاب دعوا رعايت کند تا آنکه دادرسي ،مطابق آنچه عموم از عدالت انتظار دارند، عادلانه باشد.

اصول دادرسي اسلامي
دادرسي اسلامي، نظامي مستقل و مبتني برشخصیت و كرامت انساني است، که با آغاز رسالت پيامبر گرامي اسلام ،ارائه واجرا شده است. قضاوت‌هاي عبرت اموز امام علي(ع) ، كه به عنوان اسناد معتبر دادرسي عادلانه ، در تاريخ بشريت به ثبت رسيده است، همواره مبتني بر موازين علمي و عقلي بوده كه بشريت تشنه عدالت ، همواره وحتی قرن‌ها بعد، باانقلاب و مبارزه با حاكميت استبدادي به آنها نايل آمده است. حضرت علی (ع) ، ضمن رعايت حقوق دفاعي متهم در جريان تحقيقات و دادرسي، كشف حقيقت، اجراي عدالت كيفري و احقاق حقوق ستمديدگان به این اصول مهم از دادرسي كيفري از جمله: اصل علني بودن رسيدگي، اصل نفي شكنجه متهمين در مراحل مختلف دادرسي، استفاده از روش ها و شیوه های علمي براي كشف حقيقت، اصل توجه به شخصيت وکرامت انسانی متهم ، اصل اعطاي فرصت دفاع به اصحاب دعوي و اصل رسيدگي به اعتراض محكوم‏عليه ، كه امروزه جزء اصول لازم‏الاجرا ی دادرسي است، تاکید نموده اندو كاملاً به وضوح مشخص ورعایت شده است ،برخي از ضوابط و اصول دادرسي اسلام به شرح ذيل است:
1-  اجرای قضاوت توسط قضات صالح، مستقل و بي طرف.
2- نظارت حاکم اسلامی بر حسن اجراي دادرسي
3- اصل قانوني بودن جرم و مجازات
4- اصل اباحه در برخورد با مردم، به موجب اين اصل ،مجازات جز بر افعالي که خدا حرام کرده است، مجاز نيست.
5- اصل مشروط بودن مسوليت کيفري بر علم شخص مرتکب به حکم.
6- اصل حرمت و مصونيت نفوس و مال مردم.
7- اصل مشروط اجراي مجازات، آن هم پس از استماع و بررسي ادله طرفین و دفاع به طريق عادلانه شرعي.
8- اصل مساوات، در مورد همه حقوق انساني
9- اصل علني بودن دادرسي.
10- اصل برائت و اصل تفسير به نفع صاحب حق و متهم .

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا