امام علي (ع):
يكديگر را به اندازه توان نصيحت كنيد و حق را به پا داريد
در هر مجمع و محفلي كه عده‌اي دور هم مي‌نشينند و از مردم، پيشرفت ها، تلاش ها، زحمات و خدمات مديران و مسئولان و خادمان جامعه يا احياناً ‌از كمبودها، گراني و تورم روز افزون، نابساماني‌ها، ناهنجاري‌ها اعتياد، دزدي، كارتن خوابي، عدم امنيت كافي و مشكلات شهروندان سخن مي‌گويند، با هر خط و مشي و سليقه و از هر صنف و دسته و نهاد و گروه سياسي، علمي، فلسفي، تاريخي و اجتماعي باشند نبايد و نمي‌توانند منكر ايثارگري‌ها، رشادت‌هاي شهداي بزرگوار و عالي مقام و جانبازان و خانواده‌هاي مكرم و معزز آنها باشند يا خود را به بي‌خبري بزنند كه حفظ اين مملكت و دورنگهداشتن از تجاوزات و نقشه‌هاي پليدي كه دشمنان ملت ايران در سر مي‌پروراندند و تا دندان مسلح بودند، به خواست پروردگار منان و منتقم در اثر فداكاري‌هاي زندانيان و زجر كشيده‌‌هاي در مسير انقلاب اسلامي و ايثارگري رزمندگان و خانواده‌هاي معظم آنها در طول سال‌هاي قبل و بعد از پيروزي انقلاب به‌ويژه در دوران دفاع مقدس و تاكنون بوده است.
بعضي از افراد يا مديران در اداره خانه و مجموعه‌اي كه سرپرستي آن را به عهده دارند و با لطائف الحيل مسئوليتي را به عهده گرفته‌اند، اعم از دهداري، فرمانداري، ‌استانداري، وزارت، نمايندگي مجلس يا رياست بر نهاد و سازماني ممكن است با رسيدن به قدرت اداري يا مالي همانند ديگر انسان‌ها در معرض خطا و اشتباه قرار بگيرند، عده‌اي از اطرافيان آنها نه تنها آن طور كه بايد مشاوره صحيح نمي‌دهند يا حقايق را نمي‌گويند و يا نمي‌نويسند بلكه به تملق و مداحي بيش از حد روي مي‌آورند كه اين روش عواقب سويي به بار خواهد آورد. چه بسا اتفاق مي‌افتد اينگونه مديران چون لياقت تصدي سمتي را كه تصاحب كرده‌اند ندارند، با سوء استفاده از مقام وموقعيت و مرتبه‌اي كه به دست آورده‌اند بيت‌المال را به هدر دهند، به راحتي مخالفان خود را به اعمال انجام نداده متهم كنند، ارزش و اعتباري براي حفظ حرمت و آبروي ديگران قائل نشوند، از افترا زدن ابايي نداشته و در يك كلام خون شهداء و تلاش‌هاي بسياري از مديران صالح اجرايي و مبارزان مسلماني كه براي تثبيت اين نظام فداكاري نموده‌اند پاس ندارند.
علامه محمد تقي جعفري فيلسوف و دانشمند اسلام شناس مي‌نويسد:
«اساسي ترين عامل تقوي كه براي همه مديريت‌ها از شخص حاكم گرفته تا مدير كوچكترين و ساده‌ترين مجموعه از افراد انساني لازم است، همانا احراز شايستگي مي‌باشد تا بتوانند تصدي مقامي را بر عهده بگيرند.
به آيه شريفه قرآن دقت كنيم: «آن سراي آخرت را براي كساني قرار مي‌دهيم كه در روي زمين علو و فساد نمي‌جويند. ترجمه آيه 83 سوره قصص.»
در حدود 53 مورد از آيات قرآني درباره وقاحت غرور و استكبار كه ناشي از احساس قدرت و بي‌نيازي در خويشتن است وارد شده است... با جرئت و صراحت مي‌توان گفت كه هيچ عاملي براي تقواي مديريت در حيات اجتماعي مردم، بااهميت تر از آن نيست كه شخص متصدي كاملا و صد در صد شايستگي خود را براي آن مقام با نظر به دستورات الهي و اخلاقي كه بر مبناي عقل سليم و وجدان پاك استوار است احراز نمايد...»1
« همواره يك عده عواملي وجود دارد كه وزراء و هر وابسته زمامدار را به مداحي و تملق و چاپلوسي وادار مي‌كند. علت اساسي آن عوامل، بي‌شخصيتي و به اصطلاح ديگر ضعف نفس است كه به خيال خود با به دست آوردن مقام وزارت يا هر مقامي ديگر صاحب شخصيت مي‌گردد و در جامعه به عنوان ( بزرگ!) مطرح مي‌شود، اين بينوايان خود را فراموش كرده‌اند و به جاي خود حتي اندام و اعضاء و اجزاي صورت و پيكرشان را هم فراموش مي‌كنند» 2
لازم است رسانه ملي، دارندگان و صاحبان تريبون‌هاي رسمي وائمه جماعات و جمعه كه مستمراً مخاطباني از طبقات و اصناف مختلف دارند و اصحاب رسانه و مطبوعات در مواقع مناسب بدون حب و بغض، با منطق و دليل به مقامات اداري و اجرايي متذكر شوند و پيشنهاد نمايند عملكرد خودشان را در معرض نقد و انتقاد قراردهند و از تاييد كنندگان و احياناً‌بله قربان گويان حرفه‌اي دوري نمايند.
 منتقدي را كه در گفتن و نوشتن رعايت ادب و اخلاق اسلامي مي‌كند واقعيت‌هاي جامعه را مي‌نويسد يا بازگو مي‌نمايد دشمن و مخالف خود به حساب نياورند. زمان رياست كه جزيي از عمر محسوب مي‌شود به سرعت ابر مي‌گذرد، مقام و پست فاني مي‌شود آنچه كه در ذهن مردم و در پرونده دولتمردان و حاكمان باقي مي‌ماند نحوه خدمت رساني و جلب رضايت مردم كه آن هم با عمل بر اساس تعاليم اسلام و رعايت قانون ميسر مي‌گردد و براي هميشه در تاريخ -نوشته و نانوشته- ماندگار و ثبت و ضبط خواهد شد.
 حسن ختام مقاله به درج بخش هايي از فرمايش امير مومنان حضرت علي (ع) اختصاص مي‌يابد:
«درست است كه هيچ كس نمي‏تواند حق اطاعت خداوندي را چنان كه بايد بگذارد، هر چند در به دست آوردن رضاي خدا حريص باشد، و در كار بندگي تلاش فراوان نمايد، لكن بايد به مقدار توان، حقوق الهي را رعايت كند كه يكي از واجبات الهي، يكديگر را به اندازه توان نصيحت كردن، و بر پا داشتن حق، و ياري دادن به يكديگر است...
هيچ كس هرچند قدر او در حق بزرگ، و ارزش او در دين بيشتر باشد، بي نياز نيست كه او را در انجام حق ياري رسانند، و هيچ كس گرچه مردم او را خوار شمارند، و در ديده‏‌ها بي‏ارزش باشد، كوچك‏تر از آن نيست كه كسي را در انجام حق ياري كند، يا ديگري به ياري او برخيزد...
...از پست‏ ترين حالات زمامداران در نزد صالحان اين است كه گمان برند آنها دوست دار ستايش ‏اند، و كشور داري آنان بر كبر و خود پسندي استوار باشد، و خوش ندارم، در خاطر شما بگذرد كه من ستايش را دوست دارم، و خواهان شنيدن آن مي‏باشم. سپاس خدا را كه چنين نبودم و اگر ستايش را دوست مي‏‌داشتم، آن را رها مي‌كردم به خاطر فروتني در پيشگاه خداي سبحان، و بزرگي و بزرگواري كه تنها خدا سزاوار آن است. گاهي مردم، ستودن افرادي را براي كار و تلاش روا مي‌دانند. اما من از شما مي‏خواهم كه مرا با سخنان زيباي خود مستاييد، تا از عهده وظايفي كه نسبت به خدا و شما دارم بر آيم، و حقوقي كه مانده است بپردازم، و واجباتي كه بر عهده من است و بايد انجام گيرد اداء كنم، پس با من چنان كه با پادشاهان سركش سخن مي‏گويند، حرف نزنيد، و چنانكه از آدم‏‌هاي خشمگين كناره مي‏گيرند دوري نجوييد، و با ظاهر سازي با من رفتار نكنيد، و گمان مبريد اگر حقّي به من پيشنهاد دهيد بر من گران آيد، يا در پي بزرگ نشان دادن خويشم، زيرا كسي كه شنيدن حق، يا عرضه شدن عدالت بر او مشكل باشد، عمل كردن به آن، براي او دشوارتر خواهد بود. پس، از گفتن حق، يا مشورت در عدالت خودداري نكنيد، زيرا خود را برتر از آن كه اشتباه كنم و از آن ايمن باشم نمي‌دانم، مگر آن كه خداوند مرا حفظ فرمايد...»3

پي نوشت‌ها :
1- «حكمت اصول سياسي اسلام»، صفحه 146 و 147
2- «حكمت اصول سياسي اسلام»، صفحه 435
3- «نهج‌البلاغه»، ترجمه محمدعلي دشتي(ره)، خطبه 216

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا