مصرف فراوان نوشابه های گازدار آسیب های فراوانی به سلامت جسمی مردم وارد می کند به نحوی که به دلیل نابودی کلسیم موجود در بدن به خاطر مصرف نوشابه های گازدار و مصرف نکردن لبنیات خصوصا شیر و دوغ در ایران بیش از ٥ میلیون نفر مبتلا به بیماری مرگبار اما خاموش پوکی استخوان می باشند و از هر ١٠٠ زن ایرانی بالای ٥٠ سال، ٧٠ نفر دچار عارضه پوکی استخوان اند
چندی پیش در خبرها آمده بود که اگر تکه ای گوشت گاو را در یک کاسه نوشابه گازدار قرار دهید، پس از دو روز ناپدید می شود و یا برای تمیز کردن ظروف چینی و رفع چربی از لباس، کافی است از این نوشابه ها استفاده کنید. اسید سیتریک موجود در این نوشابه ها آلودگی را به راحتی از بین می برد، اسید فسفریک ناخن را در مدت حدود ٤ روز حل می کند، همچنین کلسیم را از استخوان ها می زداید و عامل اصلی افزایش روزافزون پوکی استخوان است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اعتدال ، جدای از این که در این اطلاعات تا چه حد غلو شده و تا چه اندازه واقعی است، همه ما بارها شنیده ایم که نوشابه های گازدار برای سلامتی مضر است، اما معمولا بی توجه از کنار این شنیده ها می گذریم.این در حالی است که بارها و بارها درباره مضرات این نوع نوشیدنی ها شنیده ایم اما گویا نمی خواهیم تحت هیچ شرایطی آن را از سفره رنگین غذایی مان حذف کنیم.

البته این ماجرا وقتی شکل جدی تری به خود می گیرد که هشداری جدی را درباره میزان مصرف نوشابه در ایران از زبان یکی از مسئولان بهداشتی و درمانی کشور بشنویم: «ایرانی ها ٤ برابر مردم دنیا نوشابه می خورند» و این خبر یعنی به صدا درآمدن زنگ خطر برای مسئولان بهداشتی و درمانی کشور و البته هشدار برای کسانی که به سلامتی خود اهمیت می دهند.

مصرف فراوان نوشابه های گازدار آسیب های فراوانی به سلامت جسمی مردم وارد می کند به نحوی که به دلیل نابودی کلسیم موجود در بدن به خاطر مصرف نوشابه های گازدار و مصرف نکردن لبنیات خصوصا شیر و دوغ در ایران بیش از ٥ میلیون نفر مبتلا به بیماری مرگبار اما خاموش پوکی استخوان می باشند و از هر ١٠٠ زن ایرانی بالای ٥٠ سال، ٧٠ نفر دچار عارضه پوکی استخوان اند و هر سال باید میلیاردها تومان پول برای درمان این افراد خصوصا خرید داروهای خارجی هزینه کرد و علاوه بر آن بخشی از افزایش بیماری های قلبی و عروقی و دیابت ریشه در همین عادت بد غذایی دارد.

«هم اکنون براساس آمارهای موجود و رسمی، میزان مصرف نوشابه های گازدار در ایران بالاترین میزان سرانه مصرف در جهان است. به عبارتی براساس آمار موجود، میانگین مصرف نوشابه های گازدار در دنیا برای هر فرد ١٠ لیتر و در کشور ما ٤ برابر این مقدار و بیش از ٤٢ لیتر برای هر فرد است یعنی چیزی حدود ٤ برابر دیگر کشورها». اگر جمعیت کشور را ٧٠ میلیون نفر در نظر بگیریم تقریبا می شود سالانه ٢ میلیارد و نهصد و چهل میلیون لیتر.

«آرام» کارشناس ارشد بهبود تغذیه در این باره می گوید: مشکل اساسی در بحث مصرف نوشابه های گازدار زیاده روی در مصرف این نوع نوشیدنی است. نوشابه های گازدار، قند بسیار بالایی دارند، «در هر صد گرم ١٩ گرم قند دارند» قندی که خیلی سریع جذب و باعث چاقی می شود، علاوه بر این که این نوشابه ها به بیمارانی که دیابت دارند آسیب بیشتری می زند ضمن آن که افزایش سریع قند خون سبب پیری کاذب می شود.

وی یکی از نگرانی های بهداشتی در کشور را مصرف بالای نوشابه در کشور عنوان می کند و می افزاید: متاسفانه جزء لاینفک «فست فود»ها نیز همین نوشابه ها هستند و این امر به مشکلات موجود اضافه می کند به خصوص آن که متاسفانه برخی از مردم از عادت غلط مصرف نوشابه و عواقبی که به همراه دارد خبر ندارند. از این رو وزارت بهداشت متولی آگاهی دادن به مردم است.


لازم به ذکر است که رنگ موجود نوشابه های موجود در بازار  نیز مضرات خاص خود را دارند؛ هر شرکتی برای تهیه نوشابه لیسانسی دارد که کاملا محرمانه است و فقط آن را زمانی که بخواهد مجوز بگیرد ارائه می دهد اما به هر صورت این مواد باید استانداردهای لازم را داشته باشد و از مواد مجاز خوراکی و رنگ های مجاز استفاده شود. گاز نوشابه نیز سبب سوءهاضمه می شود ضمن آن که مصرف این نوشابه ها در کودکان علاوه بر مضرات جسمی مورد اشاره، سبب بیش فعالی و پرخاشگری می شود.

قند نوشابه در ایران حدود ١٢ درصد است در حالی که استاندارد قند این نوشابه ها در دنیا زیر ٨ درصد است و با پی گیری انجام شده قرار است که این میزان در ایران به ١٠ درصد برسد. حال تصور کنید یک نوشابه ١٠٠ سی سی با ١٢ درصد قند، حاوی ١٢ گرم قند است و نوشابه های با شیشه معمولی که حدود ٣٠٠ سی سی گنجایش دارند، حاوی ٣٦ گرم قند می باشند که این میزان معادل ٩ حبه قند ٤ گرمی است.

اما یک سوال همواره مطرح است، این که آیا مصرف کم این نوشابه ها نیز مضرات مورد اشاره را برای بدن به وجود می آورد؟ «آرام» در این باره توضیح می دهد: بسیاری از افراد همین موضوع را مطرح می کنند و معتقدند که اگر مصرف اندک این نوشیدنی های گازدار هم منع شود پس هیچ کارشناس تغذیه ای را نباید ببینید که نوشابه بخورد. اما در این مورد توصیه می کنیم مردم مورد بد را تشخیص بدهند و در مصرف زیاده روی نکنند چرا که مشکلی که الان با آن روبروییم زیاده روی در مصرف است و اگر مصرف این نوشیدنی ها در ماه و هفته کنترل شود مشکل ساز نخواهد بود هرچند بازهم بهتر است این میزان اندک هم با نوع بهتر نوشیدنی جایگزین شود که شایع ترین آن ها دوغ است. به هر صورت مشکل اساسی ما زیاده روی در مصرف این نوع نوشیدنی است.

اما چرا مردم ما در مصرف نوشابه های گازدار زیاده روی می کنند؟ به نظر می رسد در این قضیه از یک سوء تبلیغات نقش موثری دارند و از سوی دیگر عادات و الگوهای غلط غذایی و مصرف «فست فود»ها تاثیرگذارند، غذاهایی که با نوشابه سرو می شوند و مصرف آن ها در حال حاضر در کشور ما توسعه پیدا کرده است.

 شورای عالی سلامت با هدف اصلاح الگوی تغذیه جامعه در سومین بند از مصوبات سومین جلسه خود در سال ٨٤ ممنوعیت توزیع نوشابه های گازدار را در غذاخوری ها و جلسات دولتی به منظور کاهش عوامل تهدیدکننده سلامت به تصویب رساند که از اولین گام های موثر برای کاهش سرانه مصرف نوشابه های گازدار قندی در کشور بود ضمن آن که امیدواریم با توجه به اهداف این مصوبه که به نوعی هشدار درخصوص افزایش مصرف این نوشیدنی در جامعه ایرانی است بتوانیم آن را به کل جامعه تعمیم دهیم تا در اصلاح سبد غذایی خانواده نیز تاثیرگذار باشد.

شورای عالی سلامت از سال ١٣٨٥ با همکاری دانشگاه های علوم پزشکی کشور بررسی ملی مصرف نوشابه های گازدار قندی را در واحدهای دولتی به تفکیک ادارات و بیمارستان ها در دستور کار خود قرار داد. طبق نتایج این بررسی که اخیرا تکمیل شد میزان مصرف نوشابه های گازدار قندی در ادارات و مراکز غیردرمانی، 18/5 درصد از سهم کل نوشیدنی های ارائه شده را تشکیل می دهد.

تواتر مصرف نوشابه های گازدار در بیش از نیمی از موارد ٣ روز در هفته و بیشتر بوده که قابل توجه است و مستلزم مداخلاتی چون ارتقای آگاهی جامعه در زمینه مضرات مصرف مکرر این نوشابه ها و کنترل خرید و ارائه آن در این مراکز با پی گیری سطوح نظارت بر اجرای سیاست های دولت است.همچنین نوشابه های گازدار قندی ٦ درصد کل نوشیدنی های ارائه شده را در بیمارستان های دولتی به خود اختصاص داده اند. تواتر مصرف نوشابه های گازدار نیز در بیمارستان ها رقم نسبتا پایینی را تشکیل می دهد. ارقام به دست آمده نشان دهنده موفقیت دولت در کنترل و حذف این نوشیدنی در بیمارستان های بخش دولتی است.

به هر صورت تردیدی نیست که مصرف نوشابه های قندی برای کودکان و زنان مضرات بیشتری را به دنبال دارد. در این باره یک کارشناس تغذیه نیز از وظیفه والدین در کنترل تغذیه کودکان می گوید:

والدین باید بدانند که استفاده فرزندان از موادغذایی و نوشیدنی فسفردار و کلسیم دار باعث تقویت ذهن و یادگیری آن ها می شود و برعکس مصرف نوشابه گازدار با نابودی کلسیم به صورت غیرمستقیم باعث ضعف یادگیری می شود. علاوه بر این یکی از نشانه های ویژه دانش آموزان مصرف کننده نوشابه های گازدار، کوتاهی قد است همان گونه که در برخی کشورها مطالعاتی در این زمینه انجام شده و توانسته اند با منع استفاده از این گونه نوشیدنی ها در زمینه افزایش ضریب هوشی دانش آموزان و بلند قدی آن ها تاثیرگذار باشند. بی قراری، ایجاد انرژی کاذب، تپش قلب و کم غذایی از دیگر عوارض مصرف نوشابه های گازدار در بین کودکان و نوجوانان است ضمن آن که نوشابه، حاوی شکر، گازکربنیک و اسید فسفریک و بنزوات است و غیر از این که مقداری انرژی به بدن مصرف کننده برساند هیچ فایده دیگری ندارد و هر منبع انرژی که با خود ویتامین، پروتئین و املاح نداشته باشد صرفا چاق کننده خواهد بود.به گفته وی کم خونی که یکی از مشکلات درمانی کشور است از دیگر مضرات مصرف نوشابه های گازدار است، ضمن آن که ناباروری در زنان، سنگ کیسه صفرا، نقرس و افزایش مرض قند (دیابت) و برخی دیگر از بیماری ها با چاقی و مصرف نوشابه های گازدار در ارتباط است.

ناگفته پیداست که کاهش مصرف نوشابه نیازمند اقدامی فرهنگی است و رسانه ها می توانند با تبلیغ مضرات نوشابه نقش موثری در کاهش مصرف آن داشته باشند.به هر صورت با وجود تمام مضراتی که مصرف نوشابه های گازدار دارند و مردم کمابیش از آن باخبرند، باز هم بسیاری از افراد نمی توانند بدون حضور این نوشیدنی سیاه یا زرد، غذای خود را صرف کنند. این نوشابه خورهای حرفه ای نمی دانند که با هر جرعه نوشیدنی چگونه سم مهلکی را وارد بدن خود می کنند.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا