مطالعه و تكرار راز ماندگاری

چرا باید مطالبی را كه می خوانیم مرور كنیم؟

زیرا بدون مرور نمی توان انتظار داشت كه در جلسه امتحان مطالب خوانده شده را به یاد آورد.

كجا بایستی عمل مرور را انجام داد؟

در اتاقی ساكت كه در آن میز و یك ساعت وجود داشته باشد و از گرما و نور مناسب برخوردار باشد. چراغ مطالعه را نیز توصیه می كنیم زیرا باعث می شود تا بتوانیم روی موضوعی مورد نظر تمركز كنیم.

چگونه باید مرور كرد؟

اگر بدون در نظر گرفتن زمان به مطالعه بپردازیم توانائی‌های یادگیریمان به تدریج كم و كمتر می شود. در ابتدا زمان مطالعه را تعیین كنید. مثلاً در ابتدای مطالعه با خود بگویید بعد از دو ساعت آن را متوقف خواهم كرد می بینیم كه توانائی‌های یادگیری در ابتدا كاهش یافته و در پایان مدت، قدری افزایش خواهد یافت.

می توانیم با تقسیم جلسه دو ساعته، به چهار جلسه كوتاه تر (هر جلسه 25 دقیقه با استراحتی كوتاه در فواصل آنها) بازده یادگیری را افزایش دهیم. نمودار آبی بازده یادگیری را در یك جلسه مطالعه بدون استراحت نشان می دهد و نمودار قرمز بیانگر بازده یادگیری، در چهار جلسه كوتاه تر است . همان طور كه می بینید مساحت زیر نمودار در نمودار قرمز بیشتر است لذا میزان یادگیری(L) بیشتر می باشد.

پس از چه مدت زمانی باید عمل مرور را تكرار كرد؟

نمودار زیر مقدار اطلاعاتی را كه می توانید به یاد آورید بر حسب زمانی كه از لحظه مطالعه گذشته است، نشان می دهد. با تعجب مشاهده می گردد در ابتدا نمودار حالت صعودی دارد و این به خاطر آن است كه مغز در حال مرتب كردن اطلاعات فراگرفته شده است و پس از مدتی به شدت شروع به افت می كند به طوری كه پس از یك روز فراگیر تنها قادر است 25% مطالبی را كه یاد گرفته است، به یاد آورد.

اگر پس از ده دقیقه آنچه را كه فرا گرفته‌اید به طور خلاصه برای خود یاد آوری كنید؛ نمودار با شیب ملایم تری افت خواهد كرد. این مطلب با ده دقیقه استراحتی كه به خود می دهیم مطابقت دارد. به محض اینكه پس از استراحت برای مطالعه بر می گردیم باید به مرور مطالب جلسه قبل بپردازیم.

اگر مرور اجمالی مطالعه را یك روز بعد و مجدداً یك هفته بعد تكرار نماییم، نمودار حالت صعودی پیدا می كند. واضح است كه با انجام این عمل مطالب فراگرفته شده در حافظه بلند مدت قرار خواهد گرفت. مسلما فهمیدن مطلب به یاد سپاری آن كمك می كند و این در حالی است كه حفظ كردن طوطی وار باعث پائین رفتن نمودار می شود.

باید توجه داشت رعایت فواصل مناسب زمانی برای مرور مطالب میزان یادگیری را افزایش می دهد. منحنی‌های فراموشی نشان می دهند كه مطالعه درس هر روز مدرسه در همان روز به مراتب بهتر از آن است كه درس هر روز را قبل از كلاس بعدی بخوانید.

چكیده: این روش كه یكی از قویترین روش‌های یادگیری است در سال 1996 توسط فردی به نام رابینسون ابداع شد. در این روش سعی بر این است تا با ایجاد زمینه ای در ذهن قبل از مطالعه، روند یادگیری فعال تر و آسان تر گردد. (SQ3R) مخفف این كلمات است: پیش خوانی (Survey)، سؤال سازی (Question)، خواندن (Read)، بازگویی و تعریف (Recite) و مرور (Review).

در ادامه به مراحل مختلف این روش اشاره می كنیم:

پیش خوانی:

درسی را كه می خواهید بخوانید، ابتدا پیش خوانی كنید. سعی كنید برای پیش خوانی از روش زیر استفاده نمایید:

- نگاهی سریع و گذرا به متن بیاندازید.

- نكات مهم و كلیدی را بیابید.

- سؤالات و تمرین‌های آخر درس را مرور كنید.

- پاراگراف اول و آخر و خلاصه درس را به شیوه ای گذرا بخوانید.

سؤال سازی:

در ذهن خود سؤالاتی راجع به موضوع درس بسازید. برای این كار می توانید:

- عناوین و تیترها را بصورت سؤال درآورید.

- از خود بپرسید: "راجع به این موضوع چه می دانم؟"، "معلم راجع به این موضوع چه چیزهایی می گفت؟" و سؤالاتی از این قبیل.

خواندن:

متن درس را بطور كامل بخوانید. در هنگام خواندن:

- به دنبال جواب سؤالاتی باشید كه در ذهن خود ساخته بودید.

- به سؤالات آخر درس جواب بدهید.

- زیر نكات مهم خط بكشید.

- اگر مطلبی را درست نفهمیده‌اید، دوباره آن را بخوانید.

بازگویی و تعریف مطالب:

بعد از آنكه خواندن یك بخش به پایان رسید، به بازگویی مطالب آن بپردازید.

- مطالب درسی را از حفظ برای خود تكرار كنید و یا خلاصه نویسی كنید.

- در تكرار مطالب از روشی كه متناسب با تكنیك یادگیری‌تان است، استفاده كنید و به خاطر داشته باشید كه هر چه بیشتر از حواس پنجگانه خود استفاده كنید، مطالب بهتر در حافظه‌تان جای می گیرد.

قدرت یادگیری سه برابر می شود با: دیدن، بیان كردن، شنیدن.

و این قدرت چهار برابر می شود با: دیدن، بیان كردن، شنیدن و نوشتن!

مرور مطالب:

بعد از آنكه مطالب را بطور كامل خواندید و برای خود بازگو كردید، نوبت به مرور مطالب می رسد.

- روز اول: بلافاصله بعد از مرحله تعریف و بازگویی، 5 دقیقه سریع مطالب را مرور كنید.

- 24 ساعت بعد: كتاب را ورق بزنید و به نكات مهم نگاهی بیاندازید، به مدت 5 دقیقه این كار را انجام دهید.

- یك هفته بعد: به مدت 5 دقیقه مطالب درسی را مرور كنید. برای مطالبی كه به نظرتان سخت تر است بیشتر وقت بگذارید.

- و به همین ترتیب هر چند وقت یك بار مطالب را مرور كنید تا هنگام امتحان به مشكلی برخورد نكنید.

به خاطر داشته باشید:

كسانی كه مطلبی را 6 بار پیاپی می خوانند در مقایسه با كسانی كه در 6 نوبت و هر بار 5 دقیقه. این كار را می كنند، درصد یادگیری كمتری دارند.

چرا كه در فواصل زمانی قدرت پردازش ذهن بالاتر می رود.