نلسون ماندلا، رييس جمهور سابق آفريقاي جنوبي، به بيمارستان منتقل شده است.

پزشکان گفته‌اند که بستري شدن او به دليل يک بيماري مزمن بوده است.

سخنگوي رياست جمهوري آفريقاي جنوبي به كانال "ايي نيوز" در اين رابطه گفت: به شما اطمينان مي‌دهم كه ماندلا در وضعيت روحي و جسمي خوبي قرار دارد.

ماندلا که 93 سال سن دارد، براي بسياري يک قهرمان مقابله با تبعيض نژادي در آفريقا تلقي مي‌شود.

او که 27 سال از عمر خود را در زندان سپري کرده است، در فاصله سالهاي 1994 تا 1997 رييس جمهور آفريقاي جنوبي بود.

زندگي‌نامه ماندلا

"نلسون روليهلا هلا ماندلا" در 18 ژوئيه 1918 در روستاي كوچك قونو در منطقه امتاتاي آفريقاي جنوبي به دنيا آمد. وي اولين عضو خانواده‌اش بود كه در سن هفت سالگي به مدرسه رفت. به دليل دشواري تلفظ نام بومي ماندلا، معلم وي كه يك متديست بود، نام يك دريادار انگليسي بنام «‌هوراتيو نلسون» را براي وي برگزيد.

وقتي روليهلا هلا 9 ساله بود پدرش بر اثر بيماري سل درگذشت. از آنجا كه پدر وي عضو هيات مشاورين سلطنتي بود و تقدير چنين بود كه وي سمت پدرش را به ارث ببرد، ماندلا در سال 1937 عازم هليدتاون و كالج متديست‌ها در فورت بيوفورت شد.

ماندلا پس از ورود به دانشگاه با اليور تامبو آشنا شد. ماندلا و تامبو پس از اين آشنايي به دو دوست و دو همكار هميشگي تبديل شدند. ماندلا پس از سال اول حضور در دانشگاه وارد يك شوراي نمايندگي دانشجويي مخالف سياست‌هاي دانشگاه شد و به همين دليل از وي خواسته شد تا فورت بيو فورت را ترك كند.

اندكي پس از ترك كالج ماندلا عازم ژوهانسبورگ شد. وي پس از ورود به اين شهر ابتدا به عنوان يك نگهبان معدن و سپس به عنوان يك كارمند در يك شركت حقوقي مشغول به كار شد. درحالي كه ماندلا در اين شركت كار مي‌كرد مدرك ليسانس خود را به طريق مكاتبه‌اي از دانشگاه آفريقاي جنوبي گرفت و سپس مطالعات حقوقي خود را در دانشگاه ويت واترس راند آغاز كرد. در اين زمان ماندلا در شهر اسكندر (شمال ژوهانسبورگ)‌ استفاده مي‌كرد.

پس از پيروزي حزب ملي تحت سلطه‌ي آفريكانس زبان‌ها (شاخه‌يي از زبان هلندي رايج در آفريقاي جنوبي) در انتخابات سال 1948 كه سياست تبعيض‌ نژادي داشتند، ماندلا در مبارزات مخالفت جويانه‌ي كنگره ملي آفريقا (ANC) در سال 1952 و كنگره خلق در سال 1955 نقش برجسته‌اي داشت. تصوب منشور آزادي در كنگره خلق باعث تهيه برنامه‌ي اساسي ضد آپارتايد شد.

در اين دوره زماني ماندلا و همكار وي اليور تامبو اداره‌ي شركت حقوقي «‌ماندلا و تامبو» را برعهده داشتند كه به بسياري از سياهپوستان كه نماينده‌ي قانوني نداشتند مشاوره حقوقي كم هزينه مي‌دادند.

رويكرد ماندلا تحت تاثير ماهاتماگاندي (‌كه الهام بخش وي بود) و نسل‌هاي موفق فعالان ضد آپارتايد در آفريقاي جنوبي قرار داشت.

ماندلا كه در ابتدا به مبارزات دسته جمعي غير خشونت‌آميز متعهد بود،در پنجم دسامبر 1956 به همراه 150 تن ديگر دستگير و به خيانت به كشور متهم شد. محاكمه‌ ماراتن گونه وي و همراهانش از سال 1956 تا سال 1961 ادامه پيدا كرد و در نهايت تمام ‌آن‌ها تبرئه شدند. كنگره ملي آفريقا(ANC) در فاصله سال‌هاي 59-1952 به دليل ظهور يك گروه تازه از فعالان سياهپوست ( آفريكانيست‌ها) كه خواستار اقدامات قاطعانه‌تر عليه حزب ملي حاكم بودند، دچار تفرقه و اختلاف شد. آلبرتو لوتولي، اليور تامبو و والتر سيسولو رهبران ANC نه تنها احساس مي‌كردند كه روند حركتي اين وقايع بيش از حد سريع است بلكه رهبري آن‌ها به چالش كشيده شده است. اين مسئله باعث شد كه آن‌ها موضع خود را از طريق اتحاد با احزاب كوچك سفيدپوستان، دو رگه‌ها و سرخپوستان، تقويت كنند تا نشان دهند كه جذابيت و گيرايي آن‌ها بيشتر است.

در سال 1959 زمانيكه آفريكانيست‌ها ( تحت حمايت مالي غنا و حمايت سياسي حزب ملي باسوتو مستقر در ترانس وال) خود را از ANC كنار كشيدند تا كنگره سراسري آفريكانيست‌ها (PAC) راتحت رهبري رابرت سوبوك وه و پوتلاكو لبالو تشكيل دهند، ANC بيشترين حمايت شبه نظامي خود را از دست داد.

درسال 1961 ماندلا رهبري جناح مسلح ANC موسوم به "نيزه ملت" يا MK را كه به طور مشترك بنيان نهاده بود، برعهده گرفت. وي به طور مشترك يك مبارزه خرابكارانه راعليه اهداف ارتش و دولت به راه انداخت و به منظور پايان دادن به آپارتايد طرح‌هايي را براي يك جنگ چريكي احتمالي ( در صورت شكست خوردن خرابكاري‌ها) ارايه داد. مطئنا همين شاخه مسلح ANC بود كه چند دهه بعد به ويژه در دهه 1980 يك جنگ چريكي را عليه رژيم آفريقاي جنوبي به راه انداخت. ماندلا همچنين درخارج از كشور براي MK پول جمع‌آوري مي‌كرد و آموزش‌هاي شبه نظامي گري برگزار مي‌كرد و با دولت‌هاي متعدد آفريقايي ديدار مي‌كرد.

ماندلا مبادرت به جنگ مسلحانه را به عنوان آخرين چاره‌ي خود توصيف مي‌كند ولي سركوب و خشونت روز افزون از سوي دولت وي را متقاعد كرد كه سال‌ها اعتراض مسالمت‌آميز به آپارتايد هيچ دستاوردي در پي نداشته و موفق نبوده است. ماندلا بعدها اذعان كرد كه ANC در مبارزه خود عليه آپارتايد حقوق بشر را نقض كرده است.

در پنجم اوت 1962 ماندلا پس از 17 ماه تحت تعقيب بودن دستگير و در ژوهانسبورگ زنداني شد. گفته مي‌شود كه دستگيري ماندلا به دليل گزارش سازمان جاسوسي آمريكا (سيا) به پليس آفريقاي جنوبي در مورد مخفيگاه ماندلا، محقق شده است. سه روز پس از دستگيري اتهامات رهبري اعتصاب كارگران در سال 1961 و ترك غير قانوني كشور، در يك دادگاه براي وي قرائت شدند. ماندلا در 25 اكتبر 1962 به پنج سال حبس محكوم شد. اما در 11 ژوئن 1964 ‌دو سال بعد يك حكم در خصوص حضور وي در كنگره‌ ملي آفريقا ANC حاصل شد.

در حالي كه ماندلا در بازداشت بود پليس در تاريخ 11 ژوئن 1963 رهبران برجسته ي ANC را در ريوونيا ( شمال ژوهانسبورگ) دستگير كرد. پس از اين دستگيري ماندلا نيز به دستگير شدگان اضافه شد و در دادگاه ريووينا، ماندلا به همراه ديگر دستگير شدگان به خرابكاري و جرايمي معادل خيانت به كشور كه اثبات شان براي دولت آسانتر بود، متهم شدند. اين اتهام شامل توطئه چيني براي يك حمله خارجي به آفريقاي جنوبي بود. ماندلا اتهام اول خود يعني خرابكاري را پذيرفت و اتهام دوم خود را رد كرد.

ماندلا در آغاز دفاعيات خود در جلسه‌ محاكمه 20 آوريل 1964 در دادگاه عالي پرتوريا به طور شفاف دلايل ANC براي انتخاب اعمال خشونت به عنوان يك تاكتيك را تشريح كرد. در سخنان وي مشخص شد كه چه طور ANC سال‌ها ( تا زمان قتل عام شارپويل) براي مقاومت در برابر آپارتايد از روش‌هاي مسالمت‌آميز استفاده كرده است. اين رخداد به همراه همه پرسي برقراري جمهوري آفريقاي جنوبي و اعلام حالت فوق‌العاده و ممنوعيت فعاليت ANC مشخص كرد كه تنها راه باقي مانده، مقاومت از طريق اقدامات خرابكارانه است. انجام هر اقدامي غير از اين معادل تسليم بي قيد و شرط بود. ماندلا در ادامه سخنانش توضيح داد كه آن‌ها چه طور بيانيه «‌نيزه ملت» را با هدف نشان دادن شكست سياست‌هاي حزب ملي، صادر كرده‌اند.

ماندلا سخنان خود در دادگاه عالي پرتوريا را با اين جملات به پايان رساند.

"در طول زندگي‌ام، خود را وقف مبارزه‌ مردم آفريقا كرده‌ام. من عليه سلطه‌ طلبي سفيدها و سياه‌ها جنگيده‌ام. من به جامعه آرماني آزاد و دموكراتيك كه در آن همگان در سازگاري و با فرصت‌هاي مساوي زندگي كنند، عشق ورزيده‌ام. اين آرماني است كه من به اميد دستيابي به آن زندگي كرده‌ام. اما اگر لازم باشد، آرماني است كه حاضرم در راه آن بميرم."

ماندلا در نهايت به حبس ابد محكوم شد و روانه زنداني در جزيره روبن شد. در اين جزيره وي و ديگر زندانيان مجبور به كار طاقت فرسا در يك معدن سنگ آهك بودند. زندانيان براساس نژادشان از هم جدا مي‌شدند و در اين بين سياهان پست‌ترين شرايط را داشتند. ماندلا در زندگي‌نامه‌ي خود تشريح مي‌كند كه چه طور به عنوان پايين‌ترين طبقه زندان، هر شش ماه مجاز به داشتن تنها يك ملاقات و يك نامه بوده است. ماندلا در طول دوران حبس 27 ساله‌ي خود، تنها سه بار همسرش را ملاقات كرد.

در سال 1985 پي. وي بوتا، رييس‌جمهور وقت آفريقا جنوبي به ماندلا پيشنهاد كرد كه در صورتي كه وي از مبارزه‌ مسلحانه صرف نظر كند، وي را آزاد مي‌كند. اما وزراي آفريقاي جنوبي سعي كردند كه رييس جمهور را از اين تصميم منصرف كنند و به وي گفتند كه ماندلا هرگز مبارزه‌ي مسلحانه‌ي سازمان خود را فداي آزادي شخصي‌اش نخواهد كرد. اين در حاليست كه ماندلا با صدور بيانيه‌اي از طريق دخترش، پيشنهاد آزادي مشروط را رد كرد و اظهار داشت: ‌اين چگونه آزادي است كه اين سازمان مردمي هنوز از فعاليت منع است. تنها مردان آزاد مي‌توانند مذاكره كنند. يك زنداني نمي‌تواند وارد مذاكره شود.

در دوران حبس ماندلا، فشار داخلي و بين‌المللي روي دولت آفريقاي جنوبي، با شعار معروف و جنجالي «‌نلسون ماندلا را آزاد كنيد»، براي آزادي وي افزايش يافت . در سال 1989 بوتا دچار سكته مغزي شد و فردريك ويليام دكلرك، به عنوان رييس‌جمهور جانشين وي شد.

ويليام دكلرك، رييس‌جمهور وقت آفريقاي جنوبي در دوم فوريه 1990 ممنوعيت فعاليت ANC و ديگر سازمان‌هاي مخالف آپارتايد را لغو و اعلام كرد كه ماندلا به زودي از زندان آزاد خواهد شد. بدين ترتيب نلسون ماندلا پس از 27 سال حبس در 11 فوريه 1990 از زندان آزاد شد.

ماندلا در روز آزادي خود طي سخناني براي ملت آفريقاي جنوبي متعهد شد كه به صلح و آشتي با اقليت سفيد پوست كشور پايبند است. وي در عين حال تصريح كرد كه مبارزه مسلحانه‌ كنگره ملي آفريقا تمام نشده است.

ماندلا در سخنانش گفت:‌ "متوسل شدن ما به مبارزه مسلحانه در دهه 1960 كه باتشكيل جناح نظامي ANC شكل گرفت، يك اقدام صرفا دفاعي در برابر خشونت آپارتايد بود. عوامل الزام‌آور مبارزه مسلحانه امروز هم وجود دارند. ما گزينه‌يي نداريم جز اينكه ادامه دهيم. ما ابراز اميدواري مي‌كنيم كه شرايط منجر به حل و فصل مسالمت‌آميز مسائل هر چه زودتر ايجاد شود تا احتمالا ديگر نيازي به مبارزه مسلحانه نباشد."

وي همچنين گفت كه تمركز اصلي وي روي برقراري صلح در بين اكثريت سياهپوستان و اعطاي حق راي به آن‌ها در هر دو انتخابات سراسري و محلي است.

ماندلا پس از آزادي از زندان به سمت رهبري ANC بازگشت در سال‌هاي 94-1990، هدايت اين حزب در مذاكرات چندحزبي كه به اولين انتخابات چند نژادي آفريقاي جنوبي منتهي شد را برعهده داشت.

در سال 1991، كنگره ملي آفريقا ANC اولين كنفرانس ملي خود در آفريقاي جنوبي ( پس از شروع مجدد فعاليت) را برگزار كرد و ماندلا به عنوان رييس اين سازمان انتخاب شد.

رهبري ماندلا در طول مذاكرات و رابطه‌ي وي با فردريك ويليام دكلرك باعث شد كه اين دو در سال 1993 به طور مشترك برنده جايزه صلح نوبل شوند. البته روابط ماندلا و دكلرك هرازگاهي به تيرگي مي‌گراييد، مخصوصا زماني كه ماندلا در سال 1991 طي سخناني تند و آتشين، دكلرك را رييس‌جمهور يك رژيم غير مشروع، بي‌اعتبار و اقليت ناميد.

پس از قتل بويپاتونگ در ژوئن 1992 مذاكرات ماندلا مختل شد زيرا ماندلا ANC را از گفت و گوها خارج كرد و دولت دكلرك را به دست داشتن در اين قتل عام متهم كرد. اما در پي قتل عام "بيشو" در سپتامبر 1992 مذاكرات مجددا از سر گرفته شد، زيرا شبح تقابل خشونت آميز نشان مي‌داد كه مذاكرات تنها راه پيش رو است.

پس از ترور كريس هاني يكي از رهبران بلند پايه ANC در آوريل 1993 ماندلا طي سخناني براي ملت، خواستار خويشتن داري و حفظ آرامش شد. اگر چه در آن زمان ماندلا هنوز رييس‌جمهور آفريقاي جنوبي نشده بود ولي مردم آفريقاي جنوبي وي را هنگام سخنراني همانند رييس‌جمهور خود تصور مي‌كردند.

ماندلا در اين سخنان تاثيرگذار گفت: "امروز روي سخن من از اعماق وجود با تك تك مردم آفريقا جنوبي ( سياه و سفيد) است. يك مرد سفيدپوست پر از تعصب و نفرت به كشور ما آمده و اقدام آن چنان كثيفي را انجام داده كه تمام كشور در آستانه‌ يك فاجعه قرار گرفته است. ترور بي‌رحمانه‌ي كريس‌ هاني، امواج تكان دهنده‌ا‌ي را در سرتاسر كشور و جهان فرستاده است. اكنون زمان آن است كه تمام مردم آفريقاي جنوبي همگي در برابر هر كسي كه قصد نابود كردن آنچه كه هاني به خاطرش كشته شد را دارد، ( يعني آزادي همه‌ي ما) بايستند."

نلسون ماندلا در سال 1994 براي اولين بار به طور كاملا دموكراتيك به عنوان رييس‌جمهور آفريقاي جنوبي انتخاب شد و تا سال 1999 اين سمت را برعهده داشت.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا