جدایی نادر از سیمین بیش از پنجاه جایزه بین المللی معتبر را از آن خود کرده است موضوعی که نمی توان آن را نادیده گرفت یا انکار کرد، حوایزی نظیر،  چندین جایزه از بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر و همچنین جوایزی بین‌المللی چون جایزه گلدن گلوب و خرس طلایی از جشنواره فیلم برلین بوده‌است.
 اما در این میان برخی همچنان به مخالفت خود پافشاری می کنند، حال سوال اینجا که این منتقدین با فیلم و محتوای آن مشکل دارند یا با کارگردان مشکل فکری دارند و یا مسئله پنهان دیگری است که به باعث شده این افتخارات را نادیده انگارند تا جایی که اگر به جایزه اسکار هم دست یابد بازهم برای آن ها این جدایی تلخ، بی ارزش و سیاسی است گویا به جای نگاه منتقدانه هنری به این فیلم سعی در نقد تفکرات بیرونی کارگردان آنهم فراتر از  محتوای و پیام آن دارند به گونه ای که فیلم جدایی نادر از سیمین به خاطر اینکه کارگردانش فرهادی ست باید از آن دوری و برائت جست.


محمد حسین تقوایی نقد مخالفین و موافقین فیلم جدایی نادر از سیمین یک جدایی اصغرفرهادی


افتخارات جدایی نادر از سیمین
جشنواره سزار، جشنواره گلدن گلاب، جشنواره برلین، جشنواره پاسیفیک، جشنواره سیدنی، جشنواره فیلم ایروان، جشنواره پولا، جشنواره دوربان، جشنواره آمستردام، جشنواره سن پیترزبورگ، جشنواره ملبورن، جشنواره سن سپاستین، جشنواره فوکوئوکا، جشنواره ریگا، جشنواره تورنتو، جشنواره ونکوور، جشنواره ابوظبی، جشنواره مستقل بریتانیایی و… نام بعضی از فستیوال های معتبر بین المللی ست که “جدایی نادر از سیمین” توانسته جوایزی نظیر بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلم نامه، بازیگری و… را از آن خود کند. البته در جشنواره  بیست و نهم فجر نیز فیلم فرهادی توانست علی رغم میل باطنی برخی، جایزه بهترین فیلم را از آن خود کند این موضوع هم به نفع این جدایی بود و مسببی شد تا در ایام عید سال نود این فیلم به اکران دربیاید که با استقبال خوبی نیز برخوردار شد.
 
برخی از افتخارات هنری یک جدایی ایرانی
فیلم “جدایی نادر از سیمین” که در خارج از ایران با نام “جدایی” مطرح است در سایت “آی ام دی بی” با امتیاز هشت ممیز شش – که به معنی مطرح شدن این فیلم در میان مخاطبین غیرایرانی ست، جزو ده فیلم اول سال دوهزار و یازده میلادی به حساب می آید.
پس از اکران فیلم جدایی در اروپا، موج نقدهای مثبت منتقدین نشریه های معتبر سینمایی دنیا در تمجید از آخرین ساخته ی فرهادی به راه افتاد. نشریه “کایه دو سینما”ی فرانسه که جزو معتبرترین نشریات سینمایی دنیا به حساب می آید پس از اکران “جدایی” در فرانسه و استقبال مخاطبین – و فروش بیش از شش میلیون دلار، نقدهای فراوانی بر این فیلم نوشت. این روزها هم “جدایی” در آمریکا اکران است و نشریه نیویورکر و دیگر نشریات معتبر سینمایی آمریکا با رویکردی مثبت، مانند کایه دو سینما – به ستایش و نقد “جدایی” پرداختند.
پس از ایجاد این فضای مثبت در آستانه ی شروع سال دوهزار و دوازده میلادی، طبق رسم سابق نشریات سینمایی در اروپا و آمریکا، نشریه ساید اند ساند در یک نظر سنجی از منتقدین فیلم در دنیا با آرای صد و ده منتقد فیلم “جدایی” را به عنوان دومین فیلم برتر جهان در سال گذشته اعلام کرد. نشریه “کایه دو” نیز در نظرسنجی دیگری این فیلم را به عنوان ده فیلم برتر دوهزار یازده معرفی کرد.

مخالفت با فیلم یا کارگردان آن
اما در میان اینهمه افتخار فیلم جدایی نادر از سیمین، در ایران، متقدین دو آتشه حضور دارند که نه تنها کسب چنین افتخاراتی را برای کشور ارزشمند نمی دانند بلکه آن را به شدت رد و مایه تاسف میدانند اما راستی دلیل مخالفت با این فیلم و کارگردانش در چیست؟
جدایی نادر از سیمین از همان نخستین روزی که قرار شد ساخته شود مورد بی مهری و غضب برخی از فعالان سینمایی قرار گرفت، از همان زمانی که او در آخرین روز شهریورماه سال ۱۳۸۹ درمراسم جشن خانه سینما هنگام دریافت جایزه بهترین کارگردانی برای فیلم درباره الی، آرزو کرد که شرایطی پیش بیاید که گلشیفته فراهانی به ایران برگردد، و بهرام بیضایی، امیر نادری، محسن مخملباف و جعفر پناهی بتوانند در ایران فیلم بسازند و سر همین  موضوع تعدادی با وی به سختی مخالفت کردند.
از جمله منتقدین صریح آن زمان،جواد شمقدری، معاونت سینمایی وزارت ارشاد بود که همان روزها اعلام کرد که مجوز ساخت فیلم جدایی نادر از سیمین که کارگردانی آن را آقای فرهادی به عهده دارد، به دلیل سخنان او لغو شده است اما با فراز و فرودیها این فیلم اکران شد و با وجود اختصاص سالن کمتر به فیلم و همچنین اکران در زمان نامناسب توانست رکود پرفروش ترین فیلم تاریخ سینما ایران را از آن خود کند.

افتخارات یک جدایی ادامه دارد
دو روز قبل از اعلام نتایج خبر نتایج نهایی، نامزد شدن آخرین ساخته‌ فرهادی، در بخش بهترین فیلم خارجی جوایز سزار فرانسه نیز منتشر شد که البته در میان اخبار مربوط به اسکار کم رنگ شده است اما این موضوع هم میتواند به افتخارات فرهادی اضافه کند.
هیجان انگیزترین جایزه جدایی نادر از سیمین قبل از اسکار، جشنواره گلدن گلوب بود، جشنواره ی “گلدن گلوب” که از مهمترین جشنواره های دنیا به حساب می آید فیلم “جدایی نادر از سیمین” را به عنوان نامزد بهترین فیلم خارجی ‌‌زبان معرفی کرد و این جایزه هم به فرهادی و فیلمش رسید. رقیبان این فیلم در این جشنواره فیلم های “گل‌های جنگ”، “در سرزمین خون و عسل”، “پسری با دوچرخه” و “پوستی که در آن زندگی می‌کنم” بودند همه وی را به نحوی شایسته ای ستودند اما بازهم چنین موفقیتی صدای مخالفین این جدایی را خاموش نکرد این بار برخی از فرهادی به دلیل   عکسهای گرفته شده  با بازیگران مشهور هالیوود مانند آنجلینا جولی به شدت مورد انتقاد کردند و آن را مخالف عرف دیپلماسی ایران دانسته و خواستار برخورد جدی با اصغر فرهادی شدند.
در این بین همچنان مخالفتهای حاشیه ادامه یافت، مراسم اهدای جایزه گلدن گلوب به کارگردان یک جدایی بهانه شد که بازهم مخالفین پیدا و پنهان به این کارگردان ایرانی خرده گرفته و آن را با عرف عمومی ایرانی متناقض دانسته و حتی برخی خواستار برخورد قضایی با این کارگردان شدند.
اما اینها به نظر بهانه بیش نیست، بیشتر منتقدین به مسایل حاشیه کار دارند، شاید تفکر و نوع نگرش اصغر فرهادی کارگردان و نویسنده این فیلم باعث شده که فیلمش هم مورد بی مهری و کم لطفی قرار گیرد موضوعی که در محتوای مصاحبه ها و نقدهای مخالفین به خوبی آشکار و معلوم است.

ایرانیان این جدایی را دوست دارند
در میان مخالفین و منتقدین سرسخت اما اکثر ایرانیان این فیلم را دوست دارند، کسب عنوان پرفروشترین فیلم تاریخ سینمای ایران دلیلی محکم بر این مدعی است،  استقبال بینظیری از این فیلم نشان از اقبال ایرانیان به اصغر فرهادی دارد اما گویا این موضوع زیادهم به مزاج برخی خوش نیامده و آن را با دلایل محکم فنی رد می کنند که فروش فیلم ارتباطی با استقبال مردمی و حتی فاخر بودن فیلم ندارد موضوعی که این روزها منتقدین فرهادی سخت آن را دنبال میکنند.
در میان جامعه هنری به خصوص اهالی سینما هم این یک جدایی طرفداران بیشماری دارد که  این روزها، با ارسال پیام تبریک، مصاحبه و قابل نوشتهای شخصی، سعی می کنند تا خوشحالی خود از کسب افتخارات فرهادی اعلام کنند و در مقابل هم برخی از فعالان سینمایی آن را به شدت مردود می کنند.

باید منتظر بود
دایره مینا، زیر درختان زیتون، بادکنک سفید، گبه، بچه‌های آسمان، رنگ خدا، زمانی برای مستی اسب‌ها، باران، من ترانه پانزده سال دارم، نفس عمیق، لاک‌پشت‌ها هم پرواز می‌کنند، خیلی دور، خیلی نزدیک، کافه ترانزیت، میم مثل مادر، آواز گنجشک ها، درباره الی، بدرود بغداد و جدایی نادر از سیمین به ترتیب تمام فیلم هایی ست که از سال های هزار و نهصد و هفتاد و هفت تا کنون نماینده ایران در فستیوال اسکار بوده اند. متاسفانه هیچ کدام از این فیلم ها هیچ جایزه ای برای سینمای ایران به ارمغان نیاورند و حالا تمامی چشم ها به “جدایی نادر از سیمین” است.باید به انتظار نشست و نظاره کرد. باید صبور بود؛ شاید سهم “جدایی” از اسکار هر دو جایزه باشد و شاید هم هیچ!

ایرانیان صلح طلب این جدایی را دوست دارند
جشنواره ی “گلدن گلوب” اصغر فرهادی کارگردان فیلم «جدایی نادر از سیمین» به همراه پیمان معادی در هنگام دریافت جایزه گفت: «وقتی بر روی صحنه می‌آمدم داشتم فکر می کردم که چه باید بگویم؟ آیا باید چیزی از مادرم یا پدرم بگویم، از همسر مهربانم، فرزندانم، دوستان خوبم یا از گروه‌ فیلم‌برداری عالی و دوست داشتنی‌ام؟ اما حالا ترجیح می‌دهم از مردم‌ام بگويم. فکر می‌کنم آنها حقیقتا مردمی صلح دوست هستند... بسیار متشکرم.» حال به نظر میرسد که این فیلم اگر برنده جایزه اسکار شود یا نتواند از حریفان سبقت جوید اما با وجود تمام مخالفین سرسخت و بهانه گیر، در بین مردم  صلح دوست ایران، پذیرفته شده، دوست داشتنی و خاطره انگیز و کارگردان آن در قلب تمام ایرانیان جا دارد.//
  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا