رضایی نژاد مدیر عامل پیشگامان کویر:امیدواریم اولین بانک تعاونی در ایران باشیم

یزدفردا:شاید بتوان گفت محمدرضا رضایی نژاد تنها مدیری است که اعتقاد راسخ به ساختار تعاونی دارد و برای آنکه توجه مدیران سایر ارگان ها را نیز به این مهم معطوف دارد از هیچ تلاشی فروگذاری نکرده و به تلاش خود در این مسیر ادامه می دهد. در جریان برگزاری کنفرانس بانکداری الکترونیک پیشنهاد رضایی نژاد برای اصلاح ساختار بانکی کشور و اداره بانک ها بر اساس قانون تعاون و با سرمایه گذاری مردم مورد توجه اقتصادیون و بزرگان عرصه پولی کشور قرار گرفت پس از کنفرانس فرصتی شد تا بتوانیم گفتگویی با وی داشته باشیمآنچه می خوانید حاصل این گپ دوستانه است.


- بهانه این گفتگو، پیشنهاد جالب شما در خصوص نحوه مدیریت بانکداری تعاونی در ایران است.که اولین بار در کنفرانس ملی بانکداری الکترونیک ارائه کردید. ابتدا ماهیت این راهکار را مطرح کنید


در حال حاضر تمامی بانک ها مدل و ساختار تقریبا یکسانی دارند. شما با یک هیئت مدیره و تعداد کمی سهامدار روبرو هستید که عموما از قدرتمندان جامعه از قبیل سیاست مداران، ثروتمندان و ... تشکیل شده اند. این مسئله فی النفسه هیچ مشکلی ندارد. ولی سوال این است که مردم در این صنعت بانکداری چه سهمی خواهند داشت؟ در مدل های امروزی و فعلی بانکداری ، مردم صرفا عنوان مشتری دارند، کسانی که در چرخش ثروت نقش مهمی ایفا می کنند اما از لحاظ سهم ثروت هیچ نقشی برایشان تعریف نشده است. این مهمترین نقطه ضعف بانکداری امروزی است چراکه پشتوانه لازم مردمی را ندارد. مهمترین دارایی های این بانک ها سپرده های مردمی است که بانک نمی تواند هیچ تعلقی برای صاحب سپرده ایجاد کند . اگر فردا بانک رقیب شرایط بهتری را در نظر بگیرد دیگر دلیلی ندارد به بانک شما اهمیت بدهند.. این مهمترین نقطه ضعف ساختار بانکداری امروزی است.به عبارت دیگر بانکداری فعلی بر مبنای تئوری سرمایه داری است مانند درخت تنومندی که ریشه و ساختار آن از دید سرمایه گذاری است و شاخ و برگ آن رنگ و لعاب اسلامی گرفته است اما در دیدگاه بانکداری تعاونی هم اساس و زیربنای کار اسلامی است و هم شاخ و برگ ها .


- آیا شما راهکار مناسب تری برای آن سراغ دارید؟


بله، همان پیشنهادی که در کنفرانس بانکداری الکترونیک مطرح شد. واقعیت این است که بسیاری از پتانسیل های جامعه مغفول مانده و کسی به سراغ آنها نمی رود. وقتی مقام معظم رهبری در ابلاغیه چشم انداز بیست ساله کشور از سهم 25 درصدی تعاونی ها در اقتصاد ایران سخن می گویند، نباید به سادگی از آن گذشت. این عدد با پشتوانه محاسبات مهندسی و کارشناسی خبرگان امر اعلام شده است. ما 15 سال است در حوزه شرکت های تعاونی در حال فعالیت هستیم . بسیاری از مدیران حتی در رده های بالا این دستور رهبری را یک ژست رسانه ای می دانند و در راستای عملیاتی کردن آن هیچ تلاشی نمی کنند، شما فقط به مبحث بانکداری در تعاونی ها دقت کنید. قانونگذار به زیبایی نحوه سهم ثروت جامعه را در این مدل ها تبیین کرده اما مدیران بانکی و اقتصادی کشور هیچ تمایلی به اجرایی شدن آن ندارند. برابر ماده 10 اصل 44 و ماده 17 قانون تعاون شرکت های تعاونی می توانند نسبت به سرمایه پذیری از طریق واگذاری سهام خود مبادرت نمایند و در قالب تعاونی سهامی عام فعالیت نمایند. با تکیه بر این دو ماده قانونی می توان مدل جدید ی در بانکداری ارائه نمود که همانگونه که بانکها به مردم وام می دهند به همان صورت با کسر هزینه از مردم در قالب سرمایه گذار تعاونی، وام دریافت کنند و با این روش با توجه به اینکه سرمایه گذاری تا 49% کل سرمایه می تواند باشد با تضمین موسسین(عضو) که بیش از 51% سرمایه هستند، تصمین وامهای دریافتی در قالب عقود مختلف انجام می شود و در هر مجمع سود قطعی نیز می تواند به سرمایه گذار برای سال مالی پرداخت شود.به این ترتیب سرمایه گذار هم از اطمینان بیشتری جهت سرمایه گذاری برخوردار خواهد بود و هم در اصل بانک شریک و سهیم است.


- ولی یکی از مهمترین موانع این روش تجربه نشده در ایران، مشکل اعتبار در شبکه بانکی است. مسئله ای که به عنوان یک مسئله بحرانی در بانکداری امروز ایران مطرح است. نسخه ای برای این مشکل هم پیش بینی کرده اید؟


البته که تجربه شده است. شاید این تجربه در سیستم بانکی نبوده ولی مدتهاست در برخی شرکت های تعاونی از جمله شرکت های تعاونی گروه پیشگامان تجربه می شود. برای حل این مشکل، سرمایه گذاران می توانند با وثیقه نمودن سهام خود تا 70% مبلغ در بانک بدهکار شود که با این روش مشکل اعتبار در شبکه بانکی حل شده و می توان پرداخت به سرمایه گذاران بر روی خط اعتباری نیز صورت گیرد. بنابراین با بانکداری تعاونی می توان در رونق بانکداری الکترونیک نیز موثر بود و در واقع سرمایه گذاران دارای کارت اعتباری جهت خرید هستند. به عبارت ساده تر سهامدار بانک تعاونی می تواند به اعتبار برگ سهام خود تا سقف 70 درصد از ارزش سهام وام دریافت نماید و تا زمان بدهکاری و تسویه وام دریافتی مبلغی بابت سرمایه گذاری دریافت نمی کند و مدت وام دریافتی به طول قرارداد اضافه خواهد شد. در این شیوه هم مردم از بانک وام می گیرند و هم بانک با وام و سرمایه مردم راه اندازی می شود


- پس با این توضیحات چرا بانکها به سمت این روش نمی روند؟ ممکن است تجربه تئوری شما در تعاونی با تجربه عملی سیستم بانکی منافات داشته باشد؟


قبول کنید تعاونی ها مظلوم هستند. مطمئن هستم بسیاری از مدیران بانکی با این روش آشنا نیستند. شما مشتری بانک را سهامدار می کنید و در نهایت سرمایه سهامدار به عنوان سرمایه شما تلقی می شود و در یک روش رفت وبرگشت و فرمول اقتصادی نه تنها شما سود می کنید که سهامدار نیز علاوه بر سود از خدمات ارزش افزوده آن نیز بهره برداری می کند. همه این فواید در یک طرف، پشتوانه مردمی بانک شما بسیاری از مشکلات فعلی بانک های ایرانی را مرتفع می کند.


چرا در نظر دارید این نسخه را در یک بانک الکترونیک پیاده کنید؟


بانك الكترونیكی مفهومی متفاوت از بانكداری الكترونیكی دارد چرا كه در بانك الكترونیك به دلیل آنكه تمامی خدمات به صورت آنلاین ارائه می شود، هیچ شعبه فیزیكی وجود ندارد و تمامی مبادلات مالی آن به صورت مجازی انجام می گیرد پس نیازمند تدوین برخی رویه ها و دستورالعمل های حقوقی و فنی در مباحث احراز هویت ، امنیت و امضای الكترونیكی هستیم. این موارد در حال حاضر در کشور ما هنوز یا تدوین نشده یا عام نیست و این امر موجب تاخیر در راه اندازی آن گردیده است.


بانک تعاونی فواید چندگانه دارد. با عنایت به اینکه بسیاری از صاحب نظران در این خصوص اعلام نظر کرده اند و باتوجه به جدید بودن مدل ساختارتعاونی بانکی و همچنین کارآمد بودن بانکداری الکترونیک دردنیا به نظر تلفیق این دو می تواند راهگشای مشکلات عدیده بانکی در ایران باشد. مدل تعاونی تمامی شبهات شرعی سیستم های کنونی وام و سپرده را به خوبی حل می کند و مورد تایید همه مردم و صاحب نظران اقتصادی و شرعی قرار خواهد گرفت.


- با این اوصاف گروه پیشگامان کجای داستان قرار دارد؟


ما ارئه دهنده این پیشنهاد هستیم و در نظر داریم اولین بانکی باشیم که چنین روشی را اجرا کنیم. تجربه های مواجه با سیستم سهامداری در سال های گذتشه بسیار ارزشمند بوده است و از سوی دیگر توان ایجاد و مدیریت یک بانک الکترونیک را به دلیل وجود زیرساخت های بسیار مطلوبی که پیش بینی شده در اختیار داریم.


- در خصوص آخرین وضعیت درخواست بانک توضیحاتی ارائه بفرمایید ؟


درخواستی را مبنی بر تاسیس بانک الکترونیک به بانک مرکزی ارائه دادیم که با توجه به عدم تدوین اساسنامه نظارتی بر بانک های مجازی بانک مرکزی با تشکیل کمیته تخصصی در حال تدوین این اساسنامه است و امیدواریم با تدوین آن بتوانیم مجوز بانک تعاونی را دریافت نماییم همچنین در حال پیگیری جهت نهایی شدن مجوز بانک تجاری از طریق موسسه مالی و اعتباری که مجوز آن را دریافت نموده ایم هستیم.

  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا