کاروانسرای تاریخی گلشن درمعرض تعرض

امیرترقی نژاد
کاروانسراها در یزد به عنوان حلقه گمشده معماری ایرانی هستند که در گذشته بیشتر با به کاربری تجاری بنا شده اند و با توجه به موقعیت بازرگانی و تجاری یزد، رشد و رونق خاصی داشته اند. برخی از کاروانسراهای یزد جزیی از بافت بازار بوده اند که « تاجر نشین » نام گرفته اند و به عنوان یک فضای تجاری مطرح بوده اند که از آن جمله می توان به کاروانسرای گلشن در بازار پنجه علی اشاره کرد.
کاروانسرا ی تاریخی گلشن یزد یکی از کارونسراهایی است که جزیی از بافت تاریخی بازار شهریزد می باشد که از دوره قاجاریه تاکنون فعالیت بازاریان یزدی درآن رونق دوچندانی دارد.کاروانسرای تاریخی گلشن یزد با قدمت دروه قاجاریه به شماره 3805به ثبت آثارملی رسیده ودرحد فاصل دو مکان تاریخی بازار پنجعلی و میدان خان واقع شده است.
این کاروانسرا که تماماً از سنگ و آجرو حتی آجرهای خشتی در دو طبقه ساخته شده ، دارای حجره هایی است که هنوز کاسبان و بازاریان یزدی در آن فعالیت دارند.دستمال یزدی و قالی عمده فعالیت افرادی است که در این حجره ها به خرید و فروش می پردازند.
برای رسیدن به کاروانسرای تاریخی گلشن دو راه پیش روی گردشگران برای نظاره آن است.اول اینکه از میدان تاریخی خان که شامل مدرسه، بازار و حمام است ورود پیدا کرد. اين ميدان وسيع و خوش طرح و سبک، از مکان‌هاى زيباى شهر يزد و يکى از آثار محمد تقى خان (متوفى در ۱۲۱۳) است. در چهار سوى ميدان، دکان‌هايى قرار دارد و پيش روى آن‌‌ها سايبان راهرو گونه‌اى ساخته شده و سر در دکان‌ها هلالى شکل است. اين ميدان راهى به قيصريه و راهى به مسجد ريگ و بالاخره رسیدن به کاروانسرای گلشن دارد.
اما مسیر دوم قدم نهادن در بازارتاریخی پنجعلی است ، زمانیکه وارد خیابان قیام می شوید در اواسط این خیابان بازار تاریخی پنجعلی قراردارد که در اواسط همین بازار در روبروی حوزه علمیه برادران می توان به این کارونسرای زیبا و تاریخی گلشن رسید.
البته این روزها کاروانسرای تاریخی گلشن یزد هر از گاهی مورد تعرض جدی افرادی ناشناس قرار می گیرد.این تعرض ها در حالی صورت پذیرفته که بنا به گفته کسبه بازارپنجعلی ، معلوم نیست که به چه علت و توسط چه کسانی صورت می گیرد.
نگرانی حتی زمانی بیشتر می شود که آثارمربوط به این تعرض نیز هنوز از سوی متولیان میراث فرهنگی و شهرداری ناحیه تاریخی مورد بررسی و یا مرمت قرار نگرفته و این تخریب و تعرض هفته ها ست به حال خود رها شده است.
کسبه این بازار همچنین می گویند این کارونسرای تاریخی هرچند وقت یک بار توسط افرادی ناشناس مورد تعرض جدی قرار می گیرد.
لازم به ذکر است از دیگر كاروانسراهای مطرح استان یزد می توان به كاروانسراهای ابوالقاسم ، خان پنج، خراسانی، علی‌آباد، لب خندق، لرد باجوردی ، مشیر، کرمانشاهان و کرمانی اشاره كرد.همچنین قدیمی ترین کاروانسرای تاریخی یزد کاروانسرای سنگی انجیره اردکان مربوط به دوره ایلخانی می باشد. این بنا که در ساخت آن از سنگ و در بعضی قسمتهای آن از آجر استفاده شده دارای پلان هشت ضلعی نامنظم می باشد. این کاروانسرا در بیابان انجیره در مجاور راه قدیمی یزد به ساغند و طبس در فاصله تقریبی 500 متر از کاروانسرای آجری انجیره قرار گرفته و به شماره ثبتی 2449 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا