الف) قبل از رحلت حضرت امام (ره)

در میان نمونه های موجود از بیانات و تاکیدات ایشان بر ضرورت حسن ظن به یک مورد که چند ماه قبل از انتخاب ایشان به رهبری بوده است ،اشاره می گردد.

28/01/1368 بیانات در خطبه های نماز جمعه ی تهران

بعضی‌ ها نمی‌ دانند اهمیت غیبت و تهمت و افتراء و گفتن حرف، بدون اطلاع و علم را که چقدر زیاد است و چقدر دل انسان را تیره و تار می‌ کند و انسان را از خدا دور می‌ کند! بعضی‌ ها نمی‌ دانند که نقل کردن شایعات نسبت به این و آن و بدبین کردن لولا [ اذ سمعتموه ] ظنّ المؤمنون و » ! افرادی‌ نسبت به یکدیگر چقدر بد است و گناه است و اسلام چطور با این برخورد می‌ کند چرا مؤمنین و مؤمنات به همدیگر حسن ظن نداشته باشند؟ نسبت به هم خوشبین نباشند؟ بنای‌ « المؤمنات بأنفسهم خیراً جامعه ی‌ اسلامی‌ بر این است اصلاً که همه ی‌ مردم نسبت به هم در جامعه ی‌ اسلامی‌ خوشبین باشند؛ هیچکس به هیچکس بدبین نباشد. این چگونه ممکن است عمل بشود؟ این در صورتی‌ است که بیخودی‌ اگر یک چیزی‌ راجع به یک نفر شنیدید شما، منتظر فرصتی‌ نباشید که یکی‌ را پیدا کنید فوراً این حرف احتمالاً دروغ را، احتمالاً تهمت را پرتاب کنید توی‌ فضا و چند نفر دیگر هم از آن مطلع بشوند. بعضی‌ این کار را انجام می‌ دهند با کمال ساده دلی‌ و نمی‌ دانند این کار بد است.

ب) در ماههای نخست پس از انتخاب به عنوان ولی فقیه

در ماههای نخست پس از رحلت امام (ره) به دلیل شرایط سیاسی خاص حاکم بر کشور و تلاش دشمنان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران بر افزایش تشتت و اختلاف در کشو چندین مورد به موضوع پرداخته شده است که به برخی اشاره می گردد.

28/07/1368 بیانات در خطبه های نماز جمعه ی تهران

پیش پیامبر می آمدند و از یکدیگر بدگویی می کردند و چیزهایی را درباره ی یکدیگر می گفتند؛ گاهی راست و گاهی هم خلاف واقع. پیامبر اکرم( ص) به مردم فرمودند: هیچ کس دربار هی اصحابم به من چیزی نگوید. دایماً نزد من نیایید باشم؛ « سلیم الصدر » ، و از همدیگر بدگویی کنید. من مایلم وقتی که میان مردم ظاهر می شوم و به میان اصحاب خود می روم یعنی با سینه ی صاف و پاک و بدون هیچ گونه سابقه و بدبینی به میان مسلمانها بروم. این، سخنی از پیامبر و دستوری درباره ی مسلمانها نسبت به شخص آن حضرت است. ببینید چه قدر این رفتار رسول اکرم( ص) کمک می کند به ای نکه مسلمانها احساس کنند که در جامعه و محیط اسلامی، باید بدون سوءظن و با خوشبین ی با افراد برخورد کرد. در روایات داریم که وقتی حاکمیت با شر و فساد است، به هر چیزی سوءظن داشته باشید؛ اما وقتی حاکمیت با خیر و صلاح در جامعه است، سوءظنها را رها کنید، به یکدیگر حسن ظن داشته باشید، حرفهای هم را با چشم قبول بنگرید و گوش کنید، بدیهای یکدیگر را نبینید و خوبیهای هم را مشاهده کنید.

28/07/1368 بیانات در خطبه های نماز جمعه ی تهران

یکی از کارهای رسول اکرم( ص) این بود که فضای جامعه را یک فضای مهربان و سرشار از مهر و محبت بسازد تا همه ی مردم در آن، نسبت به یکدیگر محبت بورزند و به چشم حسن ظن و خوشبینی به یکدیگر نگاه کنند. امروز هم تکلیف ما همین است.

07/09/1368 در دیدار با مجمع نمایندگان طلّاب و فضلای حوزه ی علمیه ی قم

همان طور که در پیام چند روز پیش مطرح کردم و به عموم مردم توصیه نمودم، بخصوص به شما آقایان نیز توصیه می کنم که کوشش کنید حسن ظن داشته باشید. مضمون روایت هم همین است که وقتی خیر حاکم و غالب بر زمان است، آدم باید حسن ظن داشته باشد و وقتی شر غالب است، انسان باید سوء ظن داشته باشد. امروز، دیگر اسلام و خیر غالب و حا کم است و حکومت و رهبری و دولت، اسلامی است. اگر چه در جامعه شر هم وجود دارد؛ اما غلبه و حاکمیت با خیر است . امروز، روز حسن ظن است. من خواهش می کنم که گرایشهای سوءظن گونه را رشد ندهید.

ج) در سال های اخیر

سخنان مقام معظم رهبری در سال 1385 گویای رضایت نسبی ایشان از شرایط حاکم بر کشور است . در این بیانات تلویحا به دوران قبل از 85 نیز اشاره شده و نارضایتی ایشان از اختلافات مدیران و کارگزاران نظام در سال های گذشته نمایان است.

29/03/1385 بیانات در دیدار مسؤولان و کارگزاران نظام جمهوری‌ اسلامی‌

هماهنگی‌ قوا با یکدیگر، یکی‌ از بزرگترین نقاط مثبت ماست. امروز مجلس، دولت، قوه ی‌ قضائیه، به هم حسن ظن دارند؛ این کجا و اینکه مجلس به دولت بدبین، دولت به مجلس بی‌ اعتنا، قوه ی‌ قضائیه از هر دو گله مند، کجا؛ این خیلی‌ وضعیت بدی‌ است. امروز بحمداللَّه این طور نیست؛ هماهنگی‌ هست، همدلی‌ هست و دستگاههای‌ مختلف و جریانهای‌ گوناگون با هم همکاری‌ می‌ کنند؛ اتفاق و اتحاد وهماهنگی‌ هست.

د) بعد از وقایای انتخابات 88

به نظر می رسد اوج توجه و تاکید ایشان به فضیلت اخلاقی حسن ظن به بعد از انتخابات 88 معطوف است . متاسفانه بخشی از سیاسیون کشور در این وقایع به شدت گرفتار رذیله اخلاقی سوء ظن گردیده و به بدنه جامعه نیز تسری پیدا کرد . بیانات مکرر ایشان و تاکید بر پرهیز از سوء ظن و افزایش مهر و محبت در بین آحاد جامعه گویای اهمیت اعتنا و توجه به فضیلت اخلاقی حسن ظن در جامعه است.

29/06/1388 خطبه های‌ نماز عید سعید فطر

به اخلاق خودمان هم برسیم. اخلاق اهمیتش از عمل هم بیشتر است . فضای‌ جامعه را فضای‌ برادری‌، مهربانی‌، حسن ظن قرار بدهیم. من هیچ موافق نیستم ب ا اینکه فضای‌ جامعه را فضای‌ سوءظن و فضای‌ بدگمانی‌ قرار بدهیم. این عادات را از خودمان باید دور کنیم. اینکه متأسفانه باب شده که روزنامه و رسانه و دستگاه های‌ گوناگون ارتباطی‌ - که امروز روزبه روز هم بیشتر و گسترده تر و پیچیده تر میشود - روشی‌ را در پیش گرفته اند برای‌ متهم کردن یکدیگر، این چیز خوبی‌ نیست؛ این چیز خوبی‌ نیست، دل ما را تاریک میکند، فضای‌ زندگی‌ ما را ظلمانی‌ میکند

04/09/1388 بیانات در دیدار جمع کثیری‌ از بسیجیان کشور

انسان می بیند صریحا و علنا به مسئولین کشور - کسانی‌ که بارهای‌ کشور را بر دوش دارند - تهمت میزنند، نسبت به اینها شایعه سازی‌ میکنند ؛ فرق هم نمیکند، چه رئیس جمهور باشد، چه رئیس مجلس باشد، چه رئیس مجمع تشخیص مصلحت باشد، چه رئیس قوه ی‌ قضائیه باشد؛ اینها مسئولین کشورند. مسئولین کشور کسانی‌ هستند که زمام یک کاری‌ به اینها سپرده است؛ مردم باید به اینها اعتماد داشته باشند، حسن ظن داشته باشند. نباید شایعه پراکنی‌ کرد؛ دشمن این را میخواهد . دشمن میخواهد شایعه پراکنی‌ کند ؛ میخواهد دلها را نسبت به یکدیگر، نسبت به مسئولین بدبین کند.

05/09/1388 پیام حضرت آیت الله خامنه ای به کنگره عظیم حج سال 1430

اگر میان ملتهای‌ مسلمان و میان فرقه های‌ اسلامی‌ و اقوام مسلمان با یکدیگر ، محبت و حسن ظن و همدلی‌ ، جای‌ بدگمانی‌ و بدبینی‌ را که خواسته ی‌ دشمنان است بگیرد، بخش اعظم توطئه و تدبیر بدخواهان را خنثی‌ خواهد کرد و نقشه های‌ شوم آنان را برای‌ سیطره ی‌ روزافزون بر امت اسلامی‌ عقیم خواهد ساخت.